‘Tro tàn rực rỡ’: Bộ phim thắp lên nhiều hy vọng trong năm 2022 của điện ảnh Việt

Những ngày cuối năm 2022, khán giả yêu điện ảnh Việt Nam xôn xao trước cái tên Tro tàn rực rỡ, tựa phim được chuyển thể từ truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, do đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cầm trịch. Ngay từ những ngày đầu tiên, Tro tàn rực rỡ gây bất ngờ khi đạt hàng loạt thành tích đáng nể tại các diễn đàn điện ảnh lớn của thế giới, cũng như mang về giải Khinh khí cầu vàng cho Phim xuất sắc nhất đầu tiên cho điện ảnh Việt Nam tại Liên hoan phim quốc tế Ba châu lục.

04/12/2022 15:30

Nguyên tác hai truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư

Sau Cánh đồng bất tận, Tro tàn rực rỡ là phim điện ảnh thứ hai được chuyển thể từ văn học Nguyễn Ngọc Tư bước lên màn ảnh rộng (không kể phim ngắn Biến mất ở thư viện). Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ, sau khi biết đến tập truyện Đảo của nữ văn sĩ, ông vô cùng ấn tượng về câu chuyện tình yêu, về cái “tứ” rất đẹp được xây dựng trong truyện ngắn Tro tàn rực rỡ. Đó là câu chuyện rất đặc biệt về mối quan hệ giữa một người đàn ông và một người đàn bà. Người đàn bà níu giữ sự quan tâm của người đàn ông bằng những câu chuyện vặt vãnh về cuộc sống hàng ngày, và về người phụ nữ mà anh ta yêu.

Ngay sau khi liên lạc với tác giả Nguyễn Ngọc Tư về vấn đề tác quyền, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã bắt tay vào viết kịch bản. Thế nhưng, ông cảm giác câu chuyện của mình vẫn còn cần điều gì đó để trở nên vững chắc hơn. Và ông tìm lại về tập truyện Đảo, để rồi bắt gặp câu chuyện của cô Loan “khùng” trong Củi mục trôi về. Đó cũng là một câu chuyện tình yêu, nhưng đau đớn đến tuyệt vọng khi người đàn bà đem lòng yêu kẻ đã phá nát tất cả tương lai, cuộc đời của cô.

Văn học Nguyễn Ngọc Tư vẫn luôn gây ấn tượng với khán giả bởi những tiếc nuối man mác, bởi cái cách cô kể mọi thứ như nhẹ bẫng, nhưng thực chất dữ dội, đau đớn và dằn vặt biết mấy. Thế nhưng, một nguyên tác hay mới chỉ là điều kiện cần cho một tác phẩm chuyển thể xuất sắc. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho biết, khi làm phim Tro tàn rực rỡ, ông chỉ cần thêm thắt một số chi tiết để câu chuyện trở nên hoàn chỉnh hơn. Thế nhưng, những sự “thêm thắt” ấy là để biến Tro tàn rực rỡ trở thành một câu chuyện điện ảnh thực sự, chứ không phải một dạng mô phỏng văn học.

Bản thân tác giả Nguyễn Ngọc Tư cũng chia sẻ, khi trực tiếp đến thăm trường quay Tro tàn rực rỡ, gặp gỡ các diễn viên của đoàn phim, cô “tự dưng xúc động”, nhận ra đây là “cái xương thịt mà mình có muốn cũng không diễn tả ra được sự sống động này”. Dưới bàn tay đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, Tro tàn rực rỡ và Củi mục trôi về hiện lên gần gũi, tinh tế và khiến khán giả thêm tin vào sức mạnh của môn nghệ thuật thứ bảy.

Cái nhìn thật “tình” vào cái “tình” của người phụ nữ

Tro tàn rực rỡ là tác phẩm lấy phụ nữ và cảm xúc của họ làm trung tâm. Giữa cái xóm Thơm Rơm buồn hiu, quạnh quẽ, có ba người phụ nữ yêu hết mình. Tình yêu của họ rực rỡ, nóng bỏng như lửa cháy. Dẫu đến khi chỉ còn là “tro tàn”, thì vẫn là thứ tro tàn rực rỡ nhất, là tàn dư của những điều thiêng liêng không gì có thể thay thế. Khát khao yêu và được yêu của họ lớn hơn tất thảy, hơn cả cái nghèo, hơn cả khoảng cách xa thật xa giữa trái tim ba cô gái và người đàn ông mà họ yêu.

Lựa chọn khai thác về người phụ nữ và khát khao yêu thương của họ, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên gửi gắm “tình yêu” mà ông dành cho một nửa thế giới, cho những tâm hồn nhạy cảm, tự do và rất đỗi cao cả. Vị đạo diễn không “thương hại” người phụ nữ trong phim, hay muốn đẩy các cô vào cái tủi hờn, cái đau đớn tột cùng để thỏa mãn lý tưởng của bản thân. Ông kể về ba cô gái và tình yêu của họ theo cách có chút “xa cách”. Ông ngăn góc máy can thiệp quá sâu, không muốn các diễn viên chuyển động cơ mặt, hay nói, hay gào khóc quá nhiều. Ba tình yêu trong bộ phim hiện lên rất đỗi nhẹ nhàng, như thể đó là “chuyện thường tình”, rằng người phụ nữ dù là trước đây hay bây giờ, họ vẫn luôn yêu sâu đậm như thế.

