Bệnh nhi bại não co cứng hai chi có cơ hội vận động nhờ triển khai kỹ thuật mới

Sau gần một năm chuẩn bị, Bệnh viện Nhi Trung ương đã thực hiện thành công kỹ thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc, giúp hồi phục vận động cho bệnh nhi bị mắc bại não co cứng hai chi dưới. Kỹ thuật này mở ra nhiều cơ hội cho trẻ bại não được vận động độc lập, hòa nhập cộng đồng và có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

25/10/2025 13:51

Đưa kỹ thuật tiên tiến thế giới áp dụng tại Bệnh viện Nhi Trung ương

Tháng 9/2025, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã thực hiện thành công ca phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đầu tiên cho bệnh nhi bại não co cứng hai chi dưới. Đây là kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngoại Thần kinh, Điện sinh lý Thần kinh và Phục hồi chức năng. Mỗi bệnh nhi được đánh giá toàn diện về tình trạng vận động, mức độ co cứng và thăm dò điện cơ trước khi chỉ định phẫu thuật.

Bác sĩ chuyên khoa II Lê Nam Thắng – Trưởng khoa Ngoại Thần kinh, Phó Giám đốc Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trong phẫu thuật, các bác sĩ tiếp cận tủy sống với phương pháp mở một phần nhỏ cung sau các đốt sống thắt lưng để bộc lộ các rễ thần kinh cảm giác.

Cùng lúc đó, kỹ thuật điện sinh lý thần kinh được triển khai, từng rễ thần kinh được kích thích điện, tín hiệu đáp ứng của các nhóm cơ tương ứng được ghi nhận trực tiếp trên hệ thống máy chuyên dụng. Nhờ đó, ê-kíp phẫu thuật xác định chính xác đâu là những rễ thần kinh gây co cứng để cắt bỏ mà vẫn giữ lại trọn vẹn chức năng vận động và cảm giác cho bệnh nhi.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thảo, Khoa Thăm dò chức năng thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ thêm, điện sinh lý thần kinh không chỉ giúp xác định chính xác rễ thần kinh bệnh lý cần cắt mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn các rễ thần kinh kiểm soát các cơ thắt. Nhờ vậy bệnh nhi giảm co cứng sau phẫu thuật nhưng hạn chế tối đa các rối loạn vận động cảm giác sau mổ, đặc biệt là vẫn bảo tồn hoàn toàn chức năng đại, tiểu tiện.

'Đây chính là bước tiến vượt bậc so với các kỹ thuật cắt rễ không chọn lọc trước đây', bác sĩ Thảo nói.

Dưới sự quan tâm, chỉ đạo của Ban lãnh đạo Bệnh viện, Trung tâm Thần kinh đã thành lập nhóm làm việc đa chuyên khoa gồm Phục hồi chức năng, Ngoại thần kinh và Thăm dò chức năng Thần kinh để xây dựng kế hoạch, hoàn thiện quy trình kỹ thuật thông qua hội đồng chuyên môn và lựa chọn bệnh nhi phù hợp.

Một trong những bước đi quan trọng là đào tạo nhân lực. Năm 2024, các bác sĩ Trung tâm Thần kinh đã tham gia khóa đào tạo chuyên sâu về phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc dưới sự hướng dẫn của điện sinh lý thần kinh tại Bệnh viện Trẻ em Alabama (Hoa Kỳ). Nhờ những sự chuẩn bị bài bản này, các bác sĩ đã sẵn sàng về chuyên môn, kỹ thuật và tự tin bước vào ca phẫu thuật đầu tiên.

Tiến sĩ, bác sĩ Cao Vũ Hùng – Giám đốc Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương nhấn mạnh, việc triển khai thành công phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc không chỉ mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhi bại não thể co cứng, mà còn khẳng định năng lực của Bệnh viện Nhi Trung ương trong việc làm chủ các kỹ thuật tiên tiến về Thần kinh và Phục hồi chức năng.

