Mỗi mảnh ghép, một cơ hội giữ lại niềm tin

Khi còn trẻ, tôi nghĩ mình viết báo để thay đổi thế giới. Nhưng sau nhiều năm gắn bó với nghề, điều tôi mong hơn cả là góp phần thay đổi được một cách nhìn.

07/04/2025 19:12

Vui lòng xác nhận bạn đã đủ
18 tuổi để đọc tiếp

Bằng cách nhấp vào xác nhận “Tôi đã đủ 18 tuổi” là bạn đồng ý với các điều khoản của bài viết này.

Tại Hội nghị Nhà báo Thế giới năm 2025, tôi thấy rõ thách thức của nghề báo đang chuyển mình. Không chỉ là đưa tin, mà là nhận diện những điều tưởng như rời rạc, kết nối các mảnh ghép riêng lẻ, xâu chuỗi các dữ kiện, để từ đó phác họa nên bức tranh toàn cảnh về một thế giới đang đổi thay từng ngày dưới áp lực của biến đổi khí hậu.

Các diễn giả trình bày về biến đổi khí hậu dưới góc nhìn báo chí.

1. Những mùa đông đã đổi màu (Italy)

Gianmarco Volpe - nhà báo đối ngoại từ Italy - không bắt đầu bài phát biểu bằng dữ kiện, mà bằng hồi ức: 'Tôi lớn lên với những mùa đông trắng ở Abruzzo. Giờ đây tuyết chỉ còn vài tuần, kinh tế địa phương suy sụp theo.'

Volpe không đưa bảng thống kê dài dòng, nhưng chỉ bằng một chi tiết: nhiều khu trượt tuyết miền Trung Italy đã đóng cửa vĩnh viễn, kéo theo hàng nghìn người mất sinh kế. Thay đổi khí hậu đang 'rút ruột' những ngành nghề từng là bản sắc địa phương.

2. Khi khí hậu trở thành biến số an ninh (Canada)

Murray Brewster - cây bút kỳ cựu của CBC (Canada) - mở bài bằng con số ấn tượng: 141 ngày. Đó là số ngày trong năm 2023 mà quân đội Canada được huy động để ứng phó với các thảm họa thiên nhiên - một kỷ lục chưa từng có.

Từ các tài liệu của NATO, EU và Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, anh chỉ ra: biến đổi khí hậu không chỉ là chuyện thời tiết, mà đang âm thầm tiếp sức cho những cuộc khủng hoảng lớn - từ di cư đến xung đột tài nguyên.

Tác giả đi thực tế về môi trường.

3. Những người kể chuyện từ châu Phi (Ethiopia)

Tsegahun Asefa - Biên tập viên cao cấp, người dẫn chương trình Tin tức của NBC Ethiopia - nói về hồ Haramaya biến mất, về đói nghèo ở Somali - Afar, về những ngôi làng bị cuốn trôi sau mỗi mùa mưa cực đoan.

Nhưng anh cũng kể về hy vọng. Ethiopia đã trồng hơn 20 tỷ cây xanh trong chiến dịch 'Green Legacy' từ năm 2019 - một trong những nỗ lực tái tạo sinh thái lớn nhất thế giới đang diễn ra mà truyền thông toàn cầu ít khi đề cập.

'Chúng tôi không cần thêm sự thương hại. Chúng tôi cần được lắng nghe.' - Tsegahun Asefa nhấn mạnh.

4. Tin tức nhiều, nhưng vẫn thiếu (Hàn Quốc)

Yun Ji Ro – Giám đốc truyền thông Next Group (Hàn Quốc) – mang đến góc nhìn từ nghiên cứu truyền thông:

- 71,4% người Hàn Quốc cho rằng báo chí chưa đưa đủ tin khí hậu

- Các bản tin về biến đổi khí hậu tăng mạnh giai đoạn 2019–2022, nhưng giảm dần sau 2023

- Tin khí hậu thường bị xem là 'nội dung phụ', thiếu sức nặng so với chính trị, kinh tế

Chị đề xuất một chuyển dịch quan trọng: Đừng xem khí hậu là một đề tài (item), mà hãy xem nó là một góc nhìn (view). Chỉ khi ấy, bản tin về y tế, đô thị hay giáo dục mới có thể phản ánh đúng bản chất thời đại mà chúng ta đang sống.

5. Báo chí có thể bắt đầu điều gì đó

Trở lại với Gianmarco Volpe, anh kết lại bằng một điều giản dị: 'Báo chí không thể cứu lấy khí hậu. Nhưng báo chí có thể khơi gợi lại niềm tin - thứ đã bị mài mòn bởi tin giả, bởi sự hoài nghi, bởi quá nhiều thông tin mà không ai giúp xâu chuỗi.'

Toàn cảnh Hội nghị Nhà báo Thế giới 2025

Những chia sẻ ấy khiến tôi ngẫm lại con đường mình đang đi. Chúng ta không nhất thiết phải làm được điều phi thường, nhưng có thể làm một điều tử tế: giúp người khác hiểu đúng thế giới xung quanh - bằng cách kết nối những chi tiết nhỏ, xâu chuỗi những gì tưởng chừng rời rạc, và kể lại bằng ngôn ngữ đủ gần gũi để chạm tới lòng tin.

(Viết từ Seoul - Hội nghị Nhà báo Thế giới 2025)

Theo Nhật Hoa (Phó Chủ tịch Liên chi hội Nhà báo VTV)/VTV News