Hệ lụy khôn lường từ tập gym quá đà, ăn kiêng cực đoan

Áp lực giảm cân để sở hữu một thân hình lý tưởng khiến nhiều bạn trẻ lựa chọn phương pháp giảm cân thiếu khoa học, tập gym quá đà khiến cơ thể đối diện với sự ảnh hưởng nghiêm trọng về sức khỏe như tiêu cơ vân, vô sinh thứ phát...

27/10/2025 12:46

Nhập viện vì tập gym cường độ cao và ăn kiêng quá mức

Trước khi nhập viện 2 ngày, người bệnh Đ.D.L (25 tuổi) có tập gym với cường độ cao, kéo dài 2 giờ/lần tập. Sau đó xuất hiện đau cơ đùi hai bên, đùi phải đau hơn đùi trái, kèm tiểu sẫm màu. Tại bệnh viện, bệnh nhân được chỉ định thực hiện các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá nguyên nhân đau cơ.

Kết quả xét nghiệm men cơ (CK total) tăng cao lên tới 111825.00 U/L (ngưỡng bình thường là 38-174 U/L). Siêu âm cho thấy hình ảnh vùng giảm âm trong tổ chức cơ tứ đầu đùi phải, trái, theo dõi tổn thương cấp. Dựa vào triệu chứng lâm sàng và kết quả trên, anh L. được chẩn đoán mắc bệnh tiêu cơ vân cấp. Bệnh nhân được nhập viện điều trị nội trú, xuất viện sau 7 ngày.

Theo các bác sĩ, cơ thể của người trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng, vì vậy việc ăn kiêng nghiêm ngặt kết hợp tập gym cường độ cao tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe.

Cũng với tâm lý ăn kiêng và tập gym cường độ cao để giảm cân, mới đây, nữ sinh 16 tuổi được cha mẹ đưa đi khám vì vô kinh thứ phát, nguy cơ ảnh hưởng buồng trứng và hệ lụy sức khỏe sinh sản.

Khoảng 1 năm trước, cháu N.T.P.C. (16 tuổi, Nghệ An) bắt đầu thực hiện giảm cân bằng cách ăn kiêng và tập thể dục (giảm 7kg trong 2 tháng). Sau giảm cân, nữ sinh quay trở về chế độ sinh hoạt bình thường nhưng 10 tháng nay không hành kinh. Cháu C. được bố mẹ đưa đi khám sức khỏe tổng quát nhưng chưa phát hiện bất thường. Bố mẹ lo lắng nên tiếp tục đưa cháu đến Phòng khám đa khoa Medlatec Nghệ An để kiểm tra nội tiết.

Tại đây, bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng và chỉ định các kỹ thuật cần thiết phục vụ chẩn đoán. Khai thác tiền sử, bệnh nhân bắt đầu có kinh từ năm 12 tuổi, sau thời gian mất kinh có tự ý sử dụng thuốc nam trong 2 tháng (không rõ loại) để điều kinh nhưng không ra kinh.

Trên hình ảnh siêu âm phần phụ không phát hiện bất thường. Kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số LH 1,19 mU/ml và E2 16,93 pg/ml giảm nhẹ. Chẩn đoán xác định, bệnh nhân mắc tình trạng vô kinh thứ phát chức năng do vùng dưới đồi.

Bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị bằng thuốc, hẹn tái khám sau 4 tháng, đồng thời hướng dẫn thực hiện lối sống lành mạnh bao gồm ăn uống đủ chất, không thức khuya, ngủ đủ giấc và tránh tình trạng stress.

Giảm cân thiếu khoa học tác động nghiêm trọng đến sức khỏe

Các phương pháp giảm cân thiếu khoa học, đặc biệt là nhịn ăn, cắt giảm calo một cách cực đoan và tập luyện cường độ cao không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất mà còn gây ra các vấn đề nội tiết nghiêm trọng.

Với trường hợp nam thanh niên trên, bác sĩ chuyên khoa I Đào Việt Hưng - Chuyên khoa Nội, Bệnh viện đa khoa Medlatec cho biết, tiêu cơ vân là tổn thương phá hủy các tế bào cơ vân, giải phóng các chất là thành phần của tế bào cơ vân vào trong máu như: creatin kinase, myoglobin, phospho.

Bộ ba triệu chứng điển hình của tiêu cơ vân là đau cơ, yếu cơ và nước tiểu sẫm màu (màu trà). Tuy nhiên, trên lâm sàng bác sĩ chỉ gặp khoảng 10% bệnh nhân có cả 3 triệu chứng điển hình hình. 90% còn lại bệnh nhân có triệu chứng không đầy đủ, thậm chí không có triệu chứng lâm sàng.

Ngoài ra, người bệnh có thể kèm theo mệt mỏi, buồn nôn, sốt nhẹ, tiểu ít hoặc vô niệu (nguy cơ suy thận cấp), tim đập nhanh, chuột rút, co giật do rối loạn điện giải.

Bác sĩ Hưng cho biết, nếu không phát hiện và xử trí sớm, tiêu cơ vân cấp có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như: suy thận cấp, rối loạn điện giải, co giật, loạn nhịp, toan chuyển hóa, tụt huyết áp, sốc giảm thể tích, rối loạn đông máu (DIC), tổn thương gan, tổn thương cơ quan đa hệ thống.

Mặc dù tiêu cơ vân cấp rất nguy hiểm, tuy nhiên nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh có thể hồi phục hoàn toàn. Bác sĩ Hưng khuyến cáo, nếu xuất hiện triệu bất thường nghi ngờ tiêu cơ vân cấp, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Còn với trường hợp nhịn ăn không khoa học, nguy cơ vô kinh thứ phát có thể xảy ra. Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Trang - Chuyên khoa Sản phụ khoa, Phòng khám đa khoa Medlatec Nghệ An cho biết, vô kinh thứ phát chức năng vùng dưới đồi là tình trạng rối loạn hoạt động của trục dưới đồi-tuyến yên-buồng trứng, thường xảy ra khi cơ thể chịu tác động của stress kéo dài, sụt cân nhanh, luyện tập thể thao quá mức hoặc rối loạn ăn uống. Khi đó, não bộ giảm sản xuất hormone GnRH, khiến tuyến yên không tiết đủ FSH và LH để kích thích buồng trứng hoạt động, dẫn đến mất kinh tạm thời.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, vô kinh thứ phát kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Giảm mật độ xương, loãng xương sớm do thiếu hụt estrogen kéo dài; rối loạn nội tiết toàn thân, gây thay đổi tâm lý, mất ngủ, mệt mỏi và giảm tập trung; giảm khả năng sinh sản hoặc vô sinh thứ phát do buồng trứng ngừng rụng trứng trong thời gian dài; ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch và chuyển hóa năng lượng, làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu hoặc suy giảm miễn dịch.

Bác sĩ cũng khuyến cáo, tình trạng vô kinh do nguyên nhân chức năng có thể hồi phục nếu được phát hiện sớm và điều chỉnh lối sống hợp lý. Các bạn trẻ, đặc biệt là nữ vị thành niên, không nên giảm cân quá nhanh hoặc ăn kiêng cực đoan, vì điều này không chỉ ảnh hưởng đến nội tiết mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe toàn thân và khả năng sinh sản về sau.

Mọi người cần duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối, ngủ đủ giấc, tập luyện vừa phải, và giữ tinh thần thoải mái. Nếu mất kinh từ 3 tháng trở lên, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa Sản - Nội tiết để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh để tình trạng tiến triển mạn tính.

TIN LIÊN QUAN