Quang Sơn: Bước vào kỷ nguyên số, hướng tới thoát nghèo bền vững

Xã Quang Sơn (Thái Nguyên) đang nổi lên như một điểm sáng về ứng dụng công nghệ số ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, điều hành và sản xuất không chỉ cải thiện hiệu quả phục vụ người dân mà còn mở ra những cơ hội thiết thực để giảm nghèo bền vững.

09/12/2025 13:06

Chuyển đổi số – động lực mới cho cải cách và giảm nghèo

Từ ngày 1/7/2025, khi bộ máy chính quyền mới chính thức đi vào hoạt động, UBND xã Quang Sơn đã triển khai Kế hoạch số 06/KH-UBND về cải cách hành chính năm 2025 với tinh thần quyết liệt và thực chất. Kế hoạch xác định 16 nhiệm vụ trọng tâm, chú trọng xây dựng chính quyền thân thiện, minh bạch, siết chặt kỷ luật công vụ và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào giải quyết công việc. Đến hết quý III/2025, đã có 9/16 nhiệm vụ hoàn thành, đạt hơn 56%, thể hiện quyết tâm đổi mới từ nhận thức đến hành động.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý và đời sống ở xã Quang Sơn (Thái Nguyên) đang tạo ra những thay đổi rõ nét, góp phần nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và mở thêm cơ hội thoát nghèo cho các hộ vùng cao. Ảnh minh hoạ: Diendandoanhnghiep

Công tác truyền thông về cải cách hành chính và dịch vụ công trực tuyến được triển khai đa dạng, vượt ra khỏi khuôn khổ loa truyền thanh truyền thống. Xã tận dụng mạng xã hội, các Tổ công nghệ số cộng đồng và lực lượng Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ để tiếp cận từng hộ dân. Không ít người dân trước đây ngại công nghệ, nay đã quen với việc nộp hồ sơ trực tuyến, cập nhật thông tin bằng điện thoại thông minh. Những lực lượng xung kích trẻ đã thực sự đóng vai 'cầu nối', giúp thay đổi thói quen hành chính cũ.

Hiệu quả của cải cách hành chính được phản ánh rõ bằng con số. Trong bốn tháng, hơn 3.500 hồ sơ được tiếp nhận và giải quyết, tỷ lệ đúng hạn đạt 100%. Tỷ lệ số hóa hồ sơ trên 96%, gần 90% thủ tục đã hỗ trợ thanh toán trực tuyến. Điều đó cho thấy chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà đã thấm vào đời sống, giúp người dân tiết kiệm thời gian, giảm chi phí và tăng niềm tin vào chính quyền cơ sở.

Trong bối cảnh Quang Sơn có 3 xóm đặc biệt khó khăn và 4 xóm có đông đồng bào Mông, tỷ lệ hộ nghèo năm 2023 vẫn ở mức 26,7%, cận nghèo 14,08%, chuyển đổi số càng có ý nghĩa quan trọng. Giảm nghèo theo cách truyền thống gặp nhiều trở ngại do thiếu đất sản xuất, sản xuất manh mún, tập quán du canh du cư và hạn chế về kiến thức nông nghiệp. Bởi vậy, ứng dụng công nghệ vào quản lý và hỗ trợ sản xuất được xem là hướng mở giúp khắc phục những hạn chế lâu nay.

Thông qua Hệ thống thông tin báo cáo quốc gia, chính quyền xã dễ dàng rà soát, cập nhật chính sách hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, máy móc nông nghiệp. Các chương trình mục tiêu quốc gia được công khai, hạn chế tối đa tình trạng bỏ sót đối tượng thụ hưởng. Thông báo cuộc họp, lớp tuyên truyền, lịch hỗ trợ được gửi đến người dân qua loa thông minh, mạng xã hội và các nền tảng số, giúp thông tin lan tỏa nhanh và chính xác.

