Béo phì thay đổi não bộ

Một nghiên cứu mới cho thấy, béo phì có thể làm hỏng khả năng nhận biết cảm giác no, thỏa mãn sau khi ăn chất béo và đường của não bộ.

20/06/2023 08:06

Hơn nữa, những thay đổi não đó có thể kéo dài ngay cả sau khi những người được coi là béo phìvề mặt y tế đã giảm được một lượng cân nặng đáng kể. Điều này giải thích tại sao nhiều người thường lấy lại được… số cân đã giảm.

Tiến sĩ Caroline Apovian, giáo sư y khoa tại Trường Y Harvard cho biết: “Không có dấu hiệu của sự đảo ngược não của những người mắc bệnh béo phì khi họ tiếp tục thiếu các phản ứng hóa học để giúp cơ thể nhận biết được rằng, mình đã ăn đủ rồi'.

Apovian, người không tham gia vào nghiên cứu cho biết: “Nghiên cứu này nắm bắt được lý do tại sao béo phì là một căn bệnh - có những thay đổi thực sự đối với não bộ”.

Béo phì có thể làm hỏng khả năng nhận biết cảm giác no và thỏa mãn sau khi ăn chất béo và đường của não bộ

Nghiên cứu được công bố hôm 19/6 trên tạp chí Nature Metabolism, là một thử nghiệm lâm sàng có kiểm soát, trong đó 30 người được coi là béo phì về mặt y tế và 30 người có cân nặng bình thường được cho ăn đường carbohydrate (glucose), chất béo (lipid) hoặc nước (dưới dạng đối chứng).

Mỗi nhóm chất dinh dưỡng được đưa trực tiếp vào dạ dày qua ống dẫn thức ăn vào những ngày riêng biệt.

Tiến sĩ Mireille Serlie, giáo sư nội tiết tại Trường Y Yale, cho biết: “Chúng tôi muốn bỏ qua miệng và tập trung vào mối liên hệ giữa ruột và não, để xem các chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến não một cách độc lập như thế nào khi nhìn, ngửi hoặc nếm thức ăn”.

Vào đêm trước khi thử nghiệm, tất cả 60 người tham gia nghiên cứu đều ăn cùng một bữa tối tại nhà và không ăn lại cho đến khi đặt ống truyền thức ăn vào sáng hôm sau. Khi đường hoặc chất béo đi vào dạ dày qua ống, các nhà nghiên cứu đã sử dụng phương pháp chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) và chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT) để ghi lại phản ứng của não trong hơn 30 phút.

Ở những người có cân nặng bình thường, nghiên cứu cho thấy, các tín hiệu não ở thể vân bị chậm lại khi đường hoặc chất béo được đưa vào hệ tiêu hóa - bằng chứng cho thấy não nhận biết cơ thể đã được cho ăn.

Serlie giải thích: “Việc giảm tổng thể hoạt động của não có ý nghĩa bởi vì một khi thức ăn đã ở trong dạ dày của bạn, bạn không cần phải đi kiếm thêm thức ăn. Đồng thời, mức độ dopamine tăng ở những người có cân nặng bình thường, báo hiệu rằng các trung tâm khen thưởng của não cũng được kích hoạt”.

Tuy nhiên, khi các chất dinh dưỡng tương tự được cung cấp qua ống cho những người được coi là béo phì về mặt y tế, hoạt động của não không chậm lại và mức độ dopamine không tăng.

Điều này đặc biệt đúng khi thức ăn là chất béo. Phát hiện đó rất thú vị vì hàm lượng chất béo càng cao thì thực phẩm càng bổ ích: “Đó là lý do tại sao bạn thực sự muốn ăn một chiếc bánh mì kẹp thịt thay vì bông cải xanh, chất béo trong bánh mì kẹp thịt sẽ mang lại phản ứng tốt hơn trong não về mặt sinh học”.

Tiếp theo, nghiên cứu yêu cầu những người mắc bệnh béo phì giảm 10% trọng lượng cơ thể trong vòng ba tháng - một lượng cân nặng vừa đủ để giúp cải thiện lượng đường trong máu, thiết lập lại quá trình trao đổi chất và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Các thử nghiệm được lặp lại như trước - với kết quả đáng ngạc nhiên. Việc giảm cân không thiết lập lại bộ não ở những người béo phì.

“Nhưng phát hiện này cũng có thể giải thích lý do tại sao mọi người giảm cân thành công và sau đó tăng cân trở lại sau vài năm - tác động lên não có thể không hồi phục như chúng ta mong muốn”.

Một phân tích tổng hợp năm 2018 về các thử nghiệm lâm sàng giảm cân dài hạn cho thấy 50% số cân nặng ban đầu của một người đã giảm được sau hai năm — đến năm thứ năm, 80% số cân nặng đã được lấy lại.