Làng nhạc thế giới từ trước đến nay gần như chứng kiến sự lên ngôi và thống trị rõ ràng của một số màu sắc âm nhạc quen thuộc như nhạc điện tử, Pop Ballad, Dance hay R&B,… Hầu hết những nghệ sĩ đều lựa chọn sản xuất, phát hành và quảng bá rầm rộ những sản phẩm âm nhạc mang đậm dấu ấn của những xu hướng trên nhằm tiếp cận khán giả đại chúng một cách dễ dàng nhất. Và âm nhạc Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoay sôi động đó.
Dạo quanh một vòng Vpop, những cái tên đang dẫn đầu thị trường như Sơn Tùng M-TP, Bích Phương, Jack & K-ICM, Noo Phước Thịnh hay Đông Nhi,… đều sở hữu cho mình những bản hit EDM, Ballad hay Dance được lòng công chúng với thành tích và độ phổ biến mạnh mẽ đã chứng tỏ được ưu thế nổi trội của những thể loại trên.
Vài năm trở lại đây, bên cạnh 'dòng chảy xiết' của những giai điệu xu hướng được nhắc tới, Indie xuất hiện như những 'mạch nước ngầm' trong lành và tinh khiết len lỏi, dần lan toả và có sức nặng đáng kể trong ngành công nghiệp âm nhạc của Việt Nam. Thế giới của những âm sắc Indie nhẹ nhàng, không màu mè nhưng vẫn đủ sức câu dẫn và lôi cuốn những đôi tai nghe nhạc phải một lần thưởng thức.
![Âm nhạc Indie là một 'mạch nước ngầm' tinh khiết giữa dòng chảy xiết của âm nhạc thị trường.]()
Âm nhạc Indie là một 'mạch nước ngầm' tinh khiết giữa dòng chảy xiết của âm nhạc thị trường.
Cách Indie và những nghệ sĩ tạo nên sự khác biệt
Thông thường, theo mô hình hoạt động chuyên nghiệp của một nghệ sĩ giải trí, trước và sau khi một sản phẩm âm nhạc được ra mắt sẽ phải trải qua nhiều giai đoạn: từ việc lựa chọn bài hát, thu âm, sản xuất âm nhạc, hình ảnh, quay MV quảng bá đến những chiến lược truyền thông rầm rộ để tiếp cận và lôi khán giả nhằm đạt được hiệu quả cao nhất. Với những công việc cầu kì kể trên, nghệ sĩ gần như không thể 'tự thân vận động' mà sẽ được hỗ trợ thực hiện bởi một ekip hùng hậu và chuyên nghiệp.
![Chủ nhân hit Lạ lùng, Phút ban đầu,… Thái Vũ.]()
Chủ nhân hit Lạ lùng, Phút ban đầu,… Thái Vũ.
Thế nhưng đối với những nghệ sĩ Indie, họ hoàn toàn đi ngược lại với những 'lề lối' ấy. Indie xuất phát từ cụm 'Independent Music', mang nghĩa là âm nhạc độc lập. Nói một cách cụ thể, những nghệ sĩ Indie sẽ là người tự sáng tác, tự phối khí, sản xuất và thể hiện đứa con tinh thần của mình rồi tự tay chia sẻ nó lên các trang nghe nhạc của cộng đồng, phổ biến nhất vẫn là Soundcloud, Spotify hay Youtube.
Họ thường không chú trọng và đầu tư nhiều về hình ảnh hay MV mà chỉ tập trung chủ yếu việc truyền tải chất lượng và cái tôi âm nhạc của mình. Quá trình này hầu như không bị phụ thuộc vào bất cứ yếu tố nào về truyền thông hay thương mại mà diễn ra thầm lặng và không hề khoa trương như cách những nghệ sĩ đương thời đang thực hiện. Nghệ sĩ cũng từ đó cũng không hề bị gò bó mà tự do thể hệ bản sắc cá nhân trong chính không gian âm nhạc của mình. Vì thế, Indie được xem như một xu hướng âm nhạc hoặc phong cách làm nhạc chứ không hề được xếp vào danh sách những dòng nhạc hay thể loại như lâu nay chúng ta thường lầm tưởng.
