20 năm 'cướp cơm' Hà Bá
Dưới chân cầu Bến Thủy, nơi dòng Lam uốn lượn chia ranh giữa Nghệ An và Hà Tĩnh là căn nhà nhỏ của vợ chồng chị Đậu Thị Phúc (43 tuổi) và anh Hoàng Văn Mạnh (45 tuổi) trú phường Trường Vinh, Nghệ An. Nhiều năm qua, ngoài mưu sinh bằng nghề chài lưới trên sông, họ còn làm thêm việc cứu người. Chẳng ai ép buộc nhưng mỗi khi có tiếng kêu cứu vang lên giữa đêm, họ lập tức lao ra sông không chút chần chừ.
![]()
Chị Phúc chia sẻ về việc cứu người suốt nhiều năm qua. Ảnh: K.L
'Có người sau khi được cứu lặng lẽ rời đi, có người trách móc 'tại sao lại cứu tôi', cũng có người quay lại xem chúng tôi như những người thân. Dù thế nào thì chúng tôi luôn quan niệm cứu người để tích đức, để giúp những người vì phút yếu lòng mà lựa chọn cái chết có cơ hội làm lại cuộc đời', chị Phúc chia sẻ về việc làm của mình.
Hướng ánh mắt ra dòng Lam cuồn cuộn chảy dưới chân cầu, chị Phúc cho hay không hiểu vì sao người ta thường chọn nơi này để kết thúc. Có những tháng, vợ chồng chị cùng em trai Đậu Văn Toàn (33 tuổi) đã cứu sống nhiều người. Chị vẫn nhớ như in lần cứu thành công cô bé 13 tuổi nhảy cầu Bến Thủy vì mâu thuẫn với bạn.
Đó là khuya một ngày đầu tháng 10/2025, khi đang mơ màng ngủ, vợ chồng chị nhận được cuộc gọi báo có người vừa gieo mình xuống cầu. Không kịp suy tính, họ vội dùng chiếc thuyền đang được trưng dụng làm chuồng nuôi lợn sau cơn bão lao ra dòng nước xiết. Sau vài phút quần thảo, họ phát hiện bé gái đang chới với giữa dòng nước lạnh.
Khi kéo được cô bé lên bờ, chị không giấu được thương cảm xen lẫn giận dỗi nhưng nhẹ nhàng giải thích 'chuyện gì cũng sẽ có cách giải quyết cả, cháu nhìn xem nhà dì bị bão làm sập giờ phải đi ngủ nhờ đây'. Cô bé im lặng, rồi khẽ gật đầu như thừa nhận cái sai của mình.
Nối nghiệp cha mẹ hành nghề đánh cá mưu sinh trên sông Lam, chị Phúc không nhớ đã gắn với nghiệp 'cướp cơm Hà Bá' từ bao giờ. Người phụ nữ này áng chừng gần 20 năm qua, vợ chồng chị cùng em trai đã cứu được hơn 50 phận người giữa ranh giới sinh tử. Mỗi vụ việc là một câu chuyện buồn, một số phận khác nhau tìm đến cái chết trong khoảnh khắc tuyệt vọng nhất. Chị không muốn hỏi người ta nguyên do, chỉ nhẹ nhàng động viên và hy vọng sau khi 'từ cõi chết trở về', họ có thể mạnh mẽ đối diện với những khó khăn trong cuộc sống.
Nhưng không phải lần nào vợ chồng chị Phúc cũng thắng được Hà Bá. Nhiều lần họ chỉ có thể giúp gia đình tìm kiếm thi thể nạn nhân sau khi gieo mình xuống sông. Nhắc lại vụ người cha ôm 2 con gái nhỏ gieo mình xuống sông Lam cách đây không lâu, anh Mạnh chỉ biết lặng người, ánh mắt buồn bã. Đêm hôm ấy, nước sông Lam dâng cao, đục ngầu nên sau khi nghe tin dữ, dù vội chèo thuyền quần thảo cả đêm nhưng anh không tìm thấy dấu vết của sự sống.
Viết lại số phận cho nhiều người
Việc cứu người của vợ chồng chị Phúc không chỉ là hành động cứu sinh đơn thuần, mà còn viết lại số phận của nhiều người. Chị vẫn nhớ như in trường hợp của cô sinh viên mang bầu từng tìm đến cầu Bến Thủy để kết thúc cuộc đời mình sau khi bị người yêu phản bội.
![]()
Chiếc thuyền đánh cá cũng là phương tiện để vợ chồng anh Mạnh cứu người nhảy cầu. Ảnh: K.L
Lần đó, nhờ sự cứu kịp thời của vợ chồng chị Phúc mà cô sinh viên ấy đã giữ được mạng sống. Dù đứa trẻ trong bụng không qua khỏi, nhưng sau khi được vợ chồng chị phân tích, cô gái hiểu ra, quyết tâm đi học lại. Giờ đây, chị đã có gia đình hạnh phúc và có công việc ổn định. Hàng năm, cô gái ấy vẫn thường lui lại cảm ơn ân nhân đã cứu mình. Đó là niềm hạnh phúc đối với vợ chồng chị Phúc vì họ biết rằng hành động kịp thời của mình đã giúp nhiều người thay đổi số phận.
Nhiều năm lao ra sông cứu người khiến anh chị gặp không ít khó khăn vì nước dâng cao, thuyền chao đảo. Nhưng nghĩ đến mạng sống một con người đang chới với, sợ hãi họ lại quên cả nguy hiểm để tiếp cận, cứu người. Chứng kiến những đôi mắt sợ hãi dần dịu lại là động lực để họ tiếp tục công việc mà không phải ai cũng dám làm.
Anh Mạnh quê gốc Ba Đồn (Quảng Bình cũ), theo cha ra Nghệ An mưu sinh từ nhiều năm trước. Còn chị Phúc là cô gái lớn lên ở làng chài Hưng Châu. Bố mẹ mất sớm, chị đưa cậu em út về sống cùng, chị em nương tựa vào nhau. Năm 2008, phường Trường Vinh (trước đây là phường Bến Thủy) cho gia đình mượn một mảnh đất bên bờ sông Lam dựng nhà. Từ đó đến nay, cả gia đình chị tá túc trong căn nhà nhỏ dột nát. Dù vật chất thiếu thốn, nhưng họ chưa từng quay lưng với những phận người trót dại.
Sau nhiều năm kiếm sống bằng nghề chài lưới trên sông, anh Mạnh chia sẻ, cá ngày càng ít, thu nhập bấp bênh, chỉ đủ nuôi sống gia đình qua ngày. Nhiều lần vợ chồng anh tính bỏ nghề đi tìm việc khác để có thu nhập cao hơn, nhưng vì ít chữ nên kế hoạch đó mãi vẫn chưa thực hiện được. Dù nhiều người khuyên từ bỏ nghề 'cướp cơm của Hà Bá' để tránh xui xẻo nhưng anh chị chỉ mỉm cười, cho rằng cứu người là việc tốt nên không thể ngó lơ.
Nhìn dòng xe cộ nối đuôi nhau di chuyển trên cầu Bến Thủy, chị Phúc tâm sự, vợ chồng chị và em trai chẳng bao giờ muốn làm người tốt bằng cách này. Chị chỉ mong mọi người biết quý trọng sinh mạng của chính mình, để những ngư dân chài lưới như chị không phải tham gia vào việc cứu người hay tìm xác nữa...