Tòa án được trực tiếp thu thập tài liệu, chứng cứ?

Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ quy định Tòa án được trực tiếp thu thập tài liệu, chứng cứ và hỗ trợ thu thập tài liệu, chứng cứ

28/05/2024 09:36

Sáng 28-5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga báo cáo trước Quốc hội. Ảnh: Phạm Thắng

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật.

Về thu thập tài liệu, chứng cứ trong giải quyết vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án (Điều 15), nhiều ý kiến tán thành dự thảo luật về việc tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ; nhiều ý kiến không tán thành dự thảo luật và đề nghị quy định trong một số trường hợp cần thiết, tòa án thu thập chứng cứ trong hoạt động xét xử.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận thấy Nghị quyết 27 yêu cầu: 'Nghiên cứu, làm rõ... những trường hợp Tòa án thu thập chứng cứ trong hoạt động xét xử'. Luật Tổ chức TAND năm 2014 không quy định cụ thể về phạm vi thu thập chứng cứ của tòa án. Các luật tố tụng quy định các hoạt động/biện pháp thu thập tài liệu, chứng cứ, trong đó Bộ Luật Tố tụng dân sự và Luật Thủ tục hành chính quy định: Nếu đương sự không thu thập được thì có quyền yêu cầu tòa án thu thập chứng cứ. Từ đó, nhiều đương sự không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình, ỉ lại cho Tòa án thu thập, dẫn tới nhiều Tòa án quá tải công việc.

Do đó, cần rà soát để quy định lại cho chặt chẽ. UBTVQH cho rằng thực tiễn cho thấy nếu tòa án không thu thập chứng cứ trong một số trường hợp thì có thể gặp khó khăn trong việc giải quyết vụ án.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH và một số cơ quan, tổ chức hữu quan, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý Điều 15 dự thảo Luật theo hướng: Quy định tòa án trực tiếp thu thập tài liệu, chứng cứ và hỗ trợ thu thập tài liệu, chứng cứ để thể chế hóa Nghị quyết 27 và phù hợp với điều kiện thực tiễn của nước ta, đồng thời rà soát, bố cục lại các khoản trong điều luật cho phù hợp hơn.

Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, bà Lê Thị Nga cho biết có ý kiến đề nghị quy định hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp như luật tố tụng hiện hành. Có ý kiến đề nghị rà soát quy định để không trái với nguyên tắc tòa án xét xử công khai.

UBTVQH nhận thấy việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật; bảo đảm tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho Hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.

Đa số ý kiến UBTVQH đề nghị chỉnh lý như khoản 3 và khoản 4 Điều 141 dự thảo Luật theo hướng: Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa,... Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định; đồng thời, bổ sung quy định tại khoản 4 về việc Tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp… (Phương án 1 quy định tại khoản 3 và khoản 4 dự thảo Luật).

Một số ý kiến UBTVQH cho rằng quy định về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong dự thảo luật là hẹp hơn so với quy định của các luật tố tụng. Để tạo thuận lợi cho hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành (Phương án 2 không quy định khoản 3 và khoản 4 Điều 141 trong dự thảo luật, mà thực hiện theo quy định của luật tố tụng và pháp luật có liên quan).

Một số ý kiến của UBTVQH và Toà án nhân dân tối cao đề nghị quy định khoản 3 Điều 141 như sau: 'Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của Chủ tọa phiên tòa, phiên họp…'; đồng thời, bổ sung quy định tại khoản 4 về việc tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn…

Theo Văn Duẩn - Huy Thanh/Người Lao Động (www.nld.com.vn)