Thời gian vừa qua, tại nhiều nơi ghi nhận tình trạng một bộ học sinh sử dụng bạo lực để xử lý mâu thuẫn. Điển hình, ngày 13/4, lãnh đạo trường THCS số 1 Bắc Lý (TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình) xác nhận với báo chí về việc nhà trường đang xem xét thi hành kỷ luật với một nữ sinh lớp 7 và một nữ sinh lớp 6 đang theo học tại đây vì có hành vi bắt nạt, đánh bạn học.
Ngày 11/4, lãnh đạo Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Vĩnh Linh, lãnh đạo trường THCS Cửa Tùng (tỉnh Quảng Trị) xác nhận, có học sinh đang theo học tại đây liên quan đến vụ đánh nhau được quay lại và đăng tải trên mạng xã hội.
Đau lòng hơn, chiều ngày 7/4, tại huyện Đakrông (tỉnh Quảng Trị) cũng xảy ra một vụ xô xát khiến một nam sinh lớp 9 tử vong.
Hay trước đó, ngày 4/4, trong quá trình xô xát với bạn, một học sinh lớp 6, trường THCS Lý Tự Trọng (phường Phú Hậu, TP Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế) bị thương và sau đó được đưa đi cấp cứu nhưng đã tử vong tại bệnh viện.
Luật sư Võ Thị Tuệ Minh.
Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Võ Thị Tuệ Minh - Giám đốc Công ty Luật An Doanh tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, theo quy định tại Khoản 5 Điều 37 Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT thì học sinh THPT, THCS không được thực hiện hành vi đánh nhau, gây rối trật tự, an ninh trong nhà trường và nơi công cộng.
Về xử phạt vi phạm hành chính với những học sinh vi phạm nêu trên, bà Minh cho biết, Khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định về đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính: Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính về vi phạm hành chính do cố ý; người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt vi phạm hành chính về mọi vi phạm hành chính.
Do đó, căn cứ theo Khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về việc phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 8 triệu đồng khi thực hiện hành hành vi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Theo Khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về biện pháp khắc phục hậu quả là buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm d Khoản 1, Điểm c Khoản 2, Điểm b Khoản 3 và Điểm a Khoản 5 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
'Như quy định nêu trên, học sinh từ đủ 14 tuổi trở lên sẽ tự chịu trách nhiệm hành chính đối với hành vi cố ý gây thương tích', nữ luật sư nói.
Vẫn theo bà Minh, việc các em đánh nhau, gây rối trật tự, an ninh trong nhà trường thuộc các trường hợp học sinh không được làm theo quy định tại Điều 42 Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT Thông tư Ban hành Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học thì sẽ bị xử lý theo một trong các hình thức sau: Phê bình trước lớp, trước trường; Khiển trách và thông báo với gia đình; Cảnh cáo ghi học bạ; Buộc thôi học có thời hạn.
Luật sư Võ Thị Tuệ Minh nhìn nhận, hiện nay, vấn nạn bạo lực học đường diễn ra tại các trường học ngày các đa dạng và phổ biến.
Về Dân sự, bà Minh cho rằng, có thể áp dụng theo Điều 599 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do người dưới 15 tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự gây ra trong thời gian trường học, bệnh viện, pháp nhân khác trực tiếp quản lý. Theo đó, người chưa đủ 15 tuổi trong thời gian trường học trực tiếp quản lý mà gây thiệt hại thì trường học phải bồi thường thiệt hại xảy ra.
Trường học không phải bồi thường nếu chứng minh được mình không có lỗi trong quản lý; trong trường hợp này, cha, mẹ, người giám hộ của người dưới 15 tuổi phải bồi thường.
Đặc biệt, tùy theo tính chất mức độ tổn thương của người bị đánh mà học sinh đánh bạn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội 'Cố ý gây thương tích' tại Điều 134 bộ Luật Hình sự 2015.
Trong đó, trường hợp làm chết 2 người trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 2 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ Điểm a đến Điểm k Khoản 1 Điều 134 Bộ Luật Hình sự bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Giám đốc Công ty Luật An Doanh thông tin thêm, Khoản 1 Điều 134 Bộ Luật Hình sự quy định các trường hợp bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm; Khoản 2 quy định các trường hợp bị phạt tù từ 2 năm đến 6 năm; Khoản 3 quy định các trường hợp bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm; Khoản 4 quy định các trường hợp bị phạt tù từ 7 năm đến 14 năm và Khoản 6 quy định các trường hợp bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Với mức độ nghiêm trọng học sinh có hành vi đánh nhau, gây rối có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ảnh: Minh họa.
Ngoài ra, hành vi bạo lực học đường thường còn kèm theo hành vi chửi bới, xúc phạm, do đó có thể dẫn đến việc bị truy cứu thêm về tội làm nhục người khác theo Điều 155 Bộ Luật Hình sự: '1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.'
'Điều 12 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, theo đó, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ Luật này có quy định khác.
Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định của Bộ luật này', bà Minh cho biết.
Nữ luật sư kết luận, tuy nhiên, học sinh là những người dưới 18 tuổi, do đó phải tuân thủ quy định của bộ luật hình sự liên quan người dưới 18 tuổi tại Chương XII Bộ Luật Hình sự 2015 với nguyên tắc chủ đạo: 'Việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi và chủ yếu nhằm mục đích giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội'.