Phó Chủ tịch UBND xã Lê Quốc Trường nhấn mạnh: 'Chuyển đổi số giúp công khai chính sách, tạo điều kiện để người dân dễ tiếp cận, dễ giám sát. Khi người dân chủ động nắm thông tin và quyền lợi, việc triển khai các chương trình giảm nghèo sẽ thực chất và bền vững hơn.'

Những năm qua, Nhà nước đã đầu tư mạnh về hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, điện, nước sinh hoạt, trường học… tạo nền tảng để ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, hạ tầng viễn thông trên địa bàn vẫn còn hạn chế. Nhiều khu vực 'lõm sóng' khiến người dân khó tiếp cận dịch vụ số. Đây là trở ngại lớn trong quá trình chuyển đổi số ở vùng cao.

'Không có sóng điện thoại, không có internet thì mọi nỗ lực số hóa cũng khó phát huy hiệu quả,' ông Trường chia sẻ. Chính quyền xã đang tích cực phối hợp với các nhà mạng nhằm mở rộng sóng di động, nâng cấp hạ tầng mạng, đảm bảo người dân ở mọi xóm bản đều được tiếp cận thông tin.

Tập huấn kỹ năng số – chìa khóa để người dân chủ động

Nhận thấy công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi người dân đủ kỹ năng, UBND xã đã tổ chức nhiều lớp tập huấn kỹ năng số. Người dân được hướng dẫn sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu dịch vụ công, tiếp cận thông tin nông nghiệp, cập nhật giá cả thị trường. Những kỹ năng đơn giản nhưng thiết thực này giúp họ bớt phụ thuộc vào cán bộ xã và chủ động hơn trong giao dịch hành chính lẫn sản xuất.

Song song với đó, xã đẩy mạnh hoạt động chuyển giao khoa học kỹ thuật. Năm 2024, 7 hộ nghèo người Mông được hỗ trợ 7 con bò giống. Cán bộ kỹ thuật của xã trực tiếp hướng dẫn cách chăm sóc, phòng bệnh, nuôi dưỡng theo hướng bền vững. Mô hình tuy nhỏ nhưng có tác dụng mở đường, giúp người dân tiếp cận với phương thức sản xuất hiện đại và nhận thức rõ hiệu quả kinh tế.

Tuy vậy, khó khăn vẫn hiện hữu. Nhiều hộ thiếu đất sản xuất, thiếu lao động, kỹ năng áp dụng kỹ thuật còn hạn chế. Vì thế, việc lựa chọn mô hình hỗ trợ đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng, phù hợp với điều kiện thực tế của từng hộ. 'Có những chương trình lớn nhưng nếu người dân không đủ điều kiện để thực hiện thì khó mang lại hiệu quả. Chúng tôi phải tư vấn kỹ, chọn mô hình vừa sức để đảm bảo thành công,' ông Trường nhấn mạnh.

Quang Sơn đặt mục tiêu lấy chuyển đổi số làm trục phát triển xuyên suốt trong phát triển kinh tế – xã hội và giảm nghèo bền vững. Ảnh minh hoạ: baochinhphu

Quang Sơn đặt mục tiêu lấy chuyển đổi số làm trục phát triển xuyên suốt trong phát triển kinh tế – xã hội và giảm nghèo bền vững. Thời gian tới, xã tiếp tục nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, đẩy mạnh đào tạo kỹ năng số cho cán bộ và người dân. Đồng thời, chính quyền tăng cường hỗ trợ sản xuất gắn với khoa học kỹ thuật, khuyến khích người dân chủ động tham gia, giảm dần tâm lý trông chờ vào chính sách.

Thực tiễn tại Quang Sơn cho thấy chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là 'đòn bẩy' quan trọng để mở rộng cơ hội phát triển, thu hẹp khoảng cách giữa vùng đồng bào dân tộc thiểu số với các khu vực thuận lợi hơn. Công nghệ số đang từng bước đi vào đời sống, làm thay đổi phương thức quản lý, cách thức tiếp cận thông tin và cả tư duy sản xuất của người dân.

Theo Khánh Ngọc/Nhà báo và Công luận