Một nửa xóm cửu vạn vật vã chạy trốn
Con đường nhỏ dẫn vào "biệt khu ổ chuột" hay "xóm liều" (tên gọi vừa chua chát vừa có phần hài hước bởi chính những con người lam lũ mưu sinh bằng nghề cửu vạn tại chợ Long Biên), dù nắng nóng nhưng vẫn có những đoạn bì bõm nước thải và sình lầy, bốc lên một mùi hôi thối bẩn thỉu.
Chỉ cần ngẩng đầu lên là thấy cây cầu với người xe tấp nập và cạnh đó là trung tâm Hà Nội nhà cao tầng san sát.
Ở đó, ngoài tình cảm của những con người lao động cực khổ dành cho nhau thì cái gì cũng thiếu.
Và với họ, chắc có nóng thêm 10 độ nữa họ vẫn phải ra đường, quần quật làm việc, tất cả chỉ vì cuộc mưu sinh.
'Một nửa xóm trọ trốn về quê rồi chú à, họ không chịu nổi cái nóng còn bọn tôi về thì chết đói, mà tôi cũng chả còn quê để về', bà Nguyễn Thị Phải, người đàn bà mù què quặt trả lời khá chua chát khi PV thắc mắc về chuyện thấy rất nhiều phòng trọ cứ khóa cửa im ỉm.
Phút nghỉ ngơi hiếm hoi của bà Phải, tranh thủ lúc mọi người trong phòng đi làm hết.
Đó là những người mà ở quê có điều kiện hơn một tí, tức là còn ruộng, còn vườn, hoặc có chút tài sản tích cóp được qua bao nhiêu năm làm cửu vạn chợ Long Biên nên họ đi trốn, không biết bao giờ mới trở lại.
Cũng có những cửu vạn khác phải làm công việc phơi mình giữa cái nóng như chảo rang giữa trưa nắng, có người kiệt sức, người ngất xỉu, người lăn đùng ra ốm… tiền công không đủ tiền thuốc, lại thêm gánh nặng, thế là cũng ôm hết đồ đạc bỏ về quê nốt.
'Với những người còn trụ lại ở đây, đó là do họ chưa xỉu hoặc không còn đường lùi nào khác, tức không làm thì đói, cũng chết, mà lăn ra ốm cũng chết, thế thôi cả', bà Phải ngao ngán.
Bà vẫn hàng ngày đi nhặt rác, bới móc những cái gì mà người ta bỏ lại ở chợ Long Biên rồi về phân loại, kiếm những đồng tiền ít ỏi để trả tiền thuê nhà, để mua gạo.
Và như mong ước, lúc nào có được vài triệu bạc sẽ đi khám và tìm cách chữa đôi mắt vì bà 1 mắt mù hẳn, 1 mắt mờ mờ, gần như quáng gà.
Mấy hôm trước vác được bịch rác về phòng trọ, hình như bà cũng say nắng, bước đi liêu xiêu, nếu không có ông hàng xóm nhanh tay túm lấy áo kéo giật vào, chắc bà đã lăn đùng xuống mương nước cạnh đó.
Người pha cho cốc nước chanh, người ngồi quạt, bà Phải uống sạch rồi ngủ thiêm thiếp, 10h mới tỉnh, vùng dậy đi nhặt rác nhưng mới đi được một đoạn giữa nắng lại xỉu.
Nghe bảo, lúc PV đến, bà vừa mới khỏe lại.
Một nửa xóm cửu vạn phải về quê vì không chịu nổi nắng nóng.
Bà Phải không đi đâu được bởi đi thì đói, đành cố gắng đi nhặt được lúc nào hay lúc ấy.
Ở phòng trọ gần đó, chị Nguyễn Thị Miền (Hưng Yên) tay cầm quạt, tay đốt củi nấu nướng. Bữa cơm trưa nay của chị chỉ có cơm với nồi canh bí luộc.
Trời nắng nóng cộng thêm cái bếp củi bốc cháy phừng phừng khiến cho không khí như ngạt thở.
Chốc chốc dừng tay thở dốc, chị bảo rằng mình không còn sự lựa chọn nào khác vì không được học hành gì, ở quê không còn ruộng. Bởi vậy, không làm việc thì cũng chả có tiền nuôi mấy đứa con đang học ở quê.
Cũng may là chị Miền làm bốc vác buổi tối ở chợ Long Biên, lúc đó trời cũng mát hơn. Làm quần quật cả tối, sáng 8h mới về phòng ngủ. Nhưng ngủ được vài tiếng đến trưa thì nóng quá lại phải dậy.
Điều chị Miền lo lắng nhất là việc sức khỏe mình ngày càng giảm sút, chủ sẽ không thuê làm nữa đồng nghĩa với việc chị sẽ thất nghiệp.
Hỏi chuyện về những cửu vạn còn sót lại ở cái xóm trọ này, chị Miền, bà Phải thi nhau kể, nào là chỗ này có anh Sơn, chỗ kia có gia đình chị Nũa, ở dãy khác thì có ông Danh…
Đặc điểm chung nhất của những người còn sót lại ở xóm cửu vạn này là họ đều phải ở lại, thi gan với nắng nóng, với thời tiết khắc nghiệt những ngày này, chỉ để kiếm những đồng bạc lẻ ít ỏi mưu sinh.