Mối quan hệ giữa đàn ông và đàn bà, đối với đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, là những chủ đề “không bao giờ cũ”. Bởi vậy, cách diễn đạt của bộ phim cũng phải “không cũ”. Không phải những kỹ thuật, bài vở quá mới lạ, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên kể chuyện với sự kiềm chế của người làm phim. Ông cho khán giả nhiều không gian hơn để cảm nhận, để trăn trở cùng nhân vật.

Tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ, ông bắt gặp những tình yêu đặc biệt trong Tro tàn rực rỡ, vì “khi người phụ nữ còn yêu, không gì làm họ dừng lại”. Ba người phụ nữ trong phim, đứng trước những tình yêu đầy oan trái, họ cùng lúc đau đớn, tổn thương và kiên cường theo cách rất “nữ tính”, không ồn ào, như một bản năng trời ban cho phái nữ.

Cùng với ba người phụ nữ, ba người đàn ông bên cạnh họ cũng mang những ẩn ức, đổ vỡ trong cảm xúc. Sự đổ vỡ, đau đớn đó của họ được bàn tay người phụ nữ bao dung và vỗ về. Chỉ là, ai sẽ vỗ về những đau thương trong tâm hồn người phụ nữ? Phân cảnh Hậu và Nhàn ngồi tâm sự, hay cảnh Hậu và cô Loan “khùng” đỡ đần Nhàn sau đợt lửa cháy (không biết là lần thứ bao nhiêu) sẽ là những khoảnh khắc xúc động và đáng giá bậc nhất của bộ phim, hay thậm chí cả màn ảnh Việt trong năm nay.

Tro tàn rực rỡ không phải một tác phẩm đặt ra những hình tượng nhân vật kiểu mẫu. Phim mang đến cái nhìn đa chiều về tình yêu, cảm xúc xuất phát từ bản năng - một món quà trời ban, và cũng là “hình phạt” tự nhiên mà ta sẵn sàng hứng chịu qua biết bao kiếp người.

Tác phẩm “hồi sinh” những hy vọng với điện ảnh Việt

Sau một năm 2022 không quá thành công của phim Việt, Tro tàn rực rỡ xuất hiện như một nguồn sáng, thắp lên hy vọng tưởng chừng đã nguội lạnh trong lòng người yêu điện ảnh nước nhà. Phim không mang một tầm vóc quá hoành tráng, hay những thông điệp đao to búa lớn đến sáo rỗng và kệch cỡm, nhưng chinh phục khán giả bởi những xúc cảm nguyên sơ, tinh tế được truyền tải thông qua các khung hình được chăm chút chỉn chu dưới bàn tay người đạo diễn cầu toàn.

Bên cạnh đó, phim cũng giúp phát hiện những gương mặt đầy triển vọng cho điện ảnh Việt Nam. Nữ diễn viên chính Juliet Bảo Ngọc Doling thủ vai Hậu có lần đầu tiên chạm ngõ điện ảnh thông qua Tro tàn rực rỡ. Cô mang đến hình tượng cô gái miền Tây có chút “ngang bướng”, mạnh mẽ và cũng rất đỗi tươi mới trên màn ảnh rộng. “Chàng thơ phim Indie” Lê Công Hoàng tiếp tục có một màn trình diễn xuất sắc với nhân vật anh dành nhiều năm để nghiên cứu, thấu hiểu. Nếu như nguyên tác Tro tàn rực rỡ không để quá nhiều đất thể hiện cho Dương, thì anh ta như bước ra ánh sáng thông qua sự thể hiện của Lê Công Hoàng trên màn ảnh, khiến khán giả vừa thương, vừa hận. Những cái tên dày dạn kinh nghiệm như Phương Anh Đào, Quang Tuấn hay NSƯT Hạnh Thúy vẫn duy trì phong độ ấn tượng trong diễn xuất, giúp câu chuyện Tro tàn rực rỡ thêm trọn vẹn.

Từ khi còn là những dự án nằm trên giấy, Tro tàn rực rỡ đã có “kinh nghiệm” góp mặt trong các Liên hoan phim quan trọng của điện ảnh thế giới như hoạt động thuộc khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Cannes, Liên hoan phim quốc tế Busan, Liên hoan phim quốc tế Lorcano. Cho đến khi đã “thành hình” để đến với khán giả, phim được lựa chọn tranh giải chính thức tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo, sau đó là Liên hoan phim Ba châu lục và thắng giải thưởng danh giá nhất - điều chưa có phim Việt nào làm được. Tro tàn rực rỡ xứng đáng là tựa phim mà khán giả Việt có thể tin tưởng và lựa chọn, thắp lên những hy vọng về các tác phẩm chỉn chu, có tâm, có tầm đến từ nền điện ảnh nước nhà trong tương lai.

Tro tàn rực rỡ khởi chiếu tại rạp 2/12/2022.