Gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy các dự án hạ tầng

TPHCM đang triển khai nhiều giải pháp căn cơ, quyết liệt nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án hạ tầng trọng điểm. Những công trình đã hoàn thành hoặc đang thi công như đường nối Trần Quốc Hoàn - Nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, Vành đai 3, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm, kênh Đôi… cho thấy bước tiến rõ rệt trong đầu tư công của thành phố.

05/11/2025 06:51

Để đạt được kết quả này, TPHCM đã rút ngắn đáng kể thời gian phê duyệt hồ sơ, mạnh dạn trao quyền chủ động hơn cho chủ đầu tư và các ban quản lý dự án trong quá trình thiết kế, dự toán, điều chỉnh kỹ thuật. Việc phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ giúp giảm tình trạng 'chờ hồ sơ' giữa các sở, ngành. Các khâu như thẩm định kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu, giải phóng mặt bằng được thực hiện song song thay vì tuần tự như trước, qua đó rút ngắn hàng tháng, thậm chí hàng quý trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Cùng với đó, thành phố đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đầu tư công. Hệ thống giám sát tiến độ trực tuyến cho phép lãnh đạo các cấp theo dõi tình hình thực hiện dự án và kịp thời xử lý vướng mắc ngay từ hiện trường. Thành phố cũng đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp thành phố cho từng nhóm dự án trọng điểm, do lãnh đạo UBND TPHCM trực tiếp phụ trách. Chủ đầu tư, ban quản lý và nhà thầu phải ký cam kết về tiến độ, chất lượng và trách nhiệm cá nhân - nếu vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm. Việc mở rộng ứng dụng mô hình BIM trong quản lý thi công giúp tiết kiệm chi phí, kiểm soát chặt kỹ thuật, giảm sai sót và nâng cao chất lượng công trình.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn những 'lấn cấn' cần tháo gỡ. Nhiều dự án lớn hiện tập trung về một số ban quản lý như Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông dẫn đến khối lượng công việc quá lớn, trong khi nhân sự lại mỏng. Việc giám sát và xử lý tình huống tại công trường vì thế không kịp thời khiến tiến độ chậm, giải ngân thấp, phối hợp thiếu đồng bộ, thậm chí phát sinh lo ngại về chất lượng công trình như tại nút giao An Phú, Mỹ Thủy hay hầm chui giao lộ Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ.

Để khắc phục, lãnh đạo thành phố yêu cầu tăng cường đánh giá năng lực định kỳ của các ban quản lý, nếu không đáp ứng sẽ điều chỉnh quy mô dự án hoặc thay đổi nhân sự. Bên cạnh việc đấu thầu công khai, minh bạch, TPHCM kiên quyết loại bỏ những nhà thầu yếu kém, vi phạm tiến độ; đồng thời lựa chọn những đơn vị có uy tín, năng lực tài chính, kỹ thuật và kinh nghiệm. Các nhà thầu phải cam kết năng lực tài chính đủ mạnh để duy trì thi công liên tục, tránh tình trạng 'trúng thầu rồi nằm chờ vốn'.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất lâu nay là công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư. Đây là nguyên nhân chủ yếu khiến nhiều dự án trọng điểm bị đình trệ. Theo các chuyên gia, để giải quyết triệt để thành phố cần chuẩn bị sẵn quỹ đất tái định cư, công khai, minh bạch phương án đền bù, đồng thời tăng cường đối thoại, vận động người dân để tạo đồng thuận. Thành phố cũng nên có cơ chế khen thưởng kịp thời cho những địa phương hoàn thành giải phóng mặt bằng sớm, coi đây là tiêu chí đánh giá năng lực điều hành của lãnh đạo địa phương.

Việc ứng dụng công nghệ GIS và cơ sở dữ liệu đất đai sẽ giúp xác định chính xác phạm vi thu hồi, tránh chồng chéo, rút ngắn thời gian thẩm định. Bên cạnh đó, TPHCM nên xây dựng cổng thông tin điện tử chuyên biệt để công khai tiến độ, hình ảnh, tình trạng từng dự án; cho phép người dân và các tổ chức xã hội giám sát độc lập, tạo áp lực tích cực buộc các đơn vị thi công đảm bảo tiến độ.

Cùng với cơ chế minh bạch và sự giám sát xã hội, lãnh đạo thành phố cần xác định rõ 'những dự án không được phép chậm', tập trung chỉ đạo, kiểm tra thường xuyên và xử lý dứt điểm tình trạng đùn đẩy trách nhiệm.

Với quyết tâm chính trị cao, sự chỉ đạo thống nhất và việc tận dụng hiệu quả các cơ chế đặc thù từ Trung ương, TPHCM hoàn toàn có thể tháo gỡ những 'điểm nghẽn', thúc đẩy tiến độ đầu tư hạ tầng. Khi các công trình trọng điểm hoàn thành đúng kế hoạch không chỉ góp phần cải thiện chất lượng sống cho người dân mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển bền vững, giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước trong kỷ nguyên mới.

Theo QUỐC HÙNG/Sài Gòn Giải Phóng