FDA đặt mục tiêu giảm tác hại thuốc lá trở thành nguyên tắc trọng tâm

Vừa qua, tại Hội nghị Chính sách Thuốc lá và Nicotine do Viện Luật Thực phẩm và Dược phẩm (Hoa Kỳ) tổ chức, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) vừa có báo cáo khẳng định quan điểm, không phải sản phẩm thuốc lá và nicotine nào cũng có mức độ nguy hại như nhau.

05/12/2025 16:42

Quyền Giám đốc Trung tâm Sản phẩm Thuốc lá thuộc FDA (Hoa Kỳ) Bret Koplow, khẳng định giảm tác hại bằng thuốc lá không đốt cháy là nguyên tắc cốt lõi của FDA. (Ảnh: tobaccoreporter )

Thông điệp này được ông Bret Koplow, Quyền Giám đốc Trung tâm Sản phẩm Thuốc lá thuộc FDA đưa ra và khẳng định, việc giảm tác hại thuốc lá sẽ trở thành nguyên tắc cốt lõi trong toàn bộ chiến lược quản lý của FDA từ nay về sau.

Phân biệt rõ tính chất, tác hại với các sản phẩm thuốc lá

Theo ông Bret Koplow, FDA cam kết sẽ tối ưu hóa quy trình thẩm định và cấp phép để những sản phẩm thay thế, giảm nguy cơ so với thuốc lá truyền thống có thể phát huy hiệu quả. FDA cũng sẽ sớm ban hành hướng dẫn chính thức về 'chuỗi nguy cơ' của các sản phẩm thuốc lá và nicotine, nhằm phân loại rõ ràng mức độ rủi ro giữa các sản phẩm.

Các chính sách được triển khai sắp tới đây đi kèm với điều kiện áp dụng công nghệ kiểm soát độ tuổi nghiêm ngặt song hành cùng mục tiêu đáp ứng sức khỏe cộng đồng.

Ông Bret Koplow cũng cho rằng, chúng ta cần một thị trường với các sản phẩm giảm nguy cơ gây hại cho người sử dụng được quản lý và cấp phép. Nếu thiếu giám sát, các sản phẩm thay thế thuốc lá điếu truyền thống bất hợp pháp sẽ chiếm lĩnh thị trường, gây rủi ro lớn hơn cho người sử dụng.

Đồng tình với quan điểm trên, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Broughton (Anh) Chris Allen nhận định, đây là một trong những phát biểu quan trọng trong nhiều năm qua, giúp tái định hình cách diễn giải tiêu chuẩn phù hợp để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, một nền tảng của Đạo luật kiểm soát thuốc lá Hoa Kỳ.

Sự chuyển đổi này sẽ tạo điều kiện cho việc truyền thông minh bạch về mức độ nguy cơ, cải thiện cách quản lý và đưa ra một hướng tiếp cận thực tế hơn để giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật liên quan đến thuốc lá.

Chuyên gia y tế công cộng Cliff Douglas cũng đánh giá bài phát biểu của ông Koplow Quyền Giám đốc Trung tâm Sản phẩm Thuốc lá (Hoa Kỳ) là bước đột phá cho thấy rõ lợi ích của việc chuyển đổi từ thuốc lá điếu sang các sản phẩm thay thế không khói thuốc như thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá ngậm và các sản phẩm thay thế nicotine khác.

Cần thận trọng về vai trò giảm tác hại thuốc lá

Tại Hội nghị COP11 của các bên tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá tại Geneva (Thụy Sĩ) tháng 11 vừa qua, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn giữ quan điểm phủ nhận vai trò giảm tác hại của các sản phẩm thuốc lá không khói có tiềm năng thay thế thuốc lá điếu truyền thống.