'Điều này tạo nền tảng để chúng tôi tiếp tục mở rộng điều trị cho nhiều trẻ bại não khác, đồng thời tự tin triển khai nhiều kỹ thuật chuyên sâu trong thời gian tới', bác sĩ Hùng chia sẻ.

Mở ra cuộc sống mới cho bệnh nhân bại não

Bại não là một nhóm các rối loạn vĩnh viễn về phát triển vận động và tư thế, gây hạn chế về hoạt động do những tổn thương não không tiến triển xảy ra ở thời kỳ bào thai hoặc trẻ nhỏ đang phát triển. Các rối loạn vận động của bại não thường kèm theo những rối loạn về cảm giác, nhận thức, giao tiếp và hành vi, động kinh và các vấn đề cơ xương thứ phát.

Theo các bác sĩ, những phương pháp điều trị như phục hồi chức năng, nẹp chỉnh hình hay thuốc giãn cơ mang lại cải thiện đáng kể cho trẻ, tuy nhiên chưa giải quyết tối ưu về mặt vận động.

Phương pháp cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đã được triển khai tại nhiều trung tâm Thần kinh lớn trên thế giới nhằm quản lý co cứng, tạo điều kiện tốt nhất cho phục hồi chức năng. Và Bệnh viện Nhi Trung ương mất gần một năm để triển khai phương pháp này.

Sau phẫu thuật, việc tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật chính là chìa khóa để bệnh nhi đạt được cải thiện vận động rõ rệt.

Bác sĩ chuyên khoa I Trần Vĩnh Sơn – Phó Trưởng khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, sau phẫu thuật, trẻ được đưa vào chương trình tập luyện đặc biệt, liên tục trong nhiều tháng. Ở 4 tuần đầu, mục tiêu chính là kiểm soát đau, duy trì vận động khớp và ngăn ngừa biến dạng. Sau giai đoạn này, chương trình phục hồi toàn diện sẽ được triển khai, giúp trẻ dần cải thiện sức mạnh cơ, khả năng thăng bằng và phối hợp vận động.

Phía sau thành công của ca phẫu thuật là câu chuyện nhiều năm kiên trì của bé trai N.P (8 tuổi, ở Ninh Bình) và gia đình. Từ khi còn nhỏ, bé được phát hiện đi nhón chân, thường xuyên vấp ngã. Bố mẹ cho trẻ đi khám thì được chẩn đoán mắc bệnh bại não thể co cứng.

Bé N.P đã đeo nẹp, tập luyện phục hồi chức năng không ngừng nghỉ suốt 7 năm qua. Ca phẫu thuật này là bước ngoặt lớn đối với bệnh nhi. Chỉ sau vài tuần, tình trạng co cứng giảm rõ rệt,bé N.P có thể tự đứng, tự đi lại – điều mà trước đây gia đình chỉ dám mơ ước.

'Nhìn con có thể tự đi lại, tự đứng vững, tôi vô cùng xúc động. Nhiều lần chúng tôi nản lòng vì thấy con khó khăn trong từng sinh hoạt nhỏ nhất từ đi lại, tắm gội, học tập. Nhưng nhờ sự động viên của các bác sĩ khoa Phục hồi chức năng và tình yêu thương dành cho con, gia đình tôi đã kiên trì nhiều năm qua. Cảm ơn các bác sĩ Trung tâm Thần kinh và Khoa Phục hồi chức năng đã tận tâm giúp đỡ con suốt chặng đường dài', mẹ bệnh nhi chia sẻ.

Ca phẫu thuật cắt rễ thần kinh lưng chọn lọc đầu tiên tại Bệnh viện Nhi Trung ương không chỉ mang lại cơ hội vận động cho bệnh nhi N.P, mà còn mở ra hướng đi mới trong điều trị bại não cho trẻ em tại Việt Nam.

Theo THIÊN LAM/Nhân dân