Disney vs Ron DeSantis
Hai bên đều nói mình đúng
Disney và DeSantis đang vướng vào cuộc chiến giành quyền kiểm soát khu đất rộng hơn 24.000 mẫu Anh gần thành phố Orlando (gọi là Khu cải tạo Reedy Creek-Reedy Creek Improvement District, nơi có Khu nghỉ dưỡng Walt Disney World Resort).
Kể từ tháng 2 qua, sau khi Disney ra trình bày trước hội đồng quản trị (cũ) Reedy Creek và nhận được sự chấp thuận bản đồ quy hoạch, cơ sở hạ tầng và quyền sử dụng không khí (air right) mà công ty có thể cần nếu muốn mở rộng Disney World trong 30 năm tới, những tưởng Disney đã có thêm lợi thế. Nhưng tuần này, sự chấp thuận đó đã bị chỉ trích bởi các thành viên của hội đồng quản trị mới.
DeSantis, sau một năm căng thẳng với Disney đã bổ nhiệm hội đồng quản trị mới sau cuộc họp tháng 2 nhằm tước quyền kiểm soát của Disney đối với Reedy Creek. Các thành viên hội đồng mới phàn nàn Disney đã lách luật và tạo ra “sự đã rồi” khiến họ “không còn nhiều việc để làm” trong 30 năm tới, ngoài việc bảo trì đường xá và các cơ sở hạ tầng thiết yếu. Các thành viên của hội đồng mới đã cáo buộc Disney lén lút tìm kiếm thoả thuận vào “giờ thứ Mười Một”!.
Ngày 29/3, thành viên hội đồng Ron Peri tuyên bố: “Về cơ bản Disney hoạt động như chính quyền của học khu”. Bridget Ziegler, một thành viên hội đồng quản trị khác và là người đồng sáng lập nhóm bảo thủ Moms for Liberty viết trên Twitter: “Nếu hành vi trái pháp luật được chứng minh, thỏa thuận phát triển đã thông qua sẽ bị vô hiệu hóa!”.
Các thành viên hội đồng mới cho biết họ đã thuê luật sư bên ngoài thẩm tra kế hoạch phát triển của Disney để tìm ra lỗ hổng và vô hiệu hóa nó. Người phát ngôn của ông DeSantis ra tuyên bố viết: “Đánh giá ban đầu cho thấy thoả thuận Disney đạt được với hội đồng cũ có những điểm yếu pháp lý quan trọng”.
Bà cảnh báo: “Hội đồng quản trị mới đang tiến hành kiểm toán và điều tra các hành vi quá khứ của Disney thông qua hồ sơ tại nhiều công ty tài chính và pháp lý có quan hệ với Disney”.
Ngày 30/3 trong một điểm dừng quảng cáo sách ở Smyrna thuộc tiểu bang Georgia, ông DeSantis có đề cập đến tình hình Disney: “Hiện còn rất nhiều điều phải thay đổi khi hội đồng mới nắm quyền kiểm soát. Nhưng các bạn hãy chờ xem!”. Cùng ngày, văn phòng công tố tiểu bang đã gửi yêu cầu Reedy Creek cung cấp các tài liệu liên quan đến các thỏa thuận và giao ước đã được phê duyệt hoặc xem xét tại cuộc họp tháng 2 của Disney với hội đồng cũ. Về phần mình, Disney khẳng định dự án phát triển được phê duyệt tại cuộc họp công khai tháng 2 là “tuân thủ nghiêm túc luật tiểu bang”.
Nội dung cuộc họp (gồm cả phần mô tả về kế hoạch được biểu quyết thông qua sau đó) cũng được Diney đăng hai lần trên tờ Orlando Sentinel trong tháng 1 trước khi diễn ra cuộc họp, theo đúng quy định của luật pháp. Juan-Carlos Planas, cựu nhà lập pháp đảng Cộng hòa Florida, một chuyên viên về pháp lý, nhận định: “Hội đồng quản trị mới không thể vô hiệu hóa thoả thuận của hội đồng cũ mà không vi phạm hợp đồng của khu cải tạo với Disney.
Hai bên sẽ phải ra toà. Chính quyền cũng không thể khởi kiện để ngăn chặn thực thi thỏa thuận đã ký với hội đồng cũ vì bên duy nhất có thể kiện là cư dân của khu cải tạo (gồm toàn nhân viên của Disney).