Tuy nhiên, trong Báo cáo kỹ thuật số 1066 do nhóm nghiên cứu TobReg của WHO thực hiện vẫn khuyến nghị không nên cấm toàn diện các sản phẩm thay thế, ít gây hại hơn thuốc lá điếu truyền thống với tất cả người trưởng thành. Báo cáo này cũng cung cấp cơ sở khoa học, kỹ thuật để các quốc gia xây dựng chính sách kiểm soát phù hợp, nhất trong bối cảnh danh mục sản phẩm thuốc lá ngày càng đa dạng.

Theo báo cáo kỹ thuật TobReg của WHO công bố ngày 14/11/2025, thuốc lá nung nóng là sản phẩm kém thu hút giới trẻ nhất. Vì vậy, TobReg hướng dẫn các quốc gia khi ban hành các chính sách kiểm soát cần hướng tiếp cận đa chiều, dù đặt giới trẻ ưu tiên nhưng cũng cần cân đối hài hòa với mục tiêu giảm tỷ lệ hút mới, cũng như thúc đẩy việc cai hoàn toàn thuốc lá điếu.

Do vậy, tại COP11, hơn 50 nhà khoa học độc lập trong các lĩnh vực dược lý, độc chất học và y tế công đã công bố một loạt các luận điểm phản đối hướng tiếp cận của WHO. Cần ban hành hướng dẫn chính thức về 'chuỗi nguy cơ', phân loại một cách khoa học mức độ rủi ro giữa thuốc lá đốt cháy truyền thống và các sản phẩm không sinh khói như thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử hay thuốc lá ngậm.

Đồng thời, mọi chính sách mới đều phải đi kèm yêu cầu áp dụng công nghệ xác minh độ tuổi nghiêm ngặt nhất nhằm bảo vệ thế hệ trẻ.

Thực tế trên thế giới, New Zealand hiện chỉ còn 6,8% dân số hút thuốc lá điếu, một trong những tỷ lệ thấp nhất thế giới nhờ mô hình kết hợp giữa thuế thuốc lá điếu rất cao song hành cùng chính sách quản lý các sản phẩm không khói như là công cụ giảm tác hại.

Khảo sát mới đây với hơn 30 nghìn học sinh lớp 10 tại New Zealand cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên cũng giảm 50% chỉ sau 2 năm, cho thấy chính sách cân bằng giúp quốc gia này đạt mục tiêu kép về giảm tác hại của việc hút thuốc lá điếu và ngăn chặn giới trẻ.

Ngược lại, tại Mexico tỷ lệ người hút thuốc lá vẫn ở mức 15,4%, cao gấp đôi so New Zealand dù được WHO đánh giá cao với lập trường mạnh mẽ về việc cấm hút thuốc lá của nước này. Dù áp dụng chính sách nghiêm ngặt, Mexico vẫn phải đối mặt với tình trạng chợ đen thuốc lá điện tử tràn lan, trong đó phần lớn thị trường bị chi phối bởi các tổ chức tội phạm, bao gồm cả băng đảng xã hội đen khét tiếng.

Có thể thấy, tuyên bố mới đây của FDA không chỉ mở ra một giai đoạn mới trong việc quản lý thuốc lá tại Hoa Kỳ mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng y tế công cộng toàn cầu với khung quản lý khoa học, minh bạch và kiểm soát chặt chẽ, các sản phẩm thay thế ít gây hại hơn hoàn toàn có thể trở thành công cụ hiệu quả để giúp hàng triệu người hút thuốc trưởng thành chuyển đổi. Từ đó giảm đáng kể gánh nặng tử vong và bệnh tật do thuốc lá gây ra.

Việc FDA chính thức đặt giảm tác hại thuốc lá lên vị trí trọng tâm đã khẳng định một sự thật khoa học không thể phủ nhận, không phải mọi sản phẩm chứa nicotine đều nguy hiểm ngang thuốc lá điếu truyền thống. Đây chính là tiền đề để thế giới tiến tới một chiến lược kiểm soát thuốc lá thực tế, phù hợp thực tiễn, khoa học hơn.

Theo LÂM TUYỀN/Nhân dân