Những thay đổi lớn về bảo hiểm thất nghiệp từ 2026: Người lao động hưởng lợi gì?

Từ ngày 1.1.2026, Luật Việc làm 2025 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

05/12/2025 13:43

Những điều chỉnh này được đánh giá giúp mở rộng diện hưởng, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người lao động, đồng thời tạo cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn.

Mở rộng diện phải tham gia BHTN

Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý là phạm vi bắt buộc tham gia BHTN được mở rộng. Từ năm 2026, người làm việc theo hợp đồng từ 1 tháng trở lên đều phải tham gia BHTN, thay vì 3 tháng trở lên như quy định hiện hành.

Ngoài ra, lao động theo giờ, người quản lý doanh nghiệp hưởng lương, thành viên HĐQT, kiểm soát viên, giám đốc doanh nghiệp có lương… cũng thuộc diện tham gia.

Từ ngày 1.1.2026, Luật Việc làm 2025 chính thức có hiệu lực. Ảnh: Thảo Linh

Quy định này nhằm bao phủ nhiều nhóm lao động hơn, đặc biệt là khối lao động không toàn thời gian vốn trước đây chưa được bảo đảm.

Mở rộng các chế độ

Bên cạnh trợ cấp thất nghiệp và hỗ trợ học nghề như hiện nay, quy định mới bổ sung cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề cho người lao động. Mục tiêu là giữ chân lao động khi doanh nghiệp gặp khó, tránh tình trạng sa thải ồ ạt.

Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, thiên tai, dịch bệnh… Chính phủ được quyền quyết định giảm mức đóng, hỗ trợ bằng tiền hoặc hình thức khác. Đây là cơ chế mới so với quy định cũ.

Quy định rõ mức hưởng và thời gian hưởng

Người lao động vẫn được hưởng 60% mức bình quân lương đóng BHTN của 6 tháng gần nhất. Tuy nhiên, mức tối đa được quy định rõ: không vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng BHTN cuối cùng.

Thời gian hưởng cũng cụ thể hơn: Đóng đủ 12–36 tháng được hưởng 3 tháng trợ cấp. Sau đó, cứ thêm 12 tháng đóng thì được hưởng thêm 1 tháng. Tối đa hưởng 12 tháng. Việc đặt trần giúp đảm bảo tính công bằng và thống nhất giữa các vùng. Luật Việc làm 2013 không quy định trần tối đa cụ thể bằng lần mức lương tối thiểu vùng như luật mới.

Điều kiện hưởng chặt chẽ hơn

Luật mới phân tách rõ điều kiện theo từng nhóm hợp đồng: Đã đóng BHTN từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng...

Trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 12 tháng thì phải đóng đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng…'

Như vậy, hợp đồng từ 1 tháng đến dưới 12 tháng sẽ xét trong 36 tháng gần nhất. Còn hợp đồng từ 12 tháng trở lên thì xét trong 24 tháng. Nhờ đó, lao động thời vụ, hợp đồng ngắn hạn vẫn được xét hưởng.

Doanh nghiệp phải tự chi trả nếu không đóng đủ

Một điểm mới mạnh mẽ là nếu doanh nghiệp không đóng đủ BHTN, khi người lao động nghỉ việc, doanh nghiệp phải trả đầy đủ khoản tiền tương ứng các chế độ đáng ra người lao động được nhận, như trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề, đóng bảo hiểm y tế.

Điều này tăng tính ràng buộc, giúp người lao động hạn chế rủi ro khi doanh nghiệp chậm hoặc không đóng.

Nới điều kiện hỗ trợ đào tạo nghề

Không chỉ hỗ trợ người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, luật mới cho phép hỗ trợ đào tạo nghề đối với người lao động đã nghỉ việc, không có việc làm và có nhu cầu học nghề. Bên cạnh đó, người lao động còn được hỗ trợ tiền ăn trong thời gian học, tối đa 6 tháng.

Nhận trợ cấp nhanh hơn

Thời gian xử lý, chi trả trợ cấp được rút xuống còn 11 ngày làm việc sau khi nộp đủ hồ sơ, thay vì 16 ngày như trước. Việc rút ngắn này giúp người lao động giảm áp lực tài chính giai đoạn mới mất việc.

Được chuyển nơi hưởng trợ cấp

Nếu chuyển nơi sinh sống hoặc làm việc sang địa phương khác, người lao động có thể chuyển hồ sơ để tiếp tục hưởng trợ cấp, không bị gián đoạn.

Đây là điểm thay đổi phù hợp với nhu cầu dịch chuyển lao động hiện nay.

Bổ sung danh mục bảo lưu thời gian đóng

Luật mới liệt kê rõ các trường hợp được bảo lưu như: Đi học dài hạn; Nghĩa vụ quân sự; Ra nước ngoài định cư; Đang điều trị bắt buộc, tạm giam; Đề nghị bảo lưu. Quy định này minh bạch hơn so với luật cũ.

Thêm nhiều trường hợp chấm dứt trợ cấp

Người lao động sẽ bị chấm dứt trợ cấp nếu: Từ chối việc giới thiệu 2 lần không lý do; Bị xử phạt vi phạm hành chính về BHTN; Đề nghị chấm dứt; Đi học dài hạn; Hưởng lương hưu. Việc bổ sung này giúp ngăn lạm dụng chính sách.

Có thể thấy Luật Việc làm 2025 được đánh giá là bước tiến lớn, tạo hành lang bảo vệ tốt hơn cho người lao động trong biến động việc làm, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp giữ chân lao động bằng đào tạo và nâng cao kỹ năng. Đây cũng là cơ sở để thị trường lao động vận hành minh bạch và bền vững hơn trong các năm tới.

TIN LIÊN QUAN