Chống nóng kiểu cửu vạn
Họ vẫn gọi thế cho oai, cũng khá chua xót bởi họ đều là những người nghèo khổ, phải ở lại vật vã giữa Thủ đô trong những ngày tháng như chảo lửa này. Tất nhiên, họ cũng có những cách chống lại cái nóng của riêng họ.
Cách phổ biến nhất của họ là cứ lấy chăn xấp nước và úp lên mái tôn của phòng trọ như ông Hạnh, cửu vạn tại chợ Long Biên chia sẻ.
Đó là những tấm chăn mà ông cùng mọi người trong xóm trọ lấy được. Bởi những xe hàng đến, nhất là xe hoa quả, chủ hàng sợ dập nát, hoa quả không còn được ngon nên họ mua một loạt chăn rẻ tiền về để lót.
Với đội ngũ bốc vác, họ xin những tấm chăn rách nát đó về, rồi thấm nước và đắp lên trần nhà.
Hoặc có những người đi bốc vác ở chỗ khác, cứ thấy có cái gì che đậy được, lại mang về ủ quanh nhà trọ chống nóng.
Phút nghỉ ngơi hiếm hoi sau ngày làm việc nặng nhọc.
Ông Hạnh bảo mới đầu thử đắp 1 cái chăn lên nhưng chỉ được vài phút là nó khô rang, phải ủ thêm mấy chiếc nữa, rồi cứ chốc chốc lại tạt lên trần nhà. Vẫn chưa đủ đô, trong nhà còn phải xối nước liên tục.
Rồi căn phòng 10m2 tầm 3 - 4 người lại cứ vừa nằm vừa thở khò khè, lại quạt phành phạch. Bạn đọc cứ tưởng tượng một lần vào phòng xông hơi khô.
Hễ cầm cái gáo múc nước đổ vào đá nóng, luồng hơi nóng lại bốc lên ngùn ngụt cái phòng nhỏ xíu, kín bưng chứa đầy khí nóng càng trở nên ngột ngạt, bức bối.
Càng đổ nước, sức nóng càng bốc lên ngùn ngụt như thiêu như đốt, như xé nát từng mảng da, thớ thịt đang ướt đầm đìa, nhễ nhại trong mồ hôi.
Hay ai đó có xe ôtô để dưới nắng nóng hơn 40 độ C, khi mở cửa xe thấy lửa táp vào người rát bỏng từ khối hơi nóng lên đến hơn 60 độ C.
Những con người kia đang ở trong cái phòng xông hơi liên tục được bổ sung hơi nóng như thế.
Nhiệt độ trong căn phòng này cũng không thấp hơn nhiệt độ trong xe hơi phơi dưới nắng nóng hơn 40 độ C là mấy.
PV thấy ngạt thở, tức ngực, mắt mờ đi vì hơi nóng phừng phừng xung quanh, chiếc áo mặc ướt đầm đìa. Mồ hôi từ má, từ mũi, từ đầu, từ tóc nhỏ xuống tong tong.
Họ vẫn thi gan với cái nóng như chảo rang giữa Thủ đô.
Ở xóm cửu vạn này chưa lần nào mất điện nhưng cũng chả mấy khi mọi người dám bật quạt liên tục bởi họ không có tiền, chỉ trừ khi bí bách quá họ mới sử dụng.
Hoặc không chịu nổi nóng thì mạnh ai nấy di tản, thôi thì đủ các kiểu, người ra chân cầu, người vác xe đạp đi khắp nơi tìm gốc cây to, người nằm nhờ được ở những chỗ râm mát thì tranh thủ đánh một giấc.
Đó là những phút nghỉ ngơi ít ỏi của họ giữa cái nắng nóng đổ lửa mùa hè này. Chưa có ai dám nghĩ là mình sẽ tìm đến một nơi có máy lạnh như những người khác.
Như bà Phải, phòng bà tới 4 người ở, ở cùng một lúc thì đến chỗ nằm cũng chả đủ.
Buổi tối, thấy mọi người quá mỏi mệt lăn lóc, nhiều lần bà cứ lặng lẽ tìm ra chân cầu hóng mát, rồi cứ nằm ngủ luôn ở đó, mặc cho xung quanh bốc mùi rác rưởi nồng nặc, lại muỗi bay như vãi trấu.
Đến lúc mọi người phát hiện, lo sợ cho sức khỏe, ai cũng nằng nặc bắt bà về. Tất nhiên, lại có người khác phải ra ngoài tìm chỗ ngủ tạm.
Chị Miền cười buồn kể lại, mấy hôm trước bão xong, tưởng trời mát mẻ, thoát nạn, ai ngờ lại bước vào đợt nóng kinh khủng nhất.
Những người trụ lại thì nhiều người toàn bốc vác hàng đêm ở chợ Long Biên, sáng ai cũng phờ phạc nhưng cũng chỉ ngủ được một tí lại dậy hết vì nóng quá.
Đến trưa, chiều thì không còn ai dám ngồi trong phòng. Thế là kéo hết cả ra ngồi hóng mát bên bờ con kênh chạy sát dãy trọ. Thôi thì người ngồi, người nằm, người thì than vãn, lại quay sang trò chuyện.
Những người đi qua cầu Long Biên, thấy lạ cứ đứng lại chỉ trỏ. Được vài hôm thấy có ý kiến lo ngại, họ lại phải tản đi chỗ khác.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Nắng nóng đỉnh điểm ở Ấn Độ