Tầng thượng 102 - Cá Hồi Hoang.
Dần dần phong cách làm nhạc độc lập này trở nên phổ biến, không chỉ gói gọn trong phạm vi những người có nền tảng chuyên môn vững vàng mà còn có ý nghĩa đặc biệt đối với những nhân vật 'vô danh' hay 'tay ngang' trong âm nhạc với tư duy, cá tính và xúc cảm nghệ thuật sâu sắc. Hay ho ở chỗ, Indie còn giống như như một 'cái cớ' để những nghệ sĩ phô diễn bằng hết những khía cạnh giá trị của bản thân mình từ việc sáng tác, sản xuất đến biểu diễn. Bên cạnh đó là việc chủ động hạn chế những yếu điểm và phát huy tối đa mọi ưu điểm của bản thân để thoả sức vùng vẫy với thế giới của mình.
Cùng với nền tảng phát triển nhanh chóng của các công cụ mạng xã hội, Indie và những nghệ sĩ đã tự tạo riêng cho mình một thế giới tự sự đầy chất riêng, phóng khoáng, tự do nhưng vô cùng sâu sắc và tình. Tuy không rầm rộ nhưng vẫn có sức lan toả mãnh liệt.
Dấu ấn và những đột phá
Indie xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 80 và 90 của thế kỉ XX ở châu Âu khẩu hiệu đậm chất 'độc lập' là DIY - Do it yourself, dần phát triển vượt bậc, lan rộng đến nhiều khu vực khác và lăm le chiếm thế thượng phong trong một thời gian. Tưởng chừng như là một địa đạo âm nhạc khó có thể chinh phục được cảm tình từ đại chúng nhưng Indie thời ấy cũng sở hữu cho mình những cá nhân vô cùng xuất sắc.
Gotye với siêu hit Somebody that I used to know vào năm 2011 là một ví dụ điển hình. Từng làm khuynh đảo làng nhạc với 8 tuần liên tiếp đứng đầu Billboard Hot 100, hơn 5 triệu đĩa đơn được bán ra tại Mỹ, hơn 1 triệu đĩa tại Anh và 7 triệu lượt tải trực tuyến, bên cạnh đó còn mang về hai giải Grammy quan trọng. Ca khúc đưa Gotye trở thành một trong những đại diện tiêu biểu của dòng Indie. Hay Imagines Dragon với hit Radioactive 'làm mưa làm gió' không kém rồi cả Lana Del Rey với Summertime Sadness, Video game hay Bjork với Army of me,… Sự thành công của Indie tại thị trường thế giới đã ảnh hưởng tích cực dẫn đến sự du nhập sâu sắc của xu hướng này đến thị trường nhạc Việt sau này.
Chủ nhân Giải thưởng Bản thu âm của năm tại Grammy lần thứ 55 - Gotye.
Sinh sau đẻ muộn so với làng nhạc thế giới thế nhưng may mắn học hỏi được nhiều tinh hoa tiến bộ, cộng đồng Indie Việt Nam ngày càng khẳng định được vị thế của mình. Những thế hệ 'hiếm hoi' đầu tiên đại diện cho xu hướng làm nhạc độc lập có phần mới mẻ tại Việt Nam phải kể đến Hà Okio, Trần Trung Đức hay Lê Cát Trọng Lý.
Trong đó, nổi bật hơn cả là Lê Cát Trọng Lý với những cảm quan xuất sắc về con người, cuộc sống, tình yêu thông qua những sáng tác mộc mạc mà đầy tinh tế như Thương, Chênh vênh, Tám chữ có, Cơn bão nghiêng đêm,… Sự xuất hiện của Lê Cát Trọng Lý lúc bấy giờ chỉ đưa ra một hình dung sơ khai nhất cho khán giả về một nghệ sĩ Indie thực thụ. Indie thời đó như là bước 'chạm ngõ' đầy lạ lẫm vào làng nhạc Việt.