Căng thẳng từ một luật trường học
Reedy Creek Improvement District là một “thực thể thuế đặc biệt” (special tax entity) do Disney thành lập vào cuối thập niên 1960 để đáp ứng nhu cầu xây dựng thêm các công viên giải trí, khách sạn và các điểm tham quan khác trong khu vực. Khu cải tạo hoạt động như một chính quyền địa phương (với quyền phê duyệt các thay đổi về quy hoạch, cấp giấy phép xây dựng và điều hành sở cứu hỏa của riêng mình, cùng các chức năng khác) bên cạnh hội đồng giám sát do Disney, chủ đất chính của khu cải tạo, lựa chọn.
Sau những cuộc chiến với Disney trong năm qua, DeSantis và các nhà lập pháp tiểu bang đã lập ra một hội đồng mới để giám sát Reedy Creek, nơi được đổi tên thành Khu Giám sát Du lịch Trung tâm Florida (Central Florida Tourism Oversight District). Về lý thuyết, cơ cấu mới cho phép DeSantis trao cho những thành viên hội đồng mới quyền kiểm soát đối với bất kỳ sự chấp thuận nào mà Disney có thể cần để mở rộng các công viên chủ đề hoặc các tài sản khác tại khu nghỉ dưỡng.
Thống đốc và Disney bắt đầu cuộc chiến vào mùa xuân năm ngoái, khi Disney phản đối dự luật Quyền của Phụ huynh trong Giáo dục (Parental Rights in Education bill, hiện đã được ký thành luật, trong đó cấm giáo viên hướng dẫn nhận dạng giới tính hoặc tình dục cho học sinh từ lớp ba và chỉ được giáo dục giới tính cho học sinh lớn hơn trong các chủ đề phù hợp với lứa tuổi).
Disney, do áp lực từ một số nhân viên và nhà hoạt động nhân quyền phản đối dự luật có hại cho giới trẻ thuộc các giới tính khác (LGBT). DeSantis đáp trả bằng cách gọi Disney là một “woke corporation” (tập đoàn thức tỉnh” cánh tả không phù hợp với các giá trị cha mẹ ở Florida.
Khu tranh chấp của Disney
Ngày 8/2, vài tuần trước khi hội đồng quản trị mới nhậm chức, hội đồng cũ gây sốc cho DeSantis bằng cách bỏ phiếu trong một cuộc họp công khai để thông qua hợp đồng phát triển đất đai 30 năm, trong đó chốt các điểm phê duyệt quy hoạch, cơ sở hạ tầng và quyền không khí (air right) cho việc mở rộng trong tương lai. Thời hạn 30 năm của thỏa thuận là bất thường.
Các nhà quan sát pháp lý ở tiểu bang cho biết hầu hết các thỏa thuận phát triển đất đai tại các thành phố tự trị ở Florida đều ngắn hơn (để buộc các nhà phát triển phải hoàn thành sớm dự án thay vì ôm đất mà không xây dựng gì).
Disney hiện điều hành bốn công viên chủ đề lớn: Công viên Vương quốc Phép thuật, Epcot, Công viên Vương quốc Động vật, Hãng phim Hollywood (Magic Kingdom Park, Epcot, Animal Kingdom Park, Hollywood Studios) và ba công viên nhỏ hơn tại khu nghỉ dưỡng, ngoài hàng trăm phòng khách sạn và các điểm tham quan khác. Một kế hoạch toàn diện được khu cải tạo thông qua vào năm ngoái cho thấy Disney sẽ xây dựng thêm một công viên giải trí lớn; hai công viên chủ đề nhỏ mới (cả công viên nước) và nhiều phòng khách sạn nữa.
Disney thay máu Ban lãnh đạo
Công ty giải trí Walt Disney vừa mời cựu giám đốc điều hành Bob Iger trở lại cương vị cũ, và quyết định có hiệu lực ngay lập tức để thay thế vai trò mà Bob Chapek đang nắm giữ từ năm 2020 để giúp “mang lại sinh khí mới cho công ty” theo nguyện vọng của đa số cổ đông, những người thấy giá trị cổ phiếu của mình ngày càng teo tóp dần. Trong thông cáo về thay đổi này, hội đồng quản trị Disney đã giao cho Iger trách nhiệm “đặt ra định hướng chiến lược cho thời kỳ tăng trưởng mới” và “hợp tác chặt chẽ với hội đồng trong việc đào tạo người kế nhiệm lãnh đạo công ty trong tương lai” sau khi ông hoàn thành nhiệm kỳ hai năm. Iger giữ ghế CEO trong một thời gian dài, từ 2005 đến năm 2020 và là Chủ tịch hội đồng quản trị đến năm 2021 trước khi về hưu. Tên tuổi của ông gắn liền với sự phát triển và những bước thăng trầm của Disney, đặc biệt là các thương vụ sáp nhập nổi tiếng và sự ra đời của dịch vụ xem phim có trả tiền trên internet Disney +, đối thủ của Netflix và các dịch vụ tương tự khác.