Câu chuyện trending: Nhạc hay là phải lên top, thành công chỉ được đánh giá bởi Youtube?

Riêng tôi, top trending không có gì quá quan trọng.

20/10/2020 09:01

Khoảng 2 năm đổ lại đây, ngành công nghiệp âm nhạc Việt Nam có những bước tiến khiến ai cũng phải bất ngờ. Mặc dù chưa thật sự để gọi là có chỗ đứng kiên cố trên bản đồ âm nhạc thế giới, nhưng tôi khẳng định nhạc Việt bây giờ không hề thua kém bất kỳ quốc gia nào về mặt chất lượng.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ để bắt kịp xu hướng của thời đại 4.0, khán giả cũng dần hình thành thói quen mới trong việc tiếp cận các sản phẩm. Nếu như hàng chục năm trước, tôi vẫn phải ghi chú ra một quyển vở về mốc thời gian phát sóng của các show ca nhạc trên TV, thì bây giờ tôi không cần phải rườm rà như thế nữa. Tôi có thể xem và nghe bất kỳ ca khúc nào mà mình yêu thích trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Và thứ giúp tôi làm được điều đó chính là Youtube.

Thật lòng mà nói, tôi không thể nào biết hết được cái gì đang hot, đang được người ta ưa chuộng. Và sự ra đời của top trending may thay đã giúp tôi phần nào. Tại top trending, tôi có thể biết được đâu là sản phẩm đang được quan tâm, mức độ phổ biến ra sao và nó có gì hay ho, thú vị. Nhưng khá buồn khi đó lại là câu chuyện của nhiều năm về trước, còn ở thì hiện tại, tôi không còn sự hào hứng nào với top trending. Vì nó bắt đầu xuất hiện quá nhiều sự hỗ lốn đến kỳ cục!

Top trending và sự ngộ nhận về giá trị của một sản phẩm

Tôi dám cá một điều rằng không có bất kỳ người nghệ sĩ nào ở 'thì hiện tại' chưa từng xuất hiện trong đầu mong muốn sản phẩm mình làm ra sẽ lọt vào top trending Youtube. Tại sao ư? Tại vì đây đang được xem là thước đo, là 'BXH' tiên quyết trong việc đánh giá sự phổ biến và nổi tiếng của một sản phẩm.

Bởi sau thời kỳ hoàng kim của Vpop giai đoạn những năm 2000, tại Việt Nam đã không còn có sự xuất hiện của những BXH âm nhạc uy tín để khán giả có thể đặt hết niềm tin vào đó. Nếu có đi chăng nữa, cũng chỉ là những BXH tự phát, được tung hô như một chuẩn mực mới để đánh giá sản phẩm trong khi hình thức hoạt động lại xuất hiện quá nhiều kẻ hở.

Thế nên khán giả họ cũng chẳng mấy mặn mà hay ham muốn để xem ca khúc của thần tượng đạt được vị trí thứ mấy trên các BXH đó. Cuối cùng họ vẫn quay về với top trending, nơi có thể theo dõi sự biến động một cách dễ dàng và trực quan nhất. Chính vì khán giả đổ dồn nhu cầu của mình vào top trending, nên nơi này đã trở thành mảnh đất mà bất kỳ nhà sản xuất nào cũng phải nhòm ngó.

Đã qua rồi cái thời hoàng kim của nhạc Việt những năm 2000.

Thế nên tôi không còn cảm thấy xa lạ khi các nhà sản xuất, các chương trình hay nghệ sĩ bị tác động bởi top trending, điều này được thể hiện thông qua các sản phẩm của họ. Những trào lưu, những câu chuyện có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội trở thành nguồn tài nguyên màu mỡ cho các nghệ sĩ. Không khó để bắt gặp Cô Minh Hiếu, chuyện tình Đam mỹ, đánh ghen,... xuất hiện tràn lan trong các MV. Việc đưa những hiện tượng này vào các dự án phần nào đã phản ánh lên được một thứ áp lực vô hình bắt nguồn từ top trending đang xâm lấn từ từ vào tư tưởng người nghệ sĩ.

Tôi không đánh giá cao việc nghệ sĩ chạy theo những cái gọi là trào lưu, thịnh hành để đưa vào sản phẩm. Đồng ý điều đó có thể khiến cho sản phẩm của họ được quan tâm, được vào top trending, nhưng lâu dần nó lại khiến cho người ta dần đánh mất đi sự sáng tạo và trở nên rập khuôn.

Mỹ Tâm.

Sơn Tùng.

Và Jack là 3 gương mặt quen thuộc trên top trending.

Trên top trending ngày nay nhan nhản đủ các thể loại từ gameshow, MV, phim ngắn, tin tức tổng hợp,... Từ bao giờ các thể loại không hề liên quan đến nhau phải cạnh tranh ngôi vị đầu bảng trên một hệ thống để khẳng định rằng nó đang được mọi người quan tâm. Tất nhiên đã là cuộc chơi thì không thể mang sự công bằng hay bất công ra để đôi co. Điều đáng quan ngại là các sản phẩm lọt top trending có thật sự mang đến những giá trị tốt về chất lượng hay vì ám ảnh này mà trở nên lố bịch, nhảm nhí?

