Vì sao nghi phạm giết người, cướp tài sản chỉ phải đối diện mức án cao nhất là 18 năm tù?

Nhiều bạn đọc thắc mắc về vụ án hình sự xảy ra cách đây 13 năm có còn thời hiệu xử lý và áp dụng quy phạm pháp luật nào? Chuyên gia pháp lý đã đưa ra lý giải…

23/12/2023 13:34

Nghi phạm Bùi Trọng Thành đã khai nhận hành vi giết người và cướp tài sản chỉ nơi gây án trong quá trình thực nghiệm điều tra (Ảnh: CQCA cung cấp)

Khó thoát lưới trời

Hơn 10 ngày từ khi ông N.V.Q. (thôn 5, xã Lại Xuân, Thuỷ Nguyên) phát hiện bộ hài cốt chị N.T.T. (SN 1988, người cùng thôn) dưới bể nước thải sau 13 năm người phụ nữ này mất tích, Công an TP Hải Phòng đã tìm ra nghi phạm sát hại chị T..

Nghi phạm được xác định là Bùi Trung Thành (SN 1993, trú cùng thôn và chỉ cách nhà chị T. khoảng 300m). Thời điểm bị bắt, Thành chưa lập gia đình, là lao động tự do, lái máy xúc thuê.

Tại CQCA, bước đầu Thành khai nhận là người đã gây ra cái chết của chị N.T.T. khi đang thực hiện hành vi cướp tài sản của chị này tại nhà ông N.V.Q. vào ngày 9/12/2010. Sau đó, Thành giấu xác nạn nhân vào bể chứa nước thải phía sau nhà ông Q.. Khi thực hiện hành vi sát hại chị T., Thành mới 17 tuổi.

Sau khi bắt giữ Bùi Trung Thành, chiều 22/12, Công an TP Hải Phòng đã tổ chức thực nghiệm hiện trường tại khu vực xảy ra vụ án.

Nhận định về hành vi giết người của Bùi Trung Thành khi nghi phạm này mới 17 tuổi, luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại Đông Á, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, hành vi của đối tượng theo lời khai nhận tội là rất manh động, tàn nhẫn. Việc CQĐT đã bắt được hung thủ của vụ án là một thành tích đáng khen ngợi của các cơ quan bảo vệ pháp luật trong đấu tranh phòng chống tội phạm.

Với diễn biến như thông tin từ CQCA cung cấp, CQĐT sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối tượng Bùi Trung Thành về tội “Giết người” và tội “Cướp tài sản” để điều tra theo quy định của pháp luật. CQĐT sẽ tiếp tục làm rõ tính trung thực trong lời khai nhận tội của đối tượng này để xác định lời khai nhận tội có đúng hay không theo nguyên tắc là 'trọng chứng hơn trọng cung'.

Pháp luật về tố tụng hình sự hiện nay quy định, lời khai nhận tội chỉ được coi là chứng cứ nếu như phù hợp với các tình tiết, chứng cứ khác của vụ án. Vì vậy căn cứ vào lời khai nhận tội về hành vi, về thời điểm, địa điểm thực hiện hành vi phạm tội, về phương thức thủ đoạn phạm tội, về động cơ mục đích phạm tội... CQĐT sẽ thu thập các chứng cứ khác để chứng minh nghi phạm này chính là hung thủ của vụ án.

Cụ thể, sẽ thực nghiệm hiện trường, khám nghiệm hiện trường, lấy lời khai của người làm chứng, thu thập các dấu vết chứng cứ để lại trên hiện trường vụ án, tiến hành giám định, định giá tài sản và các hoạt động tố tụng khác để thu thập chứng cứ theo quy định của pháp luật.

Khi có căn cứ xác định đây chính là đối tượng đã thực hiện hành vi phạm tội, CQCA cần xác định tại thời điểm thực hiện hành vi tội phạm, đối tượng này đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự chưa, từ đó CQĐT sẽ khởi tố bị can đối với đối tượng này về tội “Giết người” và tội “Cướp tài sản”.

Hình phạt dành cho nghi phạm thực hiện hành vi khi mới 17 tuổi

Thông tin ban đầu thể hiện, đối tượng đã thực hiện hành vi xâm phạm đến tính mạng của nạn nhân và xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản nên CQĐT sẽ khởi tố về hai tội danh là tội “Giết người” theo Điều 93, BLHS năm 1999 và tội “Cướp tài sản” theo quy định tại Điều 133, BLHS năm 1999.

Bởi, vụ việc xảy ra vào năm 2010, thời điểm đó BLHS năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 đang có hiệu lực pháp luật. Theo đó tội “Cướp tài sản” được quy định tại Điều 133 và tội “Giết người” được quy định tại Điều 93 của Bộ luật này. Và tại thời điểm đó hai tội danh này đều có mức hình phạt cao nhất là tử hình.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội thì đối tượng này mới 17 tuổi, là người chưa thành niên phạm tội nên sẽ được hưởng chính sách khoan hồng của pháp luật về người chưa thành niên phạm tội.

Theo đó, người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội thì không áp dụng hình phạt tù chung thân, tử hình. Mức hình phạt tù có thời hạn cao nhất là 18 năm tù. Chính vì vậy, mặc dù hiện nay đối tượng đã gần 30 tuổi, nhưng tại thời điểm thực hiện hành vi, đối tượng mang ý chí chủ quan của người chưa đủ 18 tuổi nên được áp dụng quy định pháp luật về người dưới 18 tuổi phạm tội. Theo đó hình phạt mà đối tượng này có thể bị áp dụng cho cả hai tội danh là không quá 18 năm tù theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, vấn đề thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự cũng được xem xét. Tuy nhiên, với tội “Giết người” và tội “Cướp tài sản” là đặc biệt nghiêm trọng và rất nghiêm trọng nên theo quy định của BLTTHS, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 20 năm với tội đặc biệt nghiêm trọng, 15 năm với tội phạm rất nghiêm trọng. Đến nay, sự việc mới trải qua 13 năm nên vẫn chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Bởi vậy, đối tượng này sẽ bị xử lý hình sự về cả hai tội danh là tội “Giết người” và tội “Cướp tài sản”

Luật sư Nguyên cho biết thêm, dù mức hình phạt như vậy có vẻ là chưa nghiêm khắc, tuy nhiên với người đang ở độ tuổi chưa thành niên, nhận thức chưa đầy đủ về đạo đức và pháp luật, đang trong quá trình hình thành nhân cách nên với chính sách khoan hồng nhân đạo của pháp luật thì mức hình phạt như vậy là phù hợp.

Vụ án sẽ được tiếp tục làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Vụ án này sẽ là bài học cho quá trình đấu tranh phòng chống tội phạm và một lần nữa cho thấy khi đã thực hiện hành vi phạm tội thì bất cứ khi nào cũng có thể bị phát giác, bị xử lý dù sự việc đã diễn ra rất lâu.