90% ca bệnh ung thư hậu môn là do virus HPV

Không ít trường hợp bệnh nhân có biểu hiện đau rát, chảy máu ở hậu môn, tưởng là bị trĩ nhưng đi khám lại chẩn đoán là ung thư hậu môn và phần lớn là do virus HPV.

24/02/2023 19:09

Anh Hoàng (34 tuổi, TP. Hồ Chí Minh) là một trong số những trường hợp như vậy. Anh cho biết anh có đời sống tình cảm phức tạp và đã nhiều lần quan hệ tình dục qua đường hậu môn. Cách đây 1 năm, anh gặp tình trạng chảy máu hậu môn, ban đầu máu chỉ thấm ít vào giấy vệ sinh sau đó tiến triển nặng dần. Thời gian trước, khi tự tìm hiểu trên internet, anh Hoàng tưởng bản thân bị bệnh trĩ, tự điều chỉnh chế độ ăn uống, uống thuốc nhưng không khỏi mà còn kèm biểu hiện đau rát kéo dài nên anh đi khám tại khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh.

Sau khi khám, nội soi ống hậu môn, sinh thiết, xét nghiệm, chụp cắt lớp vi tính và chụp PET/CT (phương pháp chụp hình ảnh đánh giá tổn thương, anh Hoàng được chẩn đoán ung thư hậu môn giai đoạn 2 do virus HPV 16 và 18, may mắn khối u mới phát triển tại chỗ, chưa di căn. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ khối u và một số mô xung quanh, tiếp tục theo dõi sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần để kịp thời đánh giá tình trạng, kiêng tuyệt đối quan hệ tình dục đường hậu môn, đồng thời tiêm vaccine phòng virus HPV.

Theo BS.CKII Nguyễn Quốc Thái, Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh, ung thư hậu môn xảy ra khi các tế bào ung thư xuất hiện trong các mô ở hậu môn, tích lũy và tạo thành khối u. Các tế bào ung thư này có thể xâm lấn các mô lân cận và tách khỏi khối u ban đầu, tạo ra hiện tượng di căn.

Bệnh được chia làm 4 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 và 2 là giai đoạn chưa di căn hạch và di căn xa. Ở giai đoạn 3 khối u đã xâm lấn tới hạch bạch huyết hoặc cơ quan lân cận như bàng quang (đối với nam và nữ), tử cung và âm đạo âm hộ (đối với nữ giới). Ở giai đoạn 4 khối u đã di căn xa tới cơ quan khác - đây là giai đoạn cuối, quỹ thời gian sống sót của người bệnh không còn nhiều.

90% các trường hợp ung thư hậu môn có liên quan đến HPV (Human papilloma virus) là một loại virus gây u nhú ở người chủ yếu lây truyền qua đường tình dục. Do đó, quan hệ tình dục qua hậu môn không sử dụng biện pháp an toàn là những yếu tố lây truyền HPV, gây ung thư hậu môn và nhiều bệnh nguy hiểm khác ở cả nam và nữ. Bên cạnh đó, yếu tố nguy cơ góp phần gây ung thư hậu môn gồm: nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch, tuổi tác, tiền căn gia đình có người mắc bệnh…

VNVC cung ứng đầy đủ các loại vaccine ngừa HPV cho cả nam và nữ giúp bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm do HPV. Ảnh: Nguyên An

"Một số nghiên cứu cho thấy, ung thư hậu môn thường phổ biến hơn ở nam giới trước 35 tuổi và nữ giới sau 50 tuổi. Theo một số thống kê, tỷ lệ mắc ung thư hậu môn ở nam giới độc thân cao gấp sáu lần so với nam giới đã lập gia đình. Khoảng 20% trường hợp mắc ung thư hậu môn mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Các trường hợp còn lại có thể xuất hiện các triệu chứng tương tự như bệnh trĩ, hội chứng ruột kích thích và nhiều bệnh đường tiêu hóa khác…" - BS Quốc Thái cho biết.

BS Quốc Thái cho hay thêm, ung thư hậu môn có khả năng chữa trị cao nếu được phát hiện sớm. Do đó, người thuộc nhóm đối tượng nguy cơ hoặc có triệu chứng của bệnh nên đi khám trước khi ung thư hậu môn chuyển sang giai đoạn muộn. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc bệnh ung thư hậu môn do các yếu tố như tiền sử gia đình, tuổi tác... nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện và điều trị sớm. Để phòng ngừa bệnh cần điều chỉnh thói quen hoạt động tình dục, hạn chế số lượng bạn tình, sử dụng bao cao su khi quan hệ, tránh quan hệ qua đường hậu môn, kiểm tra sức khỏe định kỳ, chủ động tiêm vaccine phòng HPV càng sớm càng tốt để tăng cường miễn dịch phòng ngừa hiệu quả các chủng virus HPV.

Theo thống kê của CDC Mỹ, mỗi năm quốc gia này có 14.800 nam giới và 21.100 nữ giới mắc bệnh lý ung thư do virus HPV. Riêng ung thư hậu môn, mỗi năm ghi nhận có 2.100 nam giới và 4.400 nữ giới.

Không chỉ ung thư hậu môn, virus HPV còn gây nhiều nguy cơ ung thư nguy hiểm và thường gặp khác như ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, âm đạo (ở nữ giới); ung thư dương vật ở nam giới và gây các bệnh ung thư hầu họng, mụn cóc sinh dục và các tổn thương tiền ung thư ở cả nam và nữ.

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, hiện nay các bệnh do virus HPV gây ra ở cả nữ và nam giới đều đã phòng ngừa hiệu quả bằng vaccine, không chỉ riêng ung thư hậu môn mà còn nhiều loại ung thư nguy hiểm khác. Đây là một giải pháp bảo vệ đối với thanh thiếu niên, người lớn, đặc biệt là cộng đồng LGBT và cộng đồng đồng tính nam MSM.

Hiện nay, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã có đầy đủ 2 loại vaccine phòng HPV gồm Gardasil và Gardasil 9, giúp phòng ngừa hiệu quả ung thư hậu môn, ung thư cổ tử cung, ung thư dương vật, ung thư hầu họng, ung thư âm hộ/âm đạo, u nhú sinh dục.Trong đó, Gardasil (phòng 4 type virus HPV 6, 11, 16, 18) và vaccine thế hệ mới Gardasil 9 với lợi thế mở rộng hơn về phạm vi và đối tượng phòng ngừa (phòng 9 type virus HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58) được chỉ định tiêm chủng phòng bệnh cho cả nam và nữ trong độ tuổi từ 9 đến 36 tuổi.

Các loại vaccine này luôn có nhu cầu sử dụng cao trên toàn thế giới chưa phổ biến tại Việt Nam do nhận thức của cộng đồng về virus HPV còn hạn chế. Điều đáng mừng là thời gian gần đây, cùng với các phương pháp tình dục an toàn như bao cao su, quan hệ an toàn, chung thuỷ… thì tiêm vaccine Gardasil/Gardasil 9 đang được nhiều thanh niên nam nữ, các cặp tình nhân, các cặp vợ chồng quan tâm chủng ngừa trước sự gia tăng nguy hiểm của các bệnh lý tình dục do virus HPV.