Bộ Giáo dục và Đào tạo lý giải độ khó đề thi đã dựa trên thử nghiệm

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cho hay, độ khó của đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 đã dựa trên kết quả thử nghiệm diện rộng và bám sát đề tham khảo.

27/06/2025 20:09

Trước làn sóng dư luận cho rằng đề thi tốt nghiệp THPT môn Toán năm 2025 quá khó, Bộ GD&ĐT đã chính thức lên tiếng tại buổi họp báo chiều 27/6. Lý do chính được đưa ra là sự thay đổi mang tính cách mạng trong cách ra đề: áp dụng ma trận ngẫu nhiên để chống học tủ, học lệch.

Ông Nguyễn Ngọc Hà trao đổi tại họp báo. Ảnh: Moet.

Trả lời câu hỏi của báo chí, GS Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng ban ra đề thi, khẳng định độ khó của đề thi nằm trong định hướng đã được Ban Chỉ đạo thi quán triệt từ trước. 'Quan điểm chỉ đạo là đây là năm đầu đổi mới nên việc thay đổi trạng thái không đột ngột, trong đó có cả độ khó của đề thi', ông Hà nói.

Tuy nhiên, ông thừa nhận đề thi có 'một số tính chất mới' khiến thí sinh bỡ ngỡ. Điểm khác biệt lớn nhất và cũng là nguyên nhân chính gây ra cảm giác này là việc ma trận đề thi được sinh ngẫu nhiên.

GS Hà giải thích, những năm trước, ma trận đề thi được xác định sẵn. Theo ma trận cũ, giáo viên và học sinh sẽ biết chương này cần phải có câu này, từ đó định hướng cách học và ôn tập.

Nhưng năm nay, quy tắc này đã thay đổi hoàn toàn. Ma trận được sinh ngẫu nhiên trong quá trình làm đề, cho phép gộp các chủ đề khác nhau và thay đổi cấp độ câu hỏi một cách linh hoạt. Điều này khiến cả giáo viên và học sinh không thể 'đoán' hay 'trúng tủ' như trước.

'Đây cũng là cách để học sinh đảm bảo học thật, thi thật, không phải học ứng phó, lường trước các khu vực kiến thức quan trọng để tập trung học,' ông Hà nhấn mạnh.

Để sự thay đổi không gây sốc, Bộ GD&ĐT đã có các bước chuẩn bị từ sớm. Cụ thể là Bộ đã Công bố đề tham khảo: Từ năm 2024, cấu trúc, định dạng và đề tham khảo đã được công bố để giáo viên, học sinh làm quen.

Cùng với đó, là Thử nghiệm diện rộng: Một đợt thử nghiệm đề thi đã được tổ chức ở cả ba miền để đánh giá khả năng đáp ứng của học sinh.

'Khi làm đề, hội đồng xem xét rất kỹ lưỡng tất cả số liệu trong quá trình thử nghiệm, phổ điểm bài thi thử nghiệm. Độ khó của đề dựa trên kết quả thực tế đó', ông Hà cho biết.

Dù đã có sự chuẩn bị, trước những phản ánh cụ thể rằng đề Toán và Tiếng Anh khó hơn đề minh họa, GS. Nguyễn Ngọc Hà cho biết: 'Chúng tôi xin ghi nhận và sẽ có xem xét, làm rõ hơn về vấn đề này sau khi có kết quả chấm thi'.

Đề Toán năm nay được các chuyên gia, giáo viên dạy Toán đánh giá là quá khó. Một giảng viên Toán đại học cho hay, mức độ chênh lệch về độ khó và dài giữa đề minh họa và đề thi thực tế môn Toán năm 2025 là quá lớn. Điều đó hoàn toàn không ổn chút nào. Phổ điểm toán năm nay sẽ có điểm cực đại tầm 6 điểm.

TS Trần Nam Dũng, Phó Hiệu trưởng trường Phổ thông Năng khiếu (Đại học Quốc gia TP HCM) chia sẻ, ông cũng có cảm nhận đề Toán thi tốt nghiệp THPT năm nay dài và khó. Theo ông, riêng về độ dài đã là khó rồi, vì cho dù bản chất là dễ cũng phải đọc hiểu, tóm tắt, mệt hơn rất nhiều so với làm bài toán chân phương kiểu giải một phương trình, tính giá trị một biểu thức hay tìm giá trị nhỏ nhất của một hàm số.

Đặc biệt ở 2 bài tổ hợp, ông đã nhờ cả 4 công cụ AI là Pi, Gemini, Grok và Deepseek giải thì thấy tất cả cũng đều 'chật vật'.

Chẳng hạn, bài về bạn Nam giải mật thư là bài toán khó. Pi là người phát hiện ra điểm quan trọng để giải đầu tiên, nhưng lúc tính toán cũng bị thiếu cái hoán vị. Gemini, Grok và Deepseek ban đầu đều 'quờ quạng', hướng dẫn mãi mới giải đúng.

Đề tiếng Anh cũng được đánh giá là quá dài và khó. TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia độc lập về biến đổi khí hậu và quản lý rủi ro thiên tai chia sẻ, cách làm bài tiếng Anh phải như làm toán vì phải biết tư duy logic. Một người giỏi tiếng Anh muốn làm được đề thi này phải đọc siêu nhanh, phải nhớ ngay những thứ vừa đọc, và ngay cả khi nhớ rồi cũng phải đọc lại 3 lần để ghép đáp án cho chuẩn. Đó là với người đã có vốn từ vựng rất tốt.

'Tôi là người sử dụng tiếng Anh trong làm việc chuyên môn 20 năm nay nhưng khi đọc đề này cũng khiến tôi tẩu hỏa nhập ma. Tất nhiên tôi sẽ làm đúng cả các câu hỏi nhưng phải thật sự cân não và phải rất nhanh', vị chuyên gia này cho hay.

Ông Huy cho hay, đề thi có cả câu về thời tiết, GPS, sensor... đúng tủ của ông làm hàng ngày 'như ngấm vào máu' rồi mà khi ghép đáp án ông phải đọc lại 2 lần.

'Chỉ đọc hiểu đề cũng hết thời gian. Đọc đề tiếng Anh xong thì hiểu các cháu học nhiều chỉ để THI mà không để DÙNG', ông Huy nhận xét.

Thầy Giang Nguyễn, tên thật là Nguyễn Bá Trường Giang, Nhà sáng lập The Ivy – League Vietnam cho rằng, nhìn vào đề thi tiếng Anh năm nay thì thấy, một học sinh chỉ học sách giáo khoa một cách chăm chỉ, nếu không đi học thêm thì chắc chắn không bao giờ làm nổi.

Theo Mai Loan/Tri thức & Cuộc sống