Lưu ý khi chăm sóc trẻ ho gà tại nhà

Trường hợp trẻ bị ho gà không được điều trị đúng có thể dẫn tới một số biến chứng như lồng ruột, sa trực tràng, nghiêm trọng hơn là viêm phổi, viêm phế quản,... thậm chí có thể dẫn tới tử vong.

25/08/2024 19:00

CNĐD Lê Thị Vân Anh, Khoa Nhi - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - cho biết, ho gà là bệnh lây truyền cấp tính có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở trẻ em.

Biểu hiện chính của bệnh là cơn ho dữ dội, thở rít vào. Bệnh ho gà lây truyền qua đường hô hấp do tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi, họng của người bệnh khi ho, hắt hơi. Khả năng lây lan của bệnh cao, nhất là đối với những trẻ sinh hoạt trong cùng một không gian khép kín như trong nhà, trường học…

Trường hợp trẻ bị ho gà không được điều trị đúng có thể dẫn tới một số biến chứng nguy hiểm - Ảnh minh hoạ

Biểu hiện của bệnh ho gà

Triệu chứng lâm sàng: Thường chia làm 3 thể gồm thể thông thường điển hình, thể thô sơ và thể nhẹ.

Thể thông thường điển hình: hay gặp ở trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng, thời gian ủ bệnh từ 3 đến 12 ngày. Đặc điểm lâm sàng của nhóm bệnh này thường chia làm các giai đoạn: Khởi phát, toàn phát, giai đoạn lui bệnh và hồi phục.

Giai đoạn khởi phát (giai đoạn viêm long): Biểu hiện điển hình như ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, đau rát họng, dần chuyển thành ho cơn. Với trẻ dưới 3 tháng tuổi, giai đoạn này thường không có.

Giai đoạn toàn phát (giai đoạn ho cơn): Thường kéo dài từ 1-2 tuần, với trẻ < 3 tháng tuổi, thời kỳ này kéo dài hơn, xuất hiện những cơn ho gà điển hình, xảy ra bất chợt, vô cớ cả ngày và đêm, ho cả khi trẻ đang chơi, đang ăn hay khi đang quấy khóc, cơn ho diễn biến qua 3 giai đoạn: Ho, thở rít và khạc đờm.

Ho: Trẻ ho rũ rượi, mỗi cơn thường từ 15-20 tiếng liên tiếp. Cơn ho nặng, trẻ có thể thở yếu dần, có lúc như ngừng thở, mặt tím tái, mắt đỏ, tĩnh mạch cổ nổi, chảy nước mắt, nước mũi.

Thở rít vào: Xuất hiện cuổi cơn ho

Khạc đờm: Các nút nhầy đặc quánh dính thường là sản phẩm bệnh nhân khạc ra khi kết thúc cơn ho. Trẻ mệt mỏi, nôn vã mồ hôi mạch nhanh sau mỗi cơn ho. Ngoài ra trẻ có thể sốt nhẹ, mặt và mi mắt nặng, loét hãm lưỡi, có ran phế quản. Các cơn ho tăng dần về số cơn và mức độ nặng của cơn trong vòng vài ngày đến 1 tuần và duy trì trạng thái nặng trong vòng vài ngày đến vài tuần. Cơn ho nặng có thể kéo dài vài giờ.

Thời kỳ lui bệnh và hồi phục: kéo dài khoảng 2 đến 4 tuần. Số cơn ho giảm dần, thời gian mỗi cơn ngắn lại, cường độ ho giảm, khạc đờm ít, sau đó hết hẳn. Đặc biệt trẻ dưới 3 tháng tuổi, thời gian ho có thể kéo dài cả năm sau đó.

Thể thô sơ và thể nhẹ: Triệu chứng thường giống cảm thường, ho hắt hơi nhiều, không khạc đờm nhiều. Gặp ở trẻ đã được tiêm vaccin phòng bệnh ho gà nhưng kháng thể thấp và tồn tại ngắn.

Những trường hợp trẻ bị ho gà không được điều trị đúng cách có thể dẫn tới một số biến chứng như lồng ruột, sa trực tràng, thoát vị.

Co giật: thường gặp ở trẻ nhỏ. Ngoài ra có thể gặp các biến chứng như liệt nửa người, liệt tứ chi, thất ngôn là do xuất huyết não.

Những biến chứng nghiêm trọng hơn có thể kể đến như viêm phổi, viêm phế quản, bội nhiễm, vỡ phế nang, tràn khí màng phổi, viêm não, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.

Lưu ý khi chăm sóc trẻ ho gà tại nhà

Về chế độ ăn: Nên cho trẻ ăn những loại thức ăn lỏng và dễ tiêu. Nên chia ra từng bữa nhỏ để tránh tình trạng trẻ khó ăn, nôn và sặc khi ăn. Đối với những trẻ đang bú, mẹ có thể cho con bú bình thường. Không được nấu quá loãng, vì như vậy bé sẽ không đủ năng lượng cho cơ thể.

Nên bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, kẽm, sắt như thịt bò, thịt gà, trứng và các loại rau xanh có màu xanh thẩm hoặc đỏ.

Đặc biệt chú ý đến vấn đề vệ sinh cho trẻ, sau mỗi cơn ho của trẻ, nên dùng khăn mềm ấm để lau sạch đờm ở miệng của trẻ. Đối với trẻ lớn hơn, có thể cho trẻ súc miệng bằng nước muối ấm. Sau mỗi lần trẻ bị nôn, cần hướng dẫn trẻ vệ sinh răng miệng. Với những trẻ nhỏ hơn, nên dùng nước muối sinh lý để nhỏ mũi cho trẻ.

Vì bệnh ho gà có thể lây, nên cần cho trẻ cách ly trong ít nhất 4 tuần từ khi trẻ bắt đầu khởi phát triệu chứng ho. Trong quá trình chăm sóc con tại nhà, cần lưu ý đeo khẩu trang và thường xuyên dùng dung dịch sát khuẩn để vệ sinh phòng ở và đồ chơi cho bé.

Chăm sóc trẻ: Không tự ý cho bé uống thuốc ho khi không có sự chỉ định của bác sĩ.

Giữ ấm cơ thể bé. Cho bé sống trong môi trường không khói thuốc lá, không bụi bẩn và hóa chất. Cần ân cần, kiên trì dỗ bé ăn để bé có sức đề kháng chống lại bệnh tật. Vì khi ho làm cơ thể trẻ chán ăn và mệt mỏi, kèm với việc cổ họng đau và rát nên trẻ không muốn ăn.

Vệ sinh sạch sẽ môi trường sống xung quanh và các vật dụng trong nhà, nhất là các đồ bé hay sử dụng. Và thường xuyên rửa tay sạch bằng xà phòng.

Nên tránh một số loại thức ăn: Các thực phẩm ngọt vì những loại thức ăn này sẽ khiến cơn ho nặng hơn. Các thực phẩm qua chiên rán sẽ làm cho dạ dày có cảm giác nặng hơn. Các thực phẩm nhiều chất béo làm cho dịch đờm tiết ra nhiều hơn mức bình thường.

Cần đưa trẻ đi khám ngay khi trẻ ho có kèm 1 trong các dấu hiệu sau:

- Trẻ có nhiều cơn ho, trong cơn ho có đỏ hoặc tím mặt, thời gian mỗi cơn ho kéo dài

- Ăn kém, nôn chớ nhiều

- Ngủ ít, quấy khóc

- Thở nhanh/ khó thở

Theo Bảo Châu/Tri thức & Cuộc sống