Đáp:
I. Vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng là gì?
Tại điểm c khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình như sau:
'2. Cấm các hành vi sau đây:
...
c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ'.
Như vậy, trong trường hợp vợ chồng chưa ly hôn với nhau, mà người chồng có hành vi chung sống với người phụ nữ khác và có con với người phụ nữ đó thì người chồng và người phụ nữ đó đã vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, vi phạm điều cấm của pháp luật.
II. Hình thức xử phạt.
1. Xử phạt hành chính.
Theo quy định tại điểm b, c khoản 1 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã thì:
'Điều 59. Hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
…
b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;
c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ'.
Như vậy, theo quy định trên, người chồng sẽ bị phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng đối với hành vi đang có vợ mà chung sống như vợ chồng với người khác. Nếu người phụ nữ sống chung với người chồng mà biết rõ là người chồng đã có vợ thì cũng sẽ bị xử phạt hành chính như trên.
2. Xử lý hình sự.
Trong trường hợp hành vi sống chung như vợ chồng với người khác làm cho quan hệ hôn nhân hiện tại dẫn đến ly hôn hoặc đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tiếp tục thực hiện hành vi này, thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 182 Bộ luật Hình sự (BLHS) hiện hành:
'Điều 182. Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng
1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;
b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm'.
Nếu hành vi sống chung như vợ chồng với người khác làm cho vợ, chồng hoặc con tự sát hoặc đã có quyết định của Tòa án về việc chấm dứt hành vi này mà vẫn tiếp tục duy trì quan hệ thì đó là tình tiết định khung tăng nặng theo khoản 2 Điều 182 BLHS:
'2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;
b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó'./.