![Lê Cát Trọng Lý.]()
Lê Cát Trọng Lý.
Mãi cho đến khi lần lượt những Cá Hồi Hoang, Ngọt Band, Thái Đinh, Vũ., Trang rồi DALAB tạo ấn tượng với loạt hit được truyền tai nhau khắp các cộng đồng nghe nhạc trực tuyến của mình thì dường như giai đoạn bùng nổ của Indie Việt Nam mới chính thức bắt đầu. Bản màu Indie được tô vẽ bởi nhiều chất riêng không thể nhầm lẫn.
Một hoàng tử kể chuyện bằng âm nhạc, thổ lộ chậm rãi những cảm xúc của tình yêu đơn phương ngọt ngào mà sâu nặng và rất đàn ông với Lạ lùng, Lời yêu em, Phút ban đầu,… Một DALAB 'chất phát ngất', có chút tinh nghịch nhưng vẫn tình cảm và đầy say mê qua Từ ngày em đến, Một nhà, Thanh xuân,… Ngọt Band, Cá Hồi Hoang với nét nhiệt huyết, hoang dại và đầy máu lửa với Tầng thượng 102, Đến bao giờ, Cho tôi đi theo, Em dạo này,… hay những thủ thỉ, tâm sự đầy chất chứa của Thái Đinh, của Trang đã khắc hoạ rõ nét hình ảnh đặc trưng của mình trước công chúng.
![]()
Ngọt Band.
Cũng từ đó, thế giới Indie dần thoát ra khỏi vỏ bọc của chính mình, ngày càng cởi mở hơn và nhận được sự chú ý từ những fan nghe nhạc đại chúng Việt Nam cũng như sự khuyến khích từ giới nhà nghề. Ngọt Band từng lập cú đúp Giải thưởng Cống hiến 2018 cho Bài hát của năm và Nghệ sĩ mới của năm - một trong những giải thưởng có uy tín và thâm niên trong giới.
Nhiều năm trước đó, khi vừa 'debut' ở sân khấu Bài hát Việt, Lê Cát Trọng Lý cũng ngay lập tức nhận được sự công nhận của giới chuyên môn khi 'hốt trọn' nhiều giải thưởng với âm nhạc khác biệt của mình. Năm 2011, cô sở hữu cho mình chiếc cúp Cống hiến danh giá với danh hiệu Nhạc sĩ của năm giữa những cái tên sừng sỏ trong nghề.
![Thái Đinh.]()
Thái Đinh.
Kể từ lúc có cơ hội để khẳng định vị trí của mình, Indie và nghệ sĩ Indie đã ít nhiều 'giao nhau' với nền âm nhạc đại chúng. Điều này thể hiện ở việc trên thị trường không thiếu những sáng tác Indie được 'cha đẻ' của nó giao cho một nghệ sĩ giải trí thể hiện và ít nhiều tạo được dấu ấn. Đơn cử như 'thương hiệu Indie' có tiếng Nhạc của Trang đã hợp tác cùng với hai cái tên Uyên Linh và Min cho ra đời lần lượt Hôn anh, Bài hát của em được đầu tư kĩ càng khi ra mắt và nhận được phản hồi tích cực.
Hay sự kết hợp đầy ngẫu hứng và mới mẻ giữa chất Indie của Ngọt Band với dàn nhạc giao hưởng của nhạc sĩ Đức Trí ở Ngọt - In the spotlight vừa qua cũng là một 'gạch đầu dòng' đáng kể. Dẫu vấp phải nhiều tranh cãi của nhiều fan ruột dòng Indie nhưng nếu nghĩ theo chiều hướng tích cực, phải chăng Indie cùng những nghệ sĩ đang bước dần ra khỏi 'vùng tối' của mình và tìm ra nhiều hướng đi mới hơn trên thị trường.
