Liệu các loại vaccine hiện nay có thể ngăn chặn biến thể Omicron?

Nhiều nhà khoa học dự đoán Omicron sẽ là biến thể kháng vaccine mạnh nhất từ trước đến nay. Vì vậy, các nhà sản xuất vaccine đang gấp rút cải tiến vaccine của mình.

29/11/2021 18:09

(Ảnh minh hoạ: SCMP)

Có thể là biến thể kháng vaccine mạnh nhất từ trước đến nay

Các nhà khoa học đang gấp rút nghiên cứu về hiệu quả của các loại vaccine hiện nay với biến thể Omicron mới xuất hiện tại Nam Phi.

Các nhà khoa học đã phản ứng với Omicron nhanh hơn bất kỳ biến thể nào khác. Chưa đến 1 giờ sau khi Omicron được phát hiện tại Nam Phi ngày 23/11, các nhà khoa học Nam Phi đã lập tức thử nghiệm độ hiệu quả của vaccine COVID-19 với biến thể này. 36 giờ sau đó, họ đã thu thập và phân tích mẫu từ 100 bệnh nhân bị nhiễm, theo Tiến sĩ Tulio de Oliveira, nhà di truyền học tại Trường Y Nelson R. Mandela (Nam Phi).

'Có thể trong vài tuần nữa, chúng ta sẽ hiểu rõ hơn về độ nguy hiểm của biến thể Omicron,' Jesse Bloom, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson (Mỹ) cho biết.

Kết quả sớm nhất sẽ chỉ có sau 2 tuần nghiên cứu. Nhưng các nhà khoa học đã dự đoán rằng, với số lượng protein đột biến của mình, biến thể Omicron rất có thể khiến các loại vaccine COVID-19 hiện nay kém hiệu quả hơn so với mọi biến thể trước đó. Ngoài 43 protein đột biến (nhiều hơn gấp đôi so với biến thể Delta - 18), biến thể Omicron còn có 26 protein đột biến chưa được phát hiện bao giờ. Chúng được cho là khiến hệ thống miễn dịch của con người khó nhận ra virus hơn.

'Dựa trên rất nhiều nghiên cứu trước đây về các biến thể của SARS-CoV-2, chúng tôi khá chắc rằng biến thể Omicron sẽ làm giảm đáng kể sự trung hòa kháng thể,' Tiến sĩ Bloom nói, đề cập đến khả năng cơ thể tấn công virus xâm nhập.

Hình ảnh đầu tiên về biến thể Omicron được nghiên cứu tại Bệnh viện Bambino Gesù ở Rome, Ý. Ảnh: SCMP

Các nhà sản xuất vaccine 'chạy đua'

Nếu Omicron kháng vaccine COVID-19 tốt hơn mọi biến thể khác, con người sẽ cần nâng cao hiệu quả của các loại vaccine hiện có. Do vậy, hiện có hàng chục nhà sản xuất vaccine COVID-19 trên thế giới, bao gồm cả Pfizer-BioNTech và Moderna, đã tham gia vào cuộc đua chống biến thể Omicron.

Các vaccine mRNA như của Moderna và Pfizer-BioNTech sản xuất có thể được sửa đổi nhanh chóng. Jerica Pitts, phát ngôn viên của Pfizer, cho biết 'các nhà khoa học của Pfizer' có thể điều chỉnh vaccine hiện tại trong vòng 6 tuần và sản xuất những lô vaccine mới trong vòng 100 ngày.

Moderna bắt đầu nghiên cứu và cải tiến vaccine vào ngày 23/11 - ngay khi biến thể Omicron được phát hiện. Theo Tiến sĩ Stephen Hoge, chủ tịch của Moderna, hãng này cần 2 tháng để cải tiến vaccine và 3 tháng để công bố những kết quả lâm sàng.

Cả Pfizer-BioNTech và Moderna cũng đều đang kiểm tra lại hiệu quả của mũi tiêm tăng cường với biến thể Omicron. Trước đó, nghiên cứu cho thấy mũi tăng cường của vaccine Pfizer và Moderna đều làm tăng đáng kể số lượng kháng thể.

Moderna và Pfizer đang gấp rút cải tiến vaccine mRNA của mình. (Ảnh: Thanh Niên)

Nhưng theo Michel Nussenzweig, nhà miễn dịch học tại Đại học Rockefeller (Mỹ), số kháng thể đó chưa chắc đã đủ để chống lại biến thể Omicron.

'Chúng tôi rất hy vọng mũi tiêm thứ 3 có thể đánh bại được biến thể Omicron, dù không chắc chắn,' Tiến sĩ Nussenzweig cho biết. Ông và các đồng nghiệp đang thử nghiệm độ hiệu quả của vaccine mRNA, cũng như các loại vaccine do Johnson & Johnson và AstraZeneca sản xuất. Họ hy vọng sẽ có kết quả trong vòng 1 tháng.

Bên cạnh cải tiến, việc sản xuất và phân phối vaccine sao cho hợp lý cũng là một bài toán khó.

Theo Tiến sĩ de Oliveira, vaccine đã cải tiến nên được phân phối cho châu Phi đầu tiên, bởi đây là nơi cần vaccine nhất và thiếu khả năng tiếp cận với vaccine nhất.

'Nam Phi cũng đã mua được những lô vaccine của riêng họ. Nhưng các nước nghèo hơn như Sudan, Mozambique, Eswatini và Lesotho sẽ cần vaccine giá rẻ.'

New York Times cho biết, Pfizer đã không trả lời câu hỏi về vaccine giá rẻ cho các nước châu Phi. Moderna,cho biết công ty đã có thỏa thuận với Liên minh châu Phi (AU) để cung cấp 110 triệu liều với giá 3,50 đô la cho mỗi nửa liều vaccine. Theo Tiến sĩ Hoge, số vaccine trên chỉ đủ để phủ chưa đến 10% dân số châu Phi. 'Nhưng Moderna là nhà sản xuất vaccine COVID-19 nhỏ nhất hiện nay, nên tôi hy vọng 10% cũng là một con số đáng ghi nhận.

Trong tương lai, ngay cả khi mọi loại vaccine đều ngăn chặn hiệu quả biến thể Omicron, con người vẫn cần phải phát triển không ngừng những phiên bản mới. Virus SARS-CoV-2 đang tạo ra các biến thể mới nhanh hơn bao giờ hết, theo Tiến sĩ Bloom.

'Sẽ luôn có những biến thể mới phát sinh,' Tiến sĩ Bloom nhận đinh.

>> Xem thêm: Chúng ta biết gì về siêu biến thể Covid-19 mới Omicron?