Từ Hi trăn trối 400 chữ gì khi qua đời khiến nhà Thanh chao đảo?

Từ Hi Thái hậu qua đời ở điện Nghi Loan ngày 15/11/1908. Trước khi trút hơi thở cuối cùng, vị thái hậu quyền lực của nhà Thanh đã trăn trối 400 chữ khiến nhà Thanh chấn động.

15/12/2023 12:56

Là một trong những người phụ nữ quyền lực nhất trong lịch sử Trung Quốc, Từ Hi Thái hậu (1835 - 1908) khuynh đảo triều chính nhà Thanh trong gần 5 thập kỷ. Vị thái hậu này còn có lối sống cực kỳ xa hoa với nhiều sở thích kỳ lạ.

Vào ngày 15/11/1908, Từ Hi Thái hậu qua đời ở điện Nghi Loan, hưởng thọ 73 tuổi. Bà trút hơi thở cuối cùng chỉ 1 ngày sau khi hoàng đế Quang Tự băng hà. Một ngày trước khi qua đời, Từ Hi Thái hậu đã bàn bạc với các đại thần về việc chọn Phổ Nghi - con trai Hòa Thạc Thuần thân vương làm hoàng đế tiếp theo của nhà Thanh. Vị thái hậu này đưa ra quyết định đó bởi vua Quang Tự không có người kế vị.

Sau khi hoàng đế Quang Tự băng hà, Từ Hi Thái hậu nhanh chóng bắt tay xử lý chuyện triều chính, công bố di chiếu của tiên hoàng, sắc lệnh ngôi của tân đế... Đồng thời, bà cũng cho người chuẩn bị tang lễ của vua Quang Tự. Tuy nhiên, sau khi dùng bữa trưa, Từ Hi Thái hậu đột nhiên ngất xỉu nên các thái y nhanh chóng tới điện Nghi Loan để khám bệnh cho bà.

Sau khi tỉnh lại, biết sức khỏe khó có thể vực dậy, Từ Hi Thái hậu đã gọi các đại thần tới và căn dặn chuyện triều chính. Trong đó, Từ Hi Thái hậu công bố quyết định quan trọng là từ bỏ quyền lực, giao quốc sự cho cha của Phổ Nghi - Hòa Thạc Thuần thân vương và cho phép ông cùng Long Dụ Thái hậu xử lý các vấn đề khẩn cấp.

Điều khiến mọi người kinh ngạc hơn là việc Từ Hi Thái hậu trăn trối 400 chữ khiến nhà Thanh chấn động. Nội dung lời trăn trối của bà nhằm tổng kết lại gần 50 năm thâu tóm quyền lực của mình. Bà tự hào về những việc đã làm cho nhà Thanh.

'Ta buông rèm nhiếp chính nhiều lần, những người không hiểu cho rằng ta là người tham quyền lực... Thế nhưng trên thực tế, tất cả là vì thời thế ép buộc, không thể không làm vậy. Từ nay về sau, phụ nữ không được phép can dự vào triều chính. Như vậy là trái với gia pháp của bản triều, cần nghiêm khắc ngăn chặn. Đặc biệt là cần đề phòng nghiêm ngặt, không được để các thái giám lạm quyền. Thời nhà Minh mạt vận là một bài học', Từ Hi Thái hậu nói.

Những lời trăn trối này của Từ Hi Thái hậu cho thấy bà đã cố gắng sắp xếp cục diện triều chính của nhà Thanh trước lúc mất. Tuy nhiên, lời trăn trối này của bà bị nhiều người chỉ trích vì cho rằng bà nói như vậy đều vì những toan tính riêng.

Bởi lẽ, Từ Hi Thái hậu chọn Phổ Nghi lúc ấy mới 3 tuổi làm người kế vị là vì bà hy vọng sức khỏe sẽ dần tốt lên và khi khỏe lại sẽ tiếp tục nhiếp chính, nắm quyền lực tối thượng và Phổ Nghi sẽ trở thành vị vua bù nhìn tiếp theo.

Dù bản thân buông rèm nhiếp chính suốt 47 năm nhưng trước khi chết Từ Hi Thái hậu lại căn dặn cấm phụ nữ tham chính. Nhiều người cho rằng, Từ Hi Thái hậu đã tự vạch tội bản thân trước văn võ bá quan và dân chúng.

Cuối cùng, Từ Hi Thái hậu căn dặn không để các thái giám lạm quyền. Thế nhưng, lúc sinh thời, bà trọng dụng một số thái giám thân cận như Lý Liên Anh và những hoạn quan này đã gây ra không ít sóng gió' trong triều cũng như hậu cung. Bà 'mắt nhắm mắt mở' cho các thái giám lộng hành để dễ bề kiểm soát triều đình.