Ngày 10/10/1954, Hà Nội tưng bừng trong niềm vui vỡ òa đón đoàn quân chiến thắng trở về. Ở tuổi ngoài 90, Đại tá Nguyễn Hữu Tài, nguyên Cục phó Cục Quân huấn, Bộ Tổng tham mưu vẫn nhớ rõ từng hình ảnh, âm thanh của buổi sáng lịch sử ấy, khi ông cùng đồng đội tiến vào tiếp quản Thủ đô trong tiếng reo hò, trong rực rỡ hoa và nước mắt của niềm vui đoàn tụ.
![]()
Hơn 70 năm sau ngày Giải phóng Thủ đô, Đại tá Nguyễn Hữu Tài vẫn xúc động nhớ từng khoảnh khắc đoàn quân chiến thắng tiến vào Hà Nội. Ảnh: Mai Loan.
'70 năm qua, tôi vẫn bồi hồi xúc động nhớ về ngày tiến về Hà Nội tiếp quản Thủ đô', Đại tá Nguyễn Hữu Tài xúc động mở đầu câu chuyện. Trước khi tiếp quản Thủ đô, ông là Chủ nhiệm chính trị Trung đoàn 209, Đại đoàn 312, đơn vị từng lập chiến công vang dội ở Điện Biên Phủ, được Bác Hồ tặng cờ 'Quyết chiến, quyết thắng'.
![]()
Sáng 10-10-1954, quân ta tiến vào giải phóng Hà Nội trong rừng cờ hoa rực rỡ, trong tiếng reo hò của hàng chục vạn đồng bào. Ảnh tư liệu
Trước khi trở về, trong tâm khảm người lính là bao khát vọng, nhớ thương. Nhắc lại câu thơ của nhà thơ Chính Hữu: 'Nhớ đêm ra đi, đất trời bốc lửa/ Cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng', ông chia sẻ, khi ra đi ai cũng mong ngày trở lại, nhưng không phải tất cả đều có thể về. Nhiều đồng đội của ông nằm lại ở chiến trường. Vì thế, với ông, được về Hà Nội là vinh dự, tự hào và cũng là niềm vui thay cho những người đã ngã xuống.
Ngày 10/10/1954, Hà Nội như vỡ òa trong biển hoa và nước mắt. 'Toàn thành già trẻ, gái trai, thiếu nữ… nhân dân cầm hoa, mặc áo đẹp đón chào đoàn quân. Không khí ngày ấy vẫn in sâu trong trí nhớ của tôi,' Đại tá Tài xúc động.
Với ông, ngày 10/10/1954 không chỉ là mốc son của lịch sử hiện đại mà còn là dấu chấm hết cho những cuộc 'giải phóng Thăng Long' trong suốt nghìn năm dựng nước và giữ nước. Từ đây, đất nước ta phát triển bền vững, không còn kẻ thù nào có thể xâm phạm Thủ đô nữa.
Khi đó, Đại tá Nguyễn Hữu Tài đảm nhiệm nhiệm vụ triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước tới các đơn vị pháo binh, đồng thời giám sát việc thực hiện những chính sách ấy cũng như các quy định của quân đội trong vùng mới giải phóng.
Sau khi tiếp quản Thủ đô, công việc thường nhật của ông là nắm bắt tình hình đời sống, sinh hoạt và quan hệ của bộ đội với nhân dân, bảo đảm mọi hành động đều đúng kỷ luật và chuẩn mực. Mỗi ngày, ông phải gửi báo cáo lên Tổng cục Chính trị về hoạt động của quân đội trong thành phố.
![]()
Sáng 10-10-1954, các cánh quân của Quân đội nhân dân Việt Nam từ các cửa ô vào tiếp quản Thủ đô trong rừng cờ hoa đón chào của hàng vạn người dân Hà Nội. Ảnh tư liệu TTXVN.
Theo ông, tinh thần kỷ luật của bộ đội thời ấy vừa nghiêm minh, vừa xuất phát từ ý thức tự giác cao.