Vì sợ câu hỏi: 'Vào top trending chưa?' mà người ta phải vắt chân lên cổ để làm hết thảy mọi thứ. MV phải có cảnh nóng, phải có đánh ghen, phải có cố truyện drama tơi bời thì mới rộng mở hơn để vào top. Hay các chương trình tìm kiếm tài năng âm nhạc nhưng vẫn cố nhồi nhét những màn tấu hài kệch cỡm, những drama 'giả trân' để câu view, những MV nhạc chế với ca từ, hình ảnh dung tục... là những gì dễ nhận thấy nhất từ một vài sản phẩm lọt top trending ngày nay.

Tôi nói ra điều này không phải để chê bai bất kỳ ai, mà tôi đang cảm thấy top trending đang là một thứ 'dung dịch' có thể làm hòa tan nhiều giá trị thuần túy đáng ra nên được phát huy trong các sản phẩm.

Tuy nhiên, tôi vẫn đề cao một số nghệ sĩ có cái nhìn khách quan về top trending ngày nay. Hoàng Thùy Linh, Đức Phúc, Minh Hằng,... là những nghệ sĩ trẻ có nhiều sản phẩm lọt top trending, nhưng họ chưa bao giờ coi đó là thước đo hoàn hảo cho giá trị của một sản phẩm. Ít ra giữa những bộ óc ngộ nhận về giá trị của top trending, tôi vẫn còn niềm tin vào một vài người có thể cân bằng được yếu tố thị trường và chuyên môn sản phẩm.

Làm chủ tư duy, sự sáng tạo và đừng bị thao túng bởi giá trị ảo của top trending

Tại đây, tôi muốn rõ ràng hơn việc mình không chê bai và đổ lỗi cho top trending, vì suy cho cùng nó cũng chỉ là một công cụ. Có bao giờ bạn tự hỏi là do Youtube ép chúng ta phải xem những thứ đang trending hay thật sự là do chúng ta tự chủ động tìm đến? Cả 2.

Tin tôi đi. Youtube đã cài cắm vào hệ thống của nó cả một 'bộ óc điện tử' tối tân hơn những gì bạn suy nghĩ. Nó sẽ theo dõi hành trình của bạn trên nền tảng này và từ đó đưa ra những gợi ý để có thể thỏa mãn cuộc dạo chơi của bạn. Lâu dần nó sẽ hình thành theo một quán tính và biến bạn trở thành công cụ sống trong 'phi vụ' kiếm tiền này cũng như 'khách quen' trên thứ gọi là top trending.

Tôi nói ra điều này để các bạn có thể thấy được, Youtube đã phần nào thao túng 'nhẹ' tinh thần chúng ta. Bởi ngoài kia sẽ có vô vàn thứ hay ho khác mà tôi tin chắc rằng sẽ ăn đứt những sản phẩm đang chễm chệ top trending. Ví dụ nhé, những ngôi sao lớn như Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Lam, Thu Phương,... chắc chắn sẽ rất khó lọt top trending, nhưng vì sao âm nhạc của họ luôn nằm trong 2 chữ 'đẳng cấp' khi khán giả nhắc đến? Vì họ luôn mang đến những giá trị thực khiến người ta phải kiêng nể khi nhắc đến, thay vì mưu cầu những thứ rùm beng trên mạng xã hội sớm nở chóng tàn.

Nhắc đến đây, tôi lại phải nói về King of Rap - TV Show tìm kiếm tài năng rapper đang làm mưa làm gió hiện tại. Tôi phải nhận định rằng đây là một cuộc thi 'thuần', và nó không bị tác động bởi những thứ hạng trên top trending. Chính vì thiếu đi những yếu tố giải trí hay những màn 'tấu hài' giữa các giám khảo, chương trình ắt hẳn sẽ khá khó khăn trên top trending. Nhưng sau hơn nửa chặng đường, King of Rap đang nhận về những sự trân trọng quý giá từ khán giả cho sự nỗ lực trong việc sàng lọc giá trị của một cuộc thi.

Nếu là tôi, tôi thà chọn êm đềm một chút nhưng được công nhận về mục tiêu ban đầu, thay vì rầm rộ khắp các mặt trận để rồi người ta phải đặt câu hỏi về giá trị mà mình đang muốn truyền tải.

Tận đáy lòng, tôi không khỏi băn khoăn trước những dự án ra đời và được phủ lên mình câu slogan 'đáp ứng thị hiếu khán giả'. Đâu là quy chuẩn của hai từ 'thị hiếu' và đáp ứng là đáp ứng như thế nào? Ra làm sao?

Nếu được, tôi mong muốn những người làm nghệ thuật đừng bị chi phối bởi những giá trị hình thành từ máy móc và thuật toán. Chắc chắn người ta sẽ cần nhiều hơn những giá trị vượt lên trên cái gọi là top trending để truyền tải bản ngã từ sâu tận sự sáng tạo của một người nghệ sĩ.

Xem thêm: Phạm Quỳnh Anh: ‘Tôi không làm việc vì top trending, không mang tiền tỷ đi làm MV'