Không những thế, thời gian gần đây nghệ sĩ Indie Việt cũng từng bước đánh dấu cú chuyển mình ấn tượng bằng cách mở rộng phạm vi hoạt động nghệ thuật thay vì mãi mê vùng vẫy trong thế giới của riêng họ, dẫu chậm rãi nhưng chắc chắn và hiệu quả với mức độ đầu tư đáng ghi nhận.
Nhiều buổi biểu diễn, liveshow ca nhạc thuần chất Indie liên tiếp được tổ chức như Thơm Music Festival hay Monsoon Music Festival 2017 thu hút đông đảo khán giả tham dự. Những đêm nhạc cá nhân của Vũ., Thái Đinh, Lê Cát Trọng Lý,… luôn trong tình trạng cháy vé và chật kín khán giả. Dù ngày rút ngắn khoảng cách với đại chúng nhưng Indie may mắn vẫn giữ nguyên được bản sắc vốn có của mình.
![Thơm Music Festival là một trong những show ca nhạc gắn liền với nghệ sĩ Indie được tổ chức thành công.]()
Thơm Music Festival là một trong những show ca nhạc gắn liền với nghệ sĩ Indie được tổ chức thành công.
Cần lắm sân chơi lớn cho những cá tính Indie ẩn mình
Những dấu ấn kể trên đến từ một số thương hiệu nổi bật, có lượng khán giả trung thành và chỗ đứng nhất định trên thị trường, góp phần định hình rõ nét dòng chảy Indie tại Việt Nam. Thực tế, cộng đồng 'anh em' của xu hướng âm nhạc độc lập này không hề ít nhưng lại thường ẩn mình cũng như chưa có nhiều cơ hội tiếp cận nhiều tai nghe nhạc đương thời để giới thiệu rộng rãi cái tôi nghệ thuật cá nhân của mình.
Nhìn lại, âm nhạc điện tử - EDM từng trở thành một trào lưu với mức độ phủ sóng mạnh mẽ hơn tại Vpop sau khi được lựa chọn làm chất liệu chủ yếu trong chương trình Hoà âm ánh sáng, Bolero được sống lại, làm mới và mở rộng được phạm vi khán giả khi lần lượt Thần tượng Bolero hay Cặp đôi hoàn hảo Trữ tình - Bolero xuất hiện. Từ đó có thể thấy rằng, những sân chơi lớn như thế như một con đường tiềm năng để những khía cạnh khác nhau của âm nhạc được khai phá: từ giọng hát, phong cách hay xu hướng âm nhạc.
Với những thành công mà thế hệ nhạc Indie thể hiện trong suốt thời gian vừa qua, phải chăng những cá thể Indie độc đáo trong cộng đồng cũng nên có cơ hội để bước ra khỏi những giới hạn không gian từ những công cụ mạng xã hội để đạt được những thành tựu như thế. Nhưng quan trọng nhất đó vẫn là sân khấu để nhiều nghệ sĩ Indie được tung hoành với những hơi thở âm nhạc của chính bản thân mình.
Kết
Giữa một thị trường mang đầy tính thương mại và đang bị 'bão hoà' bởi những giai điệu quen thuộc lặp đi lặp lại, mải miết chạy đua theo xu hướng, thiếu đột phá và thậm chí có phần kém văn minh, Indie hoàn toàn như một 'gương mặt cá biệt' trong cách vận hành, trong nội dung và cách truyền tải những thông điệp của mình. Không thể phủ nhận sức ảnh hưởng đáng kể của trào lưu Indie trong thời gian gần đây dẫu họ gần như quay lưng với thời đại ồn ào. Indie và những nghệ sĩ Indie âm thầm tận dụng chính vẻ đẹp, tài năng và đam mê của mình để chinh phục khán giả.
Copy link
Quay lại