'Khi vào thành, mỗi cán bộ, chiến sĩ phải học thuộc 10 điều kỷ luật và 8 chính sách vùng giải phóng. Chúng tôi phải để đồng bào thấy rằng bộ đội Cụ Hồ khác hẳn các lực lượng chiếm đóng khác, nghiêm túc, thân ái, gần gũi và tuyệt đối không vi phạm kỷ luật', ông kể.
Một kỷ niệm khiến ông nhớ mãi là buổi chiều đầu tiên ra Bờ Hồ. Ông và đồng đội khát nước, ngồi nghỉ trên ghế đá. Một cháu nhỏ chạy lại mời kem. 8 năm xa Hà Nội, chưa biết kem là gì, thèm lắm, nhưng ông và đồng đội không dám mua để thể hiện tinh thần chấp hành đúng kỷ luật khi vào thành.
Mỗi ngày, Đại tá Tài đều phải theo dõi và báo cáo về Tổng cục Chính trị tình hình bộ đội, từ sinh hoạt đến tiếp xúc với nhân dân. 'Tinh thần kỷ luật rất nghiêm, nhưng cũng rất tự giác. Bộ đội ta khi ấy là tấm gương sáng về đạo đức, kỷ luật và tình cảm với dân', ông nhấn mạnh.
Chia sẻ về tình yêu dành cho Hà Nội và những khoảnh khắc lãng mạn của tuổi trẻ, Đại tá Nguyễn Hữu Tài kể rằng trong những đêm hành quân gian khổ, giữa bom đạn chiến trường, tâm trí ông và đồng đội vẫn hướng về Thủ đô.
'Trong những đêm hành quân, chiến đấu qua các chiến dịch, tất cả chúng tôi đều ‘đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm’. Ai rời Hà Nội ra đi cũng mang trong mình khát vọng được trở về', ông kể.
Ngày trở lại Thủ đô, một trong những hình ảnh khiến người lính trẻ và các đồng đội Nguyễn Hữu Tài say mê chính là những tà áo dài rực rỡ của các thiếu nữ Trưng Vương trên phố Hàng Bài. Sau những năm dài chỉ thấy màu xanh của núi rừng kháng chiến, khi về Hà Nội, những sắc áo xanh, đỏ, tím… của các cô gái Hà thành khiến ông và các đồng đội ngỡ ngàng.
Ông vẫn nhớ mãi câu hát của nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi: 'Bồi hồi chàng trai những đôi mắt nào'. Quả thật, đôi mắt thiếu nữ Hà Nội tuyệt đẹp, long lanh, tình cảm, quyến rũ. Vẫn chấp hành nghiêm kỷ luật, giữ gìn quan hệ với nhân dân, nhưng những giờ nghỉ, ông và đồng đội vẫn thường đi ngang qua trường Trưng Vương chỉ để được nhìn ‘những đôi mắt nào’ ấy. 'Đó là sự lãng mạn trong sáng của người lính trẻ khi trở về Hà Nội', ông mỉm cười nhớ lại.
Sau ngày tiếp quản, Đại tá Tài và đồng đội lại trở về với công việc thường nhật, nhưng trong lòng, tình yêu với Hà Nội, với người dân và ký ức của buổi đầu chiến thắng vẫn là nguồn động viên, là niềm tin vào tương lai đất nước.
Nhìn lại hơn 70 năm, ông xúc động trước sự đổi thay mạnh mẽ của Thủ đô. Với Đại tá Nguyễn Hữu Tài, niềm tự hào không chỉ nằm ở chiến thắng, mà còn ở sự trưởng thành của dân tộc, của Thủ đô anh hùng.
'Hà Nội xứng đáng là thủ đô hòa bình, thủ đô văn hiến. Tôi tin rằng thế hệ trẻ hôm nay với tri thức, công nghệ và tinh thần yêu nước sẽ đưa đất nước sánh vai cùng các cường quốc.
Mỗi thế hệ đều có nhiệm vụ riêng. Chúng tôi ngày ấy chiến đấu để giải phóng Thủ đô. Còn thế hệ trẻ hôm nay, nhiệm vụ của các bạn là xây dựng, phát triển đất nước. Tôi tin, các bạn sẽ làm được', đại tá Nguyễn Hữu Tài chia sẻ.
Copy link
Quay lại
