Bộ phim tài liệu Ngày Độc lập 2/9/1945 của cố đạo diễn Phạm Kỳ Nam công chiếu vào năm 1975. PGS.TS Lê Thị Bích Hồng từng tiết lộ một số chi tiết liên quan đến bộ phim này trên báo Thể thao và Văn hóa.
Cụ thể, PGS.TS Lê Thị Bích Hồng cho biết, bà đã được NSND Phạm Quốc Trung - con trai đạo diễn Phạm Kỳ Nam cung cấp cho một số bức ảnh đạo diễn Phạm Kỳ Nam và đoàn sang Pháp, Anh, Italy làm bộ phim Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Sự việc diễn ra vào mùa thu năm 1974, đoàn phim gồm: đạo diễn Phạm Kỳ Nam, biên kịch Hồng Hà, quay phim Nguyễn Như Ái. Trước khi lên đường, đoàn được giao nhiệm vụ đi tìm phim tài liệu quay về ngày 2/9/1945 ở Quảng trường Ba Đình.
Khi hỏi NSND Nguyễn Như Vũ - con trai của nhà quay phim Nguyễn Như Ái, GS.TS Lê Thị Bích Hồng được cung cấp phóng sự Đi tìm những tác giả của bộ phim Ngày độc lập 2/9/1945.
Phóng sự cho biết thêm, khi sang Pháp, nhờ sự giúp đỡ của đạo diễn Joris Ivens, đoàn đã được tặng 3 hộp phim về Đông Dương. 2 hộp phim khô xem trước không có nội dung liên quan.
Đến hộp thứ 3 soi lên cửa sổ thấy cảnh Hà Nội, cảnh đám đông nhân dân cầm biểu ngữ mừng Ngày Độc lập, cảnh đoàn xe đi vào Quảng trường có cảnh sát đi xe đạp hộ tống 2 bên và đến cảnh Bác Hồ trên lễ đài… Cả đoàn ôm nhau xúc động tràn trào nước mắt mừng vui.
![]()
Phim tài liệu Ngày Độc lập 2/9/1945 của đạo diễn Phạm Kỳ Nam. Ảnh: Dân Việt.
![]()
Ảnh: Dân Việt.
![]()
Ảnh: Dân Việt.
Theo Báo Khánh Hòa Online, đoàn của đạo diễn Phạm Kỳ Nam đã đem cuộn phim đến Cơ quan đại diện của ta ở Pháp gửi vào két sắt để chờ ngày đưa về nước.
Đầu năm 1975, cuốn phim được mang về nước. Xưởng phim tài liệu Trung ương được lệnh gấp rút sản xuất bộ phim tài liệu Ngày Độc lập 2/9/1945.
Vì đoạn phim tư liệu về Ngày Độc lập quá ít (hơn 5 phút), nhóm làm phim đã phối hợp với nhà quay phim kỹ xảo Nguyễn Kim Khánh phóng to các hình ảnh đã có, từ một cảnh phóng ra 4 cảnh (toàn, trung, cận và cảnh lật ngược) để dựng phim.
Bên cạnh đó, nhà quay phim Nguyễn Như Ái đã phải quay bổ sung một số cảnh như: Khu di tích 48 Hàng Ngang nơi Bác Hồ viết Tuyên ngôn độc lập, cảnh lá cờ tung bay trong gió được quay trên nóc sân vận động Hà Nội. Sau 3 tháng nỗ lực làm việc, nhóm làm phim đã hoàn thành bộ phim tài liệu dài 18 phút.
Đến nay, tác giả cuộn phim tư liệu về Ngày Độc lập vẫn là một ẩn số. Năm 2005, báo Hà Nội Mới từng đăng tải bài viết: 'Ai là người quay bộ phim Ngày Độc lập 2/ 9/ 1945', dẫn lại lời của đạo diễn Phạm Kỳ Nam.
Cụ thể, ông Kỳ Nam nói: 'Xem phim bao giờ tôi cũng băn khoăn một điều, ai quay đoạn phim ấy, ai là tác giả. Tại sao, 30 năm sau, đoạn phim đó lại tới tay tôi ?
Tôi có hỏi ông chủ nhà đã trao phim cho tôi nhưng ông chỉ nói: - Tôi không biết gì hơn vì không phải là người quay. Chỉ biết những đoạn phim đó có ích cho các ông, và tôi đã trao tận tay ông, vì tôi rất yêu mến nhân dân Việt Nam'.