Theo xác minh, khoảng tháng 4/2019, đối tượng Mai Minh Chung (SN 1985, trú tại quận Ba Đình, Hà Nội) sang Trung Quốc làm việc. Tại đây, Chung quen với đối tượng tên Tính (SN 1982, chưa rõ địa chỉ). Biết Tính nằm trong đường dây 'mua bán trẻ em' từ Việt Nam sang Trung Quốc nên Chung đã chủ động 'xin' được hợp tác.
Chung đã sử dụng mạng xã hội Tiktok cấu kết với hai đối tượng Lương Ngọc, Hải Anh (chưa rõ nhân thân, lai lịch) có nhiệm vụ đón người tại Cao Bằng rồi đưa sang Trung Quốc bàn giao cho Tính. Theo thoả thuận, mỗi một đứa trẻ, Tính trả Chung 30 triệu, trả cho mẹ cháu bé 80 triệu đồng.
Cơ quan công an xác định, từ tháng 11/2020 đến tháng 1/2021, Chung đã cấu kết với 3 đối tượng có tên Út, Loan, Sáu (chưa rõ nhân thân) là người Việt Nam đang làm tại Trung Quốc tìm được 7 người mang thai có nhu cầu bán con.
Cuối tháng 1/2021, Chung về Việt Nam và thuê nhà tại Ngọc Hồi (Thanh Trì, Hà Nội) để cấu kết với Ninh Hải Yến (SN 1988) tìm được 4 người phụ nữ đang mang thai có nhu cầu bán con. Hai trong số đó đã được đưa sang Trung Quốc sinh và bán con cho Tính.
Cơ quan điều tra xác định, Kim Quỳnh Mai (trú tại Đồng Nai) kết bạn với Yến qua mạng xã hội vào tháng 1/2021. Vào thời điểm này, Mai đang mang thai nhưng do hoàn cảnh khó khăn nên cô ta có ý định sẽ bán đứa bé cho Yến. Mai đã đi xe từ Đồng Nai ra Hà Nội và được Chung đưa sang Trung Quốc bán con cho Tính.
Một trường hợp nữa là Trương Thị Phiến (SN 1997, ở Hà Tĩnh). Khoảng tháng 11/2020, Phiến nói với Yến mình có thai nhưng do hoàn cảnh nên muốn cho người khác nhận làm con nuôi. Yến đã đề nghị Phiến bán đứa bé cho mình để cô ta đưa sang Trung Quốc với giá 80 triệu đồng.
Đầu tháng 2/2021, Phiến bắt xe ra Hà Nội và đến ở tại ngôi nhà Chung thuê. Ngày 18/2, Phiến sinh con tại Bệnh viện Thanh Nhàn và đem đứa trẻ về nhà Chung tại Thanh Trì để chờ ngày bán con thì bị bắt giữ.
Công an cũng làm rõ đối tượng Đặng Trương Đào Nguyên Anh - bạn gái của Chung - tham gia vào đường dây mua bán trẻ sơ sinh này. Mặc dù biết rõ Chung mua bán trẻ em nhưng Nguyên Anh không ngăn cản mà còn lên mạng xã hội tìm những người muốn bán con để được trả công 20 triệu đồng.
Đối tượng này đã tìm được Nguyễn Thị Hồng Anh (quê Vĩnh Long) có nhu cầu bán con. Nguyên Anh đề nghị đưa con sang Trung Quốc cho gia đình hiếm muộn nhận làm con nuôi, Hồng Anh sẽ được bồi dưỡng số tiền 90 triệu đồng. Sau đó, Hồng Anh bắt xe từ Cần Thơ ra Hà Nội và được Chung đón đưa về nhà chờ ngày đưa sang Trung Quốc.
Những đứa trẻ sơ sinh được giải cứu (ảnh tư liệu)
Trao đổi với phóng viên về vụ việc này, luật sư Nguyễn Anh Thơm - Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn Anh (Đoàn luật sư Hà Nội) khẳng định, đây là một chiến công xuất sắc của lực lượng công an nhân dân nói chung và Cục Hình sự nói riêng nhân dịp đầu năm mới trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt phòng chống dịch bệnh COVID-19 diễn ra phức tạp. Ngay sau khi nhận được tin báo tội phạm, Cục Hình sự (C02) đã phối hợp với các tỉnh, thành phố khẩn trương điều tra làm rõ hành vi phạm tội của các đối tượng để xử lý theo quy định của pháp luật.
'Thời gian qua, tội phạm mua bán người đang có chiều hướng phức tạp, đặc biệt là nạn mua trẻ em đang đang gây bức xúc trong dư luận xã hội nước ta hiện nay. Hành vi này không chỉ xâm hại đến quyền trẻ em mà còn tác động xấu đến đạo đức, thuần phong mỹ tục và ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình an ninh, trật tự của đất nước ta.
Trẻ em là đối tượng đặc biệt được pháp luật trong nước và quốc tế bảo vệ. Mọi hành vi xâm hại quyền trẻ em sẽ bị xử lý nghiêm minh. Xét hành vi của các đối tượng trong vụ án này đã có sự cấu kết chặt chẽ, tham gia của nhiều người trong và ngoài nước mua bán trẻ sơ sinh nhiều lần qua biên giới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã cấu thành tội 'Mua bán người dưới 16 tuổi' được quy định tại Điều 151 (Bộ luật Hình sự 2015)', luật sư Thơm phân tích.
Luật sư Nguyễn Anh Thơm cho rằng, hành vi của những bà mẹ trẻ vừa đáng thương, vừa đáng trách
Cũng theo luật sư Thơm, thông tin ban đầu cho thấy, cơ quan điều tra đã giải cứu 4 trẻ sơ sinh khi nhóm nghi phạm chưa kịp bán các nạn nhân ra nước ngoài và làm rõ nhiều cháu khác đã bị bán sang Trung Quốc. Nếu có căn cứ xác định nhóm các đối tượng đã có hành vi mua bán 06 cháu bé trở lên thì sẽ phải đối mặt với hình phạt cao nhất tù 'Chung thân' theo quy định tại điểm e (khoản 3, Điều 151, Bộ luật Hình sự).
Đối với hành vi của những người phụ nữ là mẹ các cháu bé, do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, nhận thức pháp luật hạn chế không có điều kiện nuôi con nên đã cho các đối tượng nhận làm con nuôi và yêu cầu bồi dưỡng một số tiền nhất định sẽ không đồng phạm tội mua bán người dưới 16 tuổi là có căn cứ, đúng quy định của pháp luật.
Suy cho cùng họ bước đường cùng mới cho con mình vừa sinh ra và ở góc độ xã hội họ cũng là nạn nhân. Những người phụ nữ này vừa đáng trách, vừa đáng thương bởi họ chỉ nghĩ cho con để có thêm thu nhập và trang trải cuộc sống khó khăn của gia đình. Họ không ý thức được việc làm này đi ngược lại các giá trị đạo đức dân tộc, tình mẫu tử thiêng liêng…
'Việt Nam được xem là điểm nóng của tình trạng mua bán người trong khu vực các nước tiểu vùng sông Mekong. Do đó việc xử lý nghiêm các đối tượng mua bán trẻ em là yêu cầu rất cấp thiết trong tình hình hiện nay không chỉ nhằm trừng trị các đối tượng mà còn là sự cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa các đối tượng đã và đang thực hiện hành vi mua bán trẻ em qua biên giới', luật sư Thơm chia sẻ.
Điều 151. Tội mua bán người dưới 16 tuổi
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
.....
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
e) Đối với 06 người trở lên;