Vaccine Covid-19: 44 loại đang thử nghiệm trên người

Đến nay, 44 loại vaccine Covid-19 đang được thử nghiệm trên người. Đây được coi là tốc độ chưa từng thấy trong lịch sử nghiên cứu và điều chế vaccine.

12/10/2020 16:57

Các nhà khoa học thế giới bắt tay vào nghiên cứu vaccine Covid-19 kể từ tháng 1/2020, khi Trung Quốc công bố dữ liệu về trình tự gene của nCoV. Quá trình thử nghiệm trên người bắt đầu vào tháng 3, một số thu được kết quả khả quan. Song, con đường phía trước vẫn chưa dám khẳng định chắc chắn.

Hồi đầu tháng 8, Hãng tin TASS dẫn lời Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adanom Ghebreyesus : ‘Thế giới hiện đang phát triển hơn 200 loại vaccine ngừa Covid-19, trong đó có sáu loại đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng và hứa hẹn nhiều triển vọng hơn cả'. Đồng thời ông cũng khẳng định, vaccine đang khẩn trương được phát triển, khi được cấp phép sẽ sản xuất đại trà và trong tương lai được cung cấp cho tất cả mọi người.

Vắcxin ngừa COVID-19 của Nga tại nhà máy AFK Sistema của Nga - Ảnh: AFK Sistema

Vaccine Covid-19 tiềm năng nhất thuộc về Mỹ, Nga, Anh, Trung Quốc, điều chế dựa trên ba công nghệ virus vector, virus bất hoạt và công nghệ di truyền.
Các loại vaccine nói chung thường đòi hỏi nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm trước khi được đưa vào sử dụng. Đến nay, 44 loại vaccine đang được thử nghiệm trên người. Đây được coi là tốc độ chưa từng thấy trong lịch sử nghiên cứu và điều chế vaccine.

Hồi tháng 8, Nga phê duyệt khẩn cấp Sputnik V, vaccine từ vector virus được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Gamaleya. Cơ chế của nó là sử dụng virus vô hại đưa protein của nCoV vào tế bào người, giúp kích thích phản ứng miễn dịch. Sputnik V được cấp phép trước khi hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 3.

Ngày 4/9, ba tuần sau thông báo, các nhà nghiên cứu của Gamaleya công bố kết quả thử nghiệm giai đoạn 1/2. Họ cho biết vaccine tạo kháng thể chống nCoV, chỉ để lại tác dụng phụ nhẹ. Khâu thử nghiệm cuối vẫn tiếp tục trên 40.000 tình nguyện viên.

Nga sẽ tiêm miễn phí vaccine ngừa Covid-19 cho người dân. (Nguồn: AP)

‘Ứng viên' tiềm năng khác trong nhóm vaccine từ vector virus là của hãng dược Johnson & Johnson. Hãng bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 1/2 hồi tháng 7. 99% người tham gia thử nghiệm, từ 18 đến 55 tuổi, ở cả hai nhóm liều đã phát triển kháng thể chống lại nCoV sau 29 ngày tiêm. Thử nghiệm giai đoạn ba được khởi động vào tháng 9 với tối đa 60.000 người tham gia.

Đại học Oxford và hãng dược AstraZeneca của Anh cũng lựa chọn công nghệ vector virus cho vaccine ChAdOx1. Trong thử nghiệm giai đoạn 1/2, sản phẩm không gây ra bất cứ tác dụng phụ nghiêm trọng nào. Các nhà khoa học báo cáo rằng mũi tiêm giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống nCoV. Thử nghiệm giai đoạn ba được tiến hành tại Brazil, Nam Phi và Mỹ. Song đến ngày 6/9, AstraZeneca ngừng nghiên cứu trên toàn cầu bởi một tình nguyện viên phát triển triệu chứng viêm tủy ngang. Các thử nghiệm ở Brazil, Nam Phi được nối lại một tuần sau đó. Tại Mỹ, FDA đang tiếp tục điều tra độ an toàn của vaccine này.

Các hãng dược Mỹ chủ yếu sử dụng công nghệ di truyền để điều chế vaccine. Các công ty Trung Quốc lựa chọn cách tiếp cận truyền thống hơn là virus bất hoạt hoặc giảm độc lực, được đưa vào cơ thể nhằm ‘đào tạo' hệ thống miễn dịch cách nhận biết và tiêu diệt mầm bệnh.

Kể từ tháng 7, chính phủ Trung Quốc đã phê duyệt khẩn cấp tất cả các loại vaccine đang trong thử nghiệm giai đoạn ba để sử dụng cho lao động tuyến đầu. Đối tượng ưu tiên bao gồm nhân viên y tế, lực lượng quân đội, hải quan, biên phòng và nhân viên doanh nghiệp nhà nước phải đi công tác quốc tế.

Quy trình phát triển vaccine chia làm ba giai đoạn. Trong nghiên cứu cận lâm sàng, các nhà khoa học thử nghiệm trên tế bào và động vật, như chuột hoặc khỉ, để xem liều tiêm có tạo phản ứng miễn dịch hay không. Ít nhất 92 loại vaccine đang trong nghiên cứu cận lâm sàng.

Một nhà khoa học tại hãng dược Sinopharm, Trung Quốc, làm việc với mẫu virus bất hoạt để điều chế vaccine, tháng 4/2020. Ảnh: Xinhua

Ở thử nghiệm giai đoạn một, các nhà khoa học tiêm vaccine cho một số ít tình nguyện viên để kiểm tra độ an toàn và tìm hiểu liều lượng phù hợp. Khi sản phẩm tiến đến giai đoạn hai, số người tham gia lên đến hàng trăm, được chia thành các nhóm, chẳng hạn nhóm trẻ em và người già, để xem liệu vaccine có hiệu quả khác nhau ở từng đối tượng hay không.

Trong nghiên cứu giai đoạn ba, các chuyên gia tiêm vaccine cho hàng nghìn người, sau đó để họ trở về môi trường sinh hoạt bình thường và chờ đợi xem bao nhiêu người nhiễm bệnh. Khâu thử nghiệm có sử dụng giả dược và nhóm tính nguyện viên đối chứng, nhằm so sánh độ hiệu quả của vaccine.

Các thử nghiệm giai đoạn ba phải đủ lớn để tiết lộ bằng chứng về những tác dụng phụ tương đối hiếm gặp, thường bị bỏ sót trước đó.

Đến nay, thế giới ghi nhận 11 loại vaccine Covid-19 bước vào thử nghiệm giai đoạn ba, 43 loại khác đang ở trong giai đoạn một và hai.

>> Xem thêm: Gần 200 vắc - xin COVID-19 đang được nghiên cứu, thử nghiệm

Theo Baodatviet.vn