Giải Nobel hóa học 2024 trao cho 3 nhà nghiên cứu giải mã protein

Những người đoạt giải Nobel Hóa học năm 2024 đã tiết lộ bí mật của protein thông qua công nghệ điện toán và trí tuệ nhân tạo.

10/10/2024 10:57

Giải Nobel Hóa học năm 2024 đã được chia đôi, trao cho David Baker “vì thiết kế protein điện toán” và nhóm 2 nhà nghiên cứu Demis Hassabis cùng John M. Jumper “vì dự đoán cấu trúc protein”.

Những người đoạt giải Nobel Hóa học năm nay đã tiết lộ bí mật của hầu hết các loại protein thông qua công nghệ điện toán và trí tuệ nhân tạo.

Ủy ban Nobel công bố giải thưởng khoa học hàng đầu trong lĩnh vực hóa học. Ảnh: Gently Images

Trong khi Hassabis và Jumper đã sử dụng thành công trí tuệ nhân tạo để dự đoán cấu trúc của hầu hết các protein đã biết, Baker đã tìm được cách làm chủ các khối xây dựng sự sống và tạo ra các protein hoàn toàn mới.

Ủy ban Nobel đã ca ngợi David Baker, một nhà hóa sinh người Mỹ, vì đã hoàn thành 'kỳ tích gần như không thể là xây dựng nên những loại protein hoàn toàn mới', và Demis Hassabis cùng John Jumper, những người làm việc tại Google DeepMind ở London, vì đã phát triển một mô hình AI để dự đoán cấu trúc phức tạp của protein - một vấn đề chưa có lời giải trong 50 năm.

Là cốt lõi của sự sống, protien cấu thành từ khoảng 20 loại axit amin nhưng có cấu trúc hết sức phức tạp. Ảnh Chemistry Zone

'Tiềm năng của những khám phá của họ là rất lớn', ủy ban cho biết khi giải thưởng được công bố tại Thụy Điển vào thứ Tư. Giải thưởng, được coi là đỉnh cao của thành tựu khoa học, mang theo giải thưởng tiền mặt trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (1 triệu đô la).

Protein, một chuỗi các phân tử axit amin, là khối xây dựng của sự sống. Chúng giúp hình thành các tế bào tóc, da và mô; chúng đọc, sao chép và sửa chữa DNA; và chúng giúp vận chuyển oxy trong máu.

Mặc dù protein chỉ được cấu thành từ khoảng 20 loại axit amin, nhưng chúng có thể được kết hợp theo vô số cách, tự gấp lại thành các mẫu cực kỳ phức tạp trong không gian ba chiều.

Khả năng tạo ra các protein có nhiều chức năng mới có thể dẫn đến các vật liệu nano mới, dược phẩm có mục tiêu, phát triển vắc-xin nhanh hơn, cảm biến tối thiểu và ngành công nghiệp hóa chất xanh hơn – chỉ kể đến một số ứng dụng mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.