Sức mạnh công nghệ số, hướng đi mới cho giảm nghèo bền vững

Ngày nay, công nghệ số đang mở ra không gian phát triển mới cho mọi cá nhân và tổ chức; trong đó, người nghèo, người yếu thế, người dân ở vùng sâu, vùng xa cũng được hưởng lợi…

29/11/2025 23:00

Động lực mới từ định hướng số trong giảm nghèo

Theo đại diện của Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Nghị quyết số 57-NQ/TW ban hành ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là định hướng lớn cho việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong mọi lĩnh vực, trong đó có công tác giảm nghèo.

Nghị quyết cũng nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, phát huy nội lực, khơi dậy ý chí tự lực tự cường của người dân trong quá trình vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no, hướng tới mục tiêu 'Vì một Việt Nam không còn đói nghèo'.

Chuyển đổi số tạo động lực giảm nghèo

Theo đó, cùng với cập nhật chuẩn nghèo, Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 nhấn mạnh yêu cầu áp dụng chuyển đổi số và công nghệ cao trong phát triển sinh kế, mở rộng việc làm bền vững và tăng cường bình đẳng giới, bảo vệ nhóm yếu thế. Trọng tâm là nâng cao năng lực quản lý, phân cấp đi đôi với giám sát minh bạch, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng.

Trong đó, Nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm nguồn lực cho công tác giảm nghèo, đồng thời huy động tối đa nguồn lực xã hội và quốc tế. Nguồn lực này sẽ được ưu tiên đầu tư cho sản xuất, giáo dục nghề nghiệp, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tại các xã nghèo, vùng đặc biệt khó khăn; tạo điều kiện để người dân tiếp cận cơ hội phát triển mới từ tiến bộ công nghệ.

Đáng chú ý, việc thực hiện chuyển đổi số trong quản lý giảm nghèo sẽ được đẩy mạnh, từ kiểm soát nguồn lực đầu tư, giám sát chương trình đến hỗ trợ người dân đăng ký, thụ hưởng các chính sách qua nền tảng số. Các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan điều phối giảm nghèo các cấp sẽ được kiện toàn, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, có kỹ năng đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Tin rằng, với sự đầu tư đồng bộ về thể chế, nguồn lực và hạ tầng số, chuyển đổi số được kỳ vọng trở thành động lực quan trọng thúc đẩy giảm nghèo đa chiều, tạo sinh kế bền vững và xây dựng cộng đồng hạnh phúc trong giai đoạn 2026-2030 và những năm tiếp theo.

Lồng ghép chuyển đổi số, tạo ra những giá trị kép

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu giảm 1 - 1,5% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm. Chương trình được triển khai thông qua 7 dự án thành phần, trong đó truyền thông và chuyển đổi số là trụ cột quan trọng để lan tỏa chính sách, thay đổi nhận thức và huy động nguồn lực xã hội, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Thực tiễn cho thấy, việc ứng dụng công nghệ số không chỉ làm thay đổi cách thức vận hành, mang lại lợi thế cạnh tranh mà còn mà còn tạo điều kiện hình thành các mô hình sản xuất - kinh doanh hiện đại, kết nối trực tiếp với thị trường, nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng khó khăn.

Nhờ công nghệ, người dẫn dễ dàng kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp do mình làm ra thông qua các sàn thương mại điện tử, giúp mở rộng thị trường, tăng thu nhập

Thực vậy, tại nhiều địa phương, các tổ chức xã hội, các hiệp hội nghề nghiệp đã tận dụng các nền tảng số mạng xã hội như Facebook, Zalo để tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên của mình tham gia vào các mô hình kinh tế hiệu quả, tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong trồng trọt, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình.

Hay như chỉ bằng chiếc điện thoại thông minh của mình có kết nối Internet, người dân ở vùng sâu, vùng xa có thể tham gia vào các khóa đào tạo nghề trực tuyến, tiếp cận thông tin thị trường, hoặc kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp do mình làm ra thông qua các sàn thương mại điện tử, giúp mở rộng thị trường, tăng thu nhập và đa dạng hóa sinh kế…

Điều đáng nói hơn cả là chuyển đổi số đang dần làm thay đổi cách tiếp cận trong công tác quản lý giảm nghèo - từ hỗ trợ truyền thống sang quản trị dựa trên dữ liệu, tri thức và sự tham gia của người dân.

Cùng với đó, chuyển đổi số đã và đang trở thành giải pháp tối ưu để giải quyết bài toán quản lý nguồn lực và theo dõi đối tượng, góp phần gia tăng tính minh bạch, chính xác trong công tác giảm nghèo.

Theo đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giảm nghèo, thay thế cho phương pháp thống kê thủ công, tốn kém và dễ sai sót.

Cơ sở dữ liệu này giúp đảm bảo tính chính xác và kịp thời thông qua việc cập nhật thông tin hộ nghèo, hộ cận nghèo theo thời gian thực, đảm bảo hỗ trợ đúng người, đúng lúc, giảm thiểu tình trạng bỏ sót hoặc trùng lặp đối tượng.

Đặc biệt, chuyển đổi số giúp minh bạch hóa việc phân bổ và giải ngân vốn đầu tư từ ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và vốn huy động hợp pháp khác.

Theo Trần Anh Tuấn/Nhà báo và Công luận