Lý do máy bay tạo ra lỗ mây trên bầu trời

Những đám mây thủng lỗ (có tên khoa học lỗ mây) là hiện tượng kỳ lạ xảy ra khi máy bay bay xuyên qua một số loại mây ở độ cao trung bình.

04/01/2025 07:35

Lỗ mây bí ẩn được tạo thành do những giọt nước siêu lạnh đông cứng thành tinh thể băng theo phản ứng dây chuyền. Khoảng 8% bầu trời Trái Đất được bao phủ bởi các đám mây tầng ở độ cao trung bình như mây trung tích và mây trung tầng, thường xuất hiện dưới dạng nhiều lớp nằm ngang.

Thỉnh thoảng, đặc biệt ở gần sâu bay vào mùa Đông, những đám mây trên phát triển một đặc điểm khác thường, trong đó phần đáy dường như 'rơi ra'. Hiện tượng này tạo ra một hình dạng đặc trưng gọi là lỗ mây hay mây đục lỗ.

Hai lỗ mây trên bầu trời phía trên Wichita, Kansas, Mỹ được chụp ngày 2/12/2024.

Vào ngày 2/12/2024, máy chụp ảnh OLI-2 (Operational Land Imager-2) trên vệ tinh Landsat 9 đã chụp được hình ảnh của 2 lỗ mây trên bầu trời phía trên Wichita, Kansas, Mỹ. Nhìn từ trên xuống hoặc từ dưới lên, lỗ mây trông giống hình tròn hoặc hình elip được cắt gọn gàng trong lớp mây. Trung tâm của chúng thường có những dải mây mỏng, trông như thể đám mây đó đang đổ xuống từ bầu trời.

Hiện tượng này xảy ra ở đám mây tầng trung chứa giọt nước siêu mạnh vẫn duy trì dạng lỏng ngay cả khi nhiệt độ dưới mức đóng băng thông thường của nước (0 độ C). Thế nhưng, ngay cả giọt siêu lạnh cũng có thể đông cứng.

Khi một máy bay bay qua lớp mây, nhiệt độ lạnh thêm ở phía trên cánh máy bay có thể đẩy giọt lỏng siêu lạnh tới trạng thái đóng băng. Tinh thể băng trở nên nặng dần và rơi xuống, để lại khoảng trống trong đám mây. Những tinh thể băng rơi thường xuất hiện như vệt mưa lưa thưa gọi là virga.

Các nhà nghiên cứu quan sát những sân bay lớn trên khắp thế giới và ước tính điều kiện khí quyển phù hợp để hình thành lỗ mây là 3 - 5% thời gian nhưng tăng lên 10 - 15% thời gian vào mùa Đông. Máy bay bay qua ở góc nhọn tạo ra lỗ mây nhỏ hình tròn. Ở góc tù hơn, máy bay tạo ra đám mây dài với những vệt mưa trải rộng. Những yếu tố khác có thể ảnh hưởng tới chiều dài của lỗ mây bao gồm độ dày của tầng mây, nhiệt độ không khí và độ cắt gió.