‘Avatar 2’ bị thổ dân Mỹ tẩy chay vì ‘tôn vinh chủ nghĩa thực dân’

Một số nhà hoạt động bản địa và các thổ dân da đỏ Mỹ đã bắt đầu chiến dịch tẩy chay, kêu gọi mọi người không ra rạp xem Avatar: The Way of Water.

23/12/2022 11:33

Theo thông tin Los Angeles Times (LAT) và Washington Post (WP) đăng tải giữa tuần qua, người Mỹ bản địa đang lên án phần 2 của Avatar vì tôn vinh và lãng mạn hóa chủ nghĩa thực dân da trắng, thứ đã gây ra nhiều đau khổ cho họ trong quá khứ.

Yuè Begay, một nghệ sĩ Navajo và đồng chủ tịch của một nhóm hoạt động người bản địa có trụ sở tại Los Angeles đã kêu gọi tẩy chay bộ phim trên Twitter. Theo cô, Avatar: The Way of Water đã chiếm đoạt văn hóa của họ “một cách có hại để thỏa mãn mặc cảm cứu tinh của một số người da trắng”.

Bằng cách chiếm đoạt văn hóa, Yuè Begay đang đề cập đến một hành động, trong đó một nhóm người đã mượn văn hóa của nhóm khác mà không hiểu văn hóa đó. Mặt khác, “mặc cảm cứu tinh của người da trắng” đề cập đến suy nghĩ rằng người da trắng luôn là người cứu người bản địa và giải quyết các vấn đề khủng hoảng của họ.

Trong bộ phim Avatar đầu tiên, một cuộc xung đột giữa người Na'vi (thổ dân trên hành tinh Pandora) và những người Trái đất muốn xâm chiếm hành tinh này đã xảy ra. Tại đây, nhân vật chính Jake Sully, một cựu quân nhân hải quân da trắng, đã giúp đỡ người Na'vi và cuối cùng trở thành một thành viên của người bản xứ. Một cuộc xung đột tương tự cũng được miêu tả trong bộ phim thứ hai.

Quay trở lại một cuộc phỏng vấn năm 2012, đạo diễn James Cameron, người đã tạo ra loạt phim Avatar, đã mô tả phần phim đầu tiên là “phim khoa học viễn tưởng kể lại lịch sử của Bắc và Nam Mỹ trong thời kỳ đầu thuộc địa”. Đồng thời, ông so sánh người Trái đất trong Avatar với “những kẻ xâm lược quân sự từ châu Âu” và người Na'vi với “dân bản địa”.

Brett Chapman, một luật sư dân quyền người Mỹ bản địa, đã đồng ý với một ý kiến gọi Avatar: The Way of Water là một “màn cướp tiền bẩn thỉu” và cho hay Avatar là “một câu chuyện về vị cứu tinh người da trắng”.

Một số người bản địa còn cho rằng Avatar: The Way of Water đã diễn giải những đặc điểm tiêu biểu của người da đỏ Bắc Mỹ và người Maori bản địa New Zealand từ góc nhìn của người da trắng rồi tổng hợp lại thành văn hóa của người Na'vi trong phim. Điều này đã làm nổi bật định kiến về người dân bản địa.

Đặc biệt, những người này đề cập rằng việc một người đàn ông da trắng “biến bản địa” như Jake Sully đã là không phù hợp chứ đừng nói là trở thành thủ lĩnh tộc người Na'vi. Bộ phim cũng biến “ta moko”, một hình xăm có ý nghĩa văn hóa đối với người Maori, thành những chi tiết thẩm mỹ vô nghĩa.

“Tôi đã quá mệt mỏi khi nghe những câu chuyện của người bản địa từ góc nhìn của người da trắng”, Autumn Asher BlackDeer, một giáo sư có gốc là người bản địa cho biết. Ông nói thêm: “Chúng ta không cần những bộ phim kinh phí lớn của Hollywood. Chúng ta có thể kể những câu chuyện của chính mình”.