'Tề thiên đại thánh' Tôn Ngộ Không thực sự là ai?

Hàng triệu khán giả Việt từng gắn bó với hình ảnh Mỹ Hầu Vương trong các bản phim Tây Du Ký chuyển thể, nhưng có lẽ ít ai tìm hiểu rõ về hình ảnh Tôn Ngộ Không trong văn học, trên màn ảnh.

10/02/2016 08:00

Tôn Ngộ Không (còn gọi là Tề Thiên Đại Thánh hay Mỹ Hầu Vương, Tôn Hành Giả), là nhân vật chính trong tiểu thuyết kinh điển Tây du ký của nhà văn Ngô Thừa Ân, được xuất bản vào những năm 1590.

Tôn Ngộ Không được xem là nhân vật giả tưởng nổi tiếng bậc nhất trong văn học Trung Hoa. Tôn Ngộ Không là một pháp sư, nhà sư, thánh nhân và chiến binh, có hình thể là một con khỉ, được phỏng theo truyện dân gian từ thời nhà Đường.

Hàng triệu khán giả Việt từng gắn bó với hình ảnh Mỹ Hầu Vương trong các bản phim Tây Du Ký chuyển thể, nhưng có lẽ ít ai tìm hiểu rõ về hình ảnh Tôn Ngộ Không trong văn học, trên màn ảnh. Bên cạnh cuộc phiêu lưu của Tôn Ngộ Không từ lúc mới sinh ra, theo làm đệ tử của Đường Tam Tạng để thỉnh kinh tại Tây Thiên (Ấn Độ) là một câu chuyện dài trong văn hóa, tín ngưỡng Á Đông.

Tôn Ngộ Không được biết đến phổ biến qua phim ảnh trong đó diễn viên vào vai kinh điển là Lục Tiểu Linh Đồng.

Một số học giả cho rằng nhân vật Tôn Ngộ Không bắt nguồn từ truyền thuyết của Hanuman, một anh hùng khỉ Ấn Độ từ thiên sử thi Ramayana. Các truyền thuyết về Tôn Ngộ Không có từ lâu nhưng bắt đầu thịnh hành từ đời nhà Hán, sau khi Phật giáo đã lan tràn đến Trung Hoa. Các câu chuyện cũng được thay đổi theo từng triều đại, quá trình văn hóa của đất nước này.

Các nhà khảo cổ Trung Quốc gần đây phát hiện ra một nguồn gốc khác của Tôn Ngộ Không từ những bức bích họa có niên đại hơn 1.000 năm được tìm thấy trong Động Thiên Phật, cách huyện Tây An, tỉnh Cam Túc khoảng 90 km.

Các bức hình có cảnh một vị hòa thượng và ‘Hầu hình nhân’ (khỉ hình người) đang trang nghiêm chắp tay hành lễ, hướng mặt về phía Phật Bà Quan Âm trên đài Kim Cương bảo thạch. Bốn bức hình khác khắc họa chi tiết thầy trò Đường Tam Tạng đi thỉnh kinh, tương tự như câu chuyện trong Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân sau này.

Bốn nhân vật chính của Tây Du Ký trong một bức bích họa cổ.

Theo giáo sư Hà Văn Kiệt, trưởng nhóm nghiên cứu, Tôn Ngộ Không thực chất là một người đàn ông có thật, tên là Thạch Bàn Đà, quê tại thành Tiên Dương, người dân tộc Hồ. Ông có ngoại hình xấu xí, thô kệch, kỳ quái, nên có biệt danh là ‘Hầu hình nhân’.

Tuy nhiên, người dân trong vùng ai cũng yêu quý Thạch Bàn Đà, bởi ông tính tình thực thà, thông minh nhanh nhẹn, võ nghệ cao cường, thường hay cứu mạng dân lành, diệt trừ thú dữ. Vào năm 629, khi Đường Tăng dừng chân tại vùng Tiên Dương, biết tin Huyền Trang đang giảng kinh, người đàn ông xấu xí này liền tìm tới nghe, rồi bị cảm hóa, thấm dần tư tưởng nhà Phật.

Ông một người một ngựa, tự nguyện tháp tùng Đường Tăng tới Tây Thiên, cùng sư phụ vượt mọi gian nan, hiểm trở trên đường lấy kinh.

TIN LIÊN QUAN