Nền văn minh bí ẩn sở hữu công nghệ 'vượt mặt' đế chế La Mã

Theo nghiên cứu, người Phoenicia đã phát triển công nghệ trát vôi thủy lực tinh vi khoảng 2.700 năm trước, sớm hơn nhiều thế kỷ so với đế chế La Mã.

08/08/2025 20:08

Trong nghiên cứu công bố trên Tạp chí Scientific Reports, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng thuyết phục tại địa điểm ven biển Tell el-Burak ở Lebanon cho thấy người Phoenicia đã có sự tiên phong về công nghệ trát vôi thủy lực. Ảnh: Tell el-Burak Archaeological Project / Science Reports.

Theo nhóm nhiên cứu, những người thợ xây dựng ở Phoenicia đã cố tình trộn các mảnh gốm vỡ vào vữa vôi để tạo ra vữa thủy lực có khả năng đông cứng ngay cả trong điều kiện ẩm ướt. Ảnh: Tell el-Burak Archaeological Project / Science Reports.

Các chuyên gia có phát hiện này khi tập trung nghiên cứu 3 công trình trát vữa có niên đại khoảng năm 725 trước Công nguyên đến năm 600 trước Công nguyên. Trong số này có một cơ sở sản xuất rượu được bảo quản rất tốt, từng là trung tâm của các hoạt động nông nghiệp tại địa điểm này. Ảnh: Amicine et al./Science Reports.

Cơ sở sản xuất rượu này bao gồm một bể hình chữ nhật có kích thước 3,2 x 3,5m, được kết nối bằng một kênh với một thùng hình bán nguyệt có khả năng chứa khoảng 4.500 lít, nơi nước nho trải qua quá trình lên men ban đầu. Ảnh: Ancient origins.

Thay vì sử dụng cát hoặc vỏ sò có sẵn tại địa phương làm vật liệu tổng hợp, người Phoenicia đã cố tình chọn những mảnh gốm vỡ vụn làm vật liệu puzolan - những chất phản ứng hóa học với vôi để tạo thành hợp chất thủy lực. Theo đó, đây là bằng chứng sớm nhất được biết đến về công nghệ trái vôi thủy lực ở Địa Trung Hải của người Phoenicia. Ảnh: Amicone et al. 2025, Scientific Reports.

Các mảnh gốm được phát hiện có chứa gehlenite, cristobalite và mullite - những khoáng chất thường liên quan đến quá trình nung ở nhiệt độ cao trên 800 độ C, cho thấy việc sử dụng vật liệu gốm được lựa chọn hoặc chế tạo đặc biệt thay vì chất thải gốm thông thường. Ảnh: Amicone et al. 2025, Scientific Reports.

Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy người Phoenicia đạt được sự tinh vi về công nghệ đối với các công trình xây dựng bền vững cũng như bảo vệ môi trường. Ảnh: medium.com.

Vật liệu gốm được lựa chọn cẩn thận có thể đến từ khu vực sản xuất Sarepta gần đó. Phát hiện này cho thấy một hệ thống sản xuất thủ công mỹ nghệ được tổ chức tốt, tập trung dưới sự quản lý của giới tinh hoa Phoenicia. Ảnh: thebrainchamber.

Không những vậy khám phá mới còn chứng minh công nghệ trát vôi thủy lực đã được người Phoenicia sử dụng từ nhiều thế kỷ trước khi người La Mã dùng bê tông thủy lực kết hợp với tro núi lửa. Ảnh: bookofmormonevidence.

Theo Tâm Anh (theo Ancient Origins)/Tri thức & Cuộc sống