Tác hại khi trẻ em tiếp xúc với điện thoại thông minh sớm

Một nghiên cứu quy mô toàn cầu vừa được công bố đã đưa ra cảnh báo nghiêm túc, trẻ em dưới 13 tuổi không nên sử dụng điện thoại thông minh hoặc mạng xã hội.

02/08/2025 08:00

Việc lạm dụng các thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh (smartphone), máy tính bảng… có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ mà bạn không ngờ đến

Một nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Phát triển và Năng lực Con người (Journal of the Human Development and Capabilities) chỉ ra rằng: trẻ em càng tiếp xúc với điện thoại thông minh sớm, thì sức khỏe tâm thần và cảm xúc càng dễ bị tổn hại. Đặc biệt, những ảnh hưởng này trở nên rõ rệt hơn ở các bé gái.

Nghiên cứu được thực hiện bởi Sapien Labs, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu những tác động của cuộc sống hiện đại đến sức khỏe não bộ và tâm trí con người. Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs đã tiến hành một khảo sát với 2 triệu người tại 163 quốc gia.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc sở hữu điện thoại thông minh trước 13 tuổi có liên quan đến nhiều hệ lụy: Gia tăng ý nghĩ tự sát, khả năng kiểm soát cảm xúc kém, giảm lòng tự trọng và cảm giác tách biệt khỏi thực tế.

Nguyên nhân chủ yếu được cho là do trẻ nhỏ dễ dàng tiếp cận mạng xã hội - nơi các em có thể bị mất ngủ, bắt nạt qua mạng và xung đột trong mối quan hệ gia đình. Nghiên cứu này thu thập dữ liệu từ gần 2 triệu người ở 163 quốc gia, với hình thức tự báo cáo.

Tác giả chính của nghiên cứu, Tiến sĩ Tara Thiagarajan, người sáng lập và giám đốc khoa học của tổ chức Sapien Labs, nhấn mạnh: 'Chúng ta cần hành động ngay để hạn chế trẻ dưới 13 tuổi tiếp cận điện thoại thông minh, đồng thời xem xét lại môi trường kỹ thuật số mà giới trẻ đang bị bao vây'.

Trong khi nhiều nghiên cứu trước đây tập trung vào mối liên hệ giữa điện thoại thông minh và trầm cảm hoặc lo âu, nghiên cứu lần này mở rộng sang các yếu tố ít được đề cập như khả năng điều tiết cảm xúc và lòng tự trọng - và phát hiện thấy chúng có vai trò rất đáng kể.

Ảnh minh họa/Internet

Dù kết quả dựa trên hình thức tự khai, không thể xác định chính xác loại hình sử dụng điện thoại gây ảnh hưởng mạnh nhất, nhưng dữ liệu vẫn đủ thuyết phục các chuyên gia kêu gọi các chính phủ và cộng đồng ban hành quy định hạn chế.

Tác giả và nhà xã hội học nổi tiếng Jonathan Haidt, trong cuốn sách 'Thế hệ bất an: Cách mạng tái lập thời thơ ấu gây ra đại dịch sức khỏe tâm thần', cũng đề xuất trẻ em không nên dùng mạng xã hội trước 16 tuổi. Ông trích dẫn nhiều nghiên cứu tại Anh cho thấy, việc sử dụng mạng xã hội trong giai đoạn dậy thì có thể dẫn đến mức độ hài lòng cuộc sống giảm mạnh sau đó một năm.

Bất chấp áp lực xã hội, các chuyên gia khuyến nghị cha mẹ nên liên kết với phụ huynh khác trong cộng đồng để thống nhất không cho trẻ dùng điện thoại thông minh quá sớm. Tại Mỹ, nhóm Wait Until 8th (tạm dịch: 'Chờ đến lớp 8') đã khởi xướng bản cam kết tập thể giữa các phụ huynh, đồng ý không cho con dùng smartphone đến khi kết thúc lớp 8.

Bác sĩ tâm lý Melissa Greenberg, thuộc Trung tâm Tâm lý trị liệu Princeton (New Jersey), nhấn mạnh: 'Ngay cả khi cộng đồng chưa bàn về vấn đề này, bạn hoàn toàn có thể là người khơi mào. Có thể họ sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi có người dám bắt đầu cuộc trò chuyện'.

Cô cũng khuyến khích phụ huynh nên chủ động tìm trường học có chính sách nghiêm ngặt hơn về sử dụng điện thoại trong khuôn viên, hoặc thúc đẩy nhà trường điều chỉnh quy định nếu chưa phù hợp.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nỗ lực cá nhân là chưa đủ. Ngay cả khi một gia đình tự cấm con dùng mạng xã hội, các em vẫn có thể tiếp xúc thông qua bạn bè, trường học hoặc các hoạt động ngoại khóa. Vì thế, các bậc phụ huynh nên tham gia vào các cuộc tranh luận chính sách và vận động hành lang, để góp phần tạo ra thay đổi ở cấp xã hội.

Ảnh minh hoạ/ Nguồn: Learning Liftoff

Nếu con bạn đã dùng smartphone?

Bác sĩ Greenberg trấn an: 'Đừng hoảng sợ nếu bạn đã cho con dùng điện thoại trước 13 tuổi. Hãy trò chuyện cởi mở với con, cho con biết rằng nhiều người gặp vấn đề về lo âu, lòng tự trọng và cảm xúc, nhấn mạnh rằng luôn có sự hỗ trợ nếu các em cần'.

Nếu nhận thấy con có dấu hiệu bất ổn như mất ngủ, hay cáu gắt, trầm cảm..., phụ huynh nên tìm kiếm chuyên gia tâm lý có chứng chỉ hành nghề. Đồng thời, đừng ngần ngại điều chỉnh lại quy định trong gia đình, ví dụ: xóa bớt ứng dụng, chuyển sang điện thoại cơ bản, cài đặt kiểm soát của cha mẹ...

Bác sĩ Greenberg chia sẻ một cách nói chuyện hiệu quả mà phụ huynh có thể áp dụng: 'Khi bố mẹ mua điện thoại cho con, lúc đó chưa biết nhiều về tác hại của nó. Giờ thì các nhà khoa học đang chứng minh điều đó, và chúng ta cần thay đổi để làm điều tốt nhất cho con'.

Nếu con phản ứng tiêu cực, hãy thấu hiểu. 'Ngay cả người lớn cũng phản ứng mạnh khi bị yêu cầu thay đổi thói quen, nên không thể kỳ vọng trẻ em sẽ dễ dàng chấp nhận', bác sĩ Greenberg nói. Cô khuyên phụ huynh nên kể cả về những khó khăn của chính mình khi cố kiểm soát thời gian dùng điện thoại, để tạo sự đồng cảm và kết nối với con.

Nếu con bạn chưa có điện thoại, đây là thời điểm tốt để bắt đầu trò chuyện với phụ huynh khác và thống nhất cùng nhau trì hoãn. Việc trì hoãn smartphone đến đúng độ tuổi có thể là một trong những quyết định nuôi dạy con khôn ngoan nhất mà cha mẹ hiện đại đưa ra.

Theo Bình Nguyên/Tri thức & Cuộc sống