Những sự thật kinh hãi về lốc xoáy ít người biết

Lốc xoáy là những luồng không khí xoáy nhanh theo chiều thẳng đứng. Sức gió của chúng có thể lên tới 400 km/h và có thể tạo ra một con đường rộng 1.5 km, dài 80 km.

08/08/2024 12:50

Lốc xoáy là một cột không khí quay dữ dội kéo dài từ cơn giông bão xuống mặt đất. Nó thường báo trước bằng bầu trời xanh đen khi những đám mây đen tụ lại và có thể có mưa đá to bằng quả bóng chày. Một cái phễu đột nhiên xuất hiện, như thể đang hạ xuống từ một đám mây. Cái phễu chạm đất và gầm rú với âm thanh giống như tiếng tàu chở hàng đang lao tới. Lốc xoáy xé toạc mọi thứ trên đường đi của nó. Ảnh:Wikipedia

Lốc xoáy xuất hiện ở Anh, Ấn Độ, Argentina và các quốc gia khác, nhưng chúng thường được nhìn thấy nhiều nhất ở Hoa Kỳ, gây ra 80 ca tử vong và hơn 1.500 trường hợp bị thương mỗi năm.Ảnh:Popular Science Liên quan đến lốc xoáy, vòi rồng là những cơn lốc xoáy yếu hình thành trên vùng nước ấm. Đôi khi chú

ng di chuyển vào đất liền và trở thành lốc xoáy. Ảnh:EarthSky

Lốc xoáy bụi là những cột không khí nhỏ, quay nhanh, có thể nhìn thấy được do bụi và đất mà chúng cuốn theo. Lốc xoáy bụi không liên quan đến giông bão. Cả hai đều là lốc xoáy lửa, có thể sinh ra từ cháy rừng.Ảnh:Wikipedia

Nguyên nhân gây ra lốc xoáy là gì?Lốc xoáy hình thành khi không khí ấm, ẩm va chạm với không khí lạnh, khô.Không khí lạnh dày đặc hơn bị đẩy lên trên không khí ấm, tạo ra giông bão. Không khí ấm bốc lên qua không khí lạnh hơn, gây ra luồng khí bốc lên. Luồng khí đó sẽ bắt đầu quay nếu gió thay đổi mạnh về tốc độ hoặc hướng.Ảnh:Pin page

Khi luồng khí bốc lên quay, được gọi là chu kỳ trung gian, hút nhiều không khí ấm hơn từ cơn giông bão đang di chuyển, tốc độ quay của nó tăng lên. Không khí mát được cung cấp bởi luồng phản lực, một dải gió mạnh trong khí quyển, cung cấp nhiều năng lượng.Ảnh:The Independent

Các giọt nước từ không khí ẩm của xoáy thuận tạo thành một đám mây hình phễu. Đám mây hình phễu tiếp tục phát triển và cuối cùng nó hạ xuống. Khi chạm đất, nó trở thành một cơn lốc xoáy.Ảnh:National Geographic Kids

Lốc xoáy có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm, nhưng chúng phổ biến hơn vào đầu mùa xuân đối với các tiểu bang dọc theo Vịnh Mexico. Tháng 5 thường có nhiều lốc xoáy hơn bất kỳ tháng nào khác, nhưng lốc xoáy vào tháng 4 đôi khi dữ dội hơn. Xa hơn về phía bắc, lốc xoáy có xu hướng phổ biến hơn vào cuối mùa hè. Hầu hết lốc xoáy hình thành vào cuối buổi chiều. Vào thời điểm này, mặt trời đã làm nóng mặt đất và bầu khí quyển đủ để tạo ra giông bão.Ảnh:USA Today

Đặc điểm của lốc xoáy: Các cơn lốc xoáy thường đi kèm giông bão dữ dội và gió mạnh. Mưa đá cũng phổ biến.Khi một cơn lốc xoáy chạm đất, nó có thể tồn tại trong thời gian ngắn nhất là vài giây hoặc dài nhất là ba giờ.Ảnh:Washington Post

Một cơn lốc xoáy trung bình rộng khoảng 0.2 km và di chuyển khoảng 48 km/h. Hầu hết không di chuyển quá 10 km trước khi biến mất. Tuy nhiên, những cơn lốc xoáy lớn - có khả năng tàn phá trên diện rộng và gây chết người- có thể gầm rú với tốc độ lên tới 483 km/h.Ảnh:United Nations in Indonesia

Sự tàn phá của lốc xoáy:Mỗi năm tại Hoa Kỳ, lốc xoáy gây ra thiệt hại khoảng 400 triệu đô la và giết chết trung bình khoảng 70 người.Ảnh:Ready.gov

Gió cực mạnh xé toạc nhà cửa và doanh nghiệp. Gió cũng có thể phá hủy cầu, lật tàu hỏa, làm ô tô và xe tải bay, xé vỏ cây và hút hết nước từ lòng sông. Ảnh:ABC News - The Walt Disney Company

Gió mạnh đôi khi giết chết hoặc làm bị thương người bằng cách cuốn họ trên mặt đất hoặc thả họ từ độ cao nguy hiểm. Nhưng hầu hết nạn nhân lốc xoáy đều bị trúng mảnh vỡ bay - ngói lợp mái, kính vỡ, cửa ra vào, thanh kim loại.Ảnh: ABC News - The Walt Disney Company

Cách dự báo lốc xoáy: Các nhà khí tượng học tại Cơ quan Thời tiết Quốc gia Hoa Kỳ sử dụng radar Doppler, vệ tinh, khinh khí cầu thời tiết và mô hình máy tính theo dõi bầu trời để phát hiện các cơn bão lớn và hoạt động lốc xoáy.Ảnh:Storm Prediction Center

Radar Doppler ghi lại tốc độ gió và xác định các khu vực quay trong cơn giông bão. Kể từ khi radar Doppler được sử dụng, thời gian cảnh báo lốc xoáy đã tăng từ dưới năm phút vào những năm 1980 lên trung bình 13 phút vào cuối những năm 2000.Ảnh:Drishti IAS

Khi điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự hình thành lốc xoáy, Cơ quan Thời tiết Quốc gia sẽ thông báo cảnh báo lốc xoáy. Khi phát hiện lốc xoáy trên radar, cảnh báo lốc xoáy sẽ được ban hành.Ảnh:NOAA National Severe Storms Laboratory

Một số nhà khoa học, người đam mê khí tượng học và những người đam mê mạo hiểm lên đường trong mùa lốc xoáy để đuổi theo bão. Các nhà nghiên cứu chạy đua để đặt các cảm biến trên đường đi của lốc xoáy. Các cảm biến đo dữ liệu như tốc độ gió, áp suất khí quyển, độ ẩm và nhiệt độ.Ảnh:Newsweek

Thách thức đối với các nhà nghiên cứu là phải có mặt đúng nơi vào đúng thời điểm. Mỗi sáng, họ nghiên cứu điều kiện thời tiết và hướng đến khu vực có khả năng xảy ra lốc xoáy cao nhất. Họ lái xe qua những cơn bão dữ dội, tránh sét, đối mặt với lũ quét và bị mưa đá đập mạnh—đôi khi trong nhiều năm—trước khi phát hiện ra lốc xoáy.Ảnh:extremetornadotours.com

Tất cả đều có nguy cơ đáng kể. Năm 2013, Nhà thám hiểm Tim Samaras của National Geographic và nhóm của ông đã thiệt mạng khi cố gắng nghiên cứu một cơn lốc xoáy ở Oklahoma.Ảnh:Roadtrippers