Lùm xùm từ thiện làm tổn thương lòng trắc ẩn của cộng đồng

Nếu thiếu minh bạch thì có thể trở thành con dao hai lưỡi, làm tổn thương lòng trắc ẩn của cộng đồng trước nhiều hoàn cảnh cần thực sự được hỗ trợ.

05/03/2025 13:44

Những ngày qua, mạng xã hội dậy sóng với vụ kêu gọi từ thiện của một người khá nổi tiếng trên mạng xã hội Tiktok và mẹ của một bệnh nhi đang điều trị ung thư máu tại Ninh Thuận. Trong 4 tháng kể từ khi Tiktoker này kêu gọi tại tài khoản của mình với hơn 6 triệu người theo dõi, số tiền ủng hộ từ thiện cho bệnh nhi này lên tới con số hơn 16 tỷ đồng. Từ khóa 'sao kê', 'minh bạch' nóng trở lại khi người tiếp nhận tiền từ thiện chậm trễ trong việc sao kê, các mạnh thường quân hoài nghi số tiền ủng hộ bị sử dụng sai mục đích.

Để trả lời thắc mắc về số tiền từ thiện hơn 16 tỷ đồng huy động từ cộng đồng mạng, Tiktoker này đã tổ chức phiên phát trực tuyến với mẹ bệnh nhi - người nhận từ thiện. Hàng chục nghìn người theo dõi nín thở theo từng câu chất vấn. Số tiền huy động từ thiện theo Tiktoker này đã được chuyển hết cho mẹ bệnh nhi nhưng hiện số dư tài khoản của người mẹ lại chỉ còn mấy triệu đồng.

Hóa đơn chi trả cho bệnh viện chưa thể công khai, hàng loạt các khoản chi phí đi lại ăn ở được hứa hẹn sẽ làm rõ làm dấy lên những hồ nghi từ cộng đồng mạng. Nhà, đất, xe máy sang điện thoại xịn của người xin từ thiện lần lượt bị đặt ra nghi vấn, có thời điểm người xin từ thiện có thể ứng trước cả 1.5 tỷ đồng tiền viện phí nếu người đứng ra kêu gọi từ thiện chưa kịp chuyển khoản. Hài hước hơn, việc làm răng sứ cũng được yêu cầu minh bạch để xem có phải sử dụng tiền từ thiện để làm răng hay không…. Vụ việc tiếp tục điểm thêm vào những lùm xùm của người nổi tiếng dùng sức ảnh hưởng của bản thân để kêu gọi từ thiện, đúng sai hồi sau vẫn chưa thể rõ.

Pháp luật có quy định rõ nghĩa vụ các cá nhân, tổ chức phải thực hiện khi đứng ra kêu gọi quyên góp từ thiện, trong Nghị định số 93 về vận động tiếp nhận phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp từ thiện. Song theo các luật sư vẫn còn những kẽ hở trong các quy định kiểm soát dòng tiền từ thiện, khiến những tranh cãi sẽ còn tiếp diễn. Nghị định 93 hiện không quy định rõ cá nhân kêu gọi hoạt động hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo cần phải mở tài khoản riêng để tiếp nhận tiền từ thiện, khiến dễ lẫn lộn nguồn tiền từ thiện với các loại thu chi cá nhân, tạo kẽ hở để trục lợi. Bên cạnh đó, việc xác định có hay không sự trục lợi từ thiện ở các tài khoản cá nhân hầu như chỉ dựa vào công bố sao kê của chủ tài khoản, không có sự đối soát của một đơn vị uy tín trung gian.

Người từ thiện có thể khởi kiện người nhận từ thiện ra pháp luật nếu phát hiện những hành vi trục lợi tiền từ thiện. Tuy nhiên, với cộng đồng việc từ thiện là sự cho đi nhưng quan trọng hơn cả là lòng tin cần được bảo vệ. Bản chất của từ thiện là xuất phát từ lòng nhân ái nhưng nếu thiếu minh bạch thì có thể trở thành con dao hai lưỡi, làm tổn thương lòng trắc ẩn của cộng đồng trước nhiều hoàn cảnh cần thực sự được hỗ trợ.