Sứ mệnh lịch sử vẹn nguyên của tranh cổ động

Vượt qua nhiệm vụ tuyên truyền, tranh cổ động đã trở thành thể loại hội họa đặc sắc, độc đáo của nền mỹ thuật Việt Nam.

08/10/2024 15:38

Loạt tác phẩm tranh cổ động là một trong những điểm nhấn trên đường phố Hà Nội, gợi lại khí thế sục sôi hào hùng của đoàn quân tiến về tiếp quản thủ đô trong tháng 10 lịch sử, cùng chặng đường phát triển vươn mình của Hà Nội qua 70 năm. Mỗi bức tranh đều mang tính biểu trưng cao, chứa đựng niềm tự hào, cổ vũ tinh thần sáng tạo, cống hiến của nhân dân thủ đô.

Tranh cổ động có đặc trưng nghệ thuật riêng, với ý tưởng nội dung cô đọng, hình ảnh xúc tích dễ hiểu, cùng câu chữ khẩu hiệu ngắn gọn mang tính thời sự. Dòng tranh này xuất hiện ở nước ta từ những năm 40 của thế kỷ trước. Và trong từng giai đoạn lịch sử, các tác phẩm tranh cổ động mang trong mình sứ mệnh tuyên truyền trực quan, gần gũi với đời sống của người dân. Sứ mệnh ấy đã được hoàn thành xuất sắc bởi tài năng của những người nghệ sĩ, chiến sĩ.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, các tác phẩm tranh cổ động đã hoàn thành sứ mệnh tuyên truyền đấu tranh cách mạng, vận động cổ vũ quần chúng, với những tên tuổi lớn như Thục Phi, Trần Anh Vinh, Minh Phương, Nguyễn Phương Liên… Bước vào thời kỳ hòa bình và đến hiện nay, tuy các hình thức thông tin tuyên truyền ngày càng đa dạng phong phú, nhưng tranh cổ động vẫn không mất đi vai trò là phương tiện tuyên truyền trực quan sinh động, nhờ ngôn ngữ biểu đạt cô đọng, có tính khái quát cao. Tranh cổ động còn là những tác phẩm hội họa giàu tính thẩm mỹ, kể những câu chuyện sống động về lịch sử và văn hóa Việt.

'Có thể nói, càng ngày ngôn ngữ kiệm lời của tranh cổ động càng được các họa sĩ khai thác, cộng với sự trợ giúp của công nghệ trong in ấn nên tính phổ cập lớn. Đây là ngôn ngữ chưa bao giờ cũ, nó xuyên thế kỷ. Đặc biệt trong các sự kiện lớn của đất nước, không thể không có tranh cổ động. Về ngôn ngữ tranh cổ động thế kỷ 21 này, đó là một tín hiệu vui, đáng mừng để thấy bên cạnh sự phát triển của hội họa đồ họa hay điêu khắc, tranh cổ động vẫn giữ bền bỉ một ngôi vị riêng, để trong bất cứ thời điểm nào, khi cần tranh cổ động xuống đường thì đều sẽ có mặt', họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam chia sẻ.

Những năm gần đây, sự phát triển của kỹ thuật thiết kế đồ họa và sự cởi mở tiếp thu các xu hướng nghệ thuật của thế giới đã mang lại sự mới mẻ cho tranh cổ động, kịp thời đưa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước tới nhân dân, góp phần không nhỏ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Và vượt qua nhiệm vụ tuyên truyền, tranh cổ động đã trở thành thể loại hội họa đặc sắc, độc đáo của nền mỹ thuật Việt Nam.