Trăm tỷ không phải thước đo của ngành điện ảnh

Tăng trưởng doanh thu là tín hiệu đáng khích lệ, song nếu chỉ chạy theo lợi nhuận mà đánh đổi chiều sâu nội dung, điện ảnh Việt sẽ khó có thể phát triển bền vững.

15/05/2025 17:32

Trong 5 tháng đầu năm, đã có đến 9 phim Việt vượt mốc 100 tỷ đồng, thậm chí có phim đạt được thành tích này trong chưa đầy một tuần. Đây là một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử điện ảnh Việt, một tín hiệu khá tích cực cho thị trường phim Việt năm nay.

Dẫn đầu doanh thu là Bộ tứ báo thủ của trấn Thành với 332 tỷ đồng, tiếp theo là Nhà gia tiên 237 tỷ đồng - một hiện tượng phòng vé với chủ đề tâm linh, Nụ hôn bạc tỷ 211 tỷ đồng thuộc thể loại tình cảm hài, tiếp đến là Quỷ nhập tràng 126 tỷ đồng, Đèn âm hồn 105 tỷ, Chị dâu 107.3 tỷ. Ba bộ phim Việt gần nhất vượt doanh thu 100 tỷ là Thám tử Kiên, Địa đạo và Lật mặt 8 có nhiều điểm giống nhau của một bộ phim ăn khách nhưng không phải tất cả các bộ phim 100 tỷ đều có công thức này.

Điểm chung của nhiều phim trăm tỷ gần đây là sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ hiện đại. Trong phim Địa đạo, kỹ xảo hình ảnh và công nghệ âm thanh tiên tiến đóng vai trò quan trọng trong việc tái hiện bối cảnh ngột ngạt và phức tạp của hệ thống đường hầm dưới lòng đất. Ê-kíp phim Thám tử Kiên - Kỳ án không đầu của đạo diễn Victor Vũ đã rút ngắn đáng kể thời gian sản xuất so với quy trình truyền thống vốn kéo dài 6 -7 tháng. Công nghệ cũng giúp cho nhà sản xuất có thể thực hiện được những cảnh quay phức tạp các hiệu ứng độc đáo mà vẫn đảm bảo sự an toàn.

Theo các chuyên gia, có bốn yếu tố tạo nên bước đột phá về số lượng phim doanh thu 100 tỷ của năm nay. Đó là việc là các nhà sản xuất có đầu tư đa dạng về nội dung, chất lượng sản phẩm. Nhà phát hành có sự đầu tư bài bản về quảng bá cũng như phát hành phim. Đây là hai yếu tố chủ quan chính. Bên cạnh đó, hai yếu tố khách quan là thu nhập của người dân tăng và tỷ lệ rạp tăng khoảng 15% so với năm 2024.

Nếu như trước đây phim Việt thường lép vế trước những bom tấn Hollywood hay Hàn Quốc thì hiện nay nhiều người, đặc biệt là giới trẻ đã chủ động ra rạp ngay từ tuần đầu để có thể xem phim Việt. Thay đổi này bắt nguồn từ sự nâng cấp rõ rệt trong chất lượng sản xuất hình ảnh, âm thanh, kỹ xảo được đầu tư bài bản hơn, nội dung gần gũi với văn hóa và cảm xúc của người Việt. Sự chuyển biến trong tâm linh tiếp nhận của khán giả chính là nền tảng giúp các bộ phim nội liên tục đạt mốc doanh thu 100 tỷ trong thời gian gần đây.

Tuy nhiên một bộ phim cán mốc 100 tỷ không có nghĩa là lãi lớn. Chi phí sản xuất hiện nay cho các phim ăn khách đã vượt ngưỡng từ 40 - 60 tỷ đồng, chưa kể phí truyền thông hay phát hành, từ tổng doanh thu phòng vé khoảng 50 - 60% sẽ thuộc về các cụm rạp chiếu phim, phần còn lại tiếp tục bị trừ đi chi phí phát hành. Theo công thức trung bình, một bộ phim đạt doanh thu khoảng 100 tỷ đồng sẽ mang về cho nhà sản xuất khoảng 30 tỷ đồng sau khi trừ hết các chi phí. Để phim Việt cất cánh và vươn ra thế giới thì cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các chính sách tài chính đến chiến lược phân phối.

Đề án Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra mục tiêu cho ngành công nghiệp điện ảnh là doanh thu toàn ngành đạt 250 triệu USD (6.300 tỷ đồng), trong đó phim Việt Nam đóng góp khoảng 125 triệu USD (hơn 3000 tỷ đồng) vào năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, giúp phim Việt phát triển bền vững vẫn còn nhiều bài toán cần phải giải quyết.

Là một ngành kinh tế đồng thời cũng là loại hình nghệ thuật có tính định hướng văn hóa, điện ảnh cần đạt sự cân bằng giữa thương mại và sáng tạo. Tăng trưởng doanh thu là tín hiệu đáng khích lệ, song nếu chỉ chạy theo lợi nhuận mà đánh đổi chiều sâu nội dung, điện ảnh Việt sẽ khó có thể phát triển bền vững. Đầu tư kịch bản, diễn xuất và cách kể chuyện, cân bằng những giá trị văn hóa nghệ thuật và giải trí mới là đường dài để xây dựng thương hiệu điện ảnh quốc gia.