Các biến thể Omicron BA.4 và BA.5 nguy hiểm như thế nào?

Ngày 27/6, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, cho biết Việt Nam đã ghi nhận ca mắc biến chủng BA.5 của Omicron. Theo các nghiên cứu ban đầu, các đột biến mới của chủng Omicron là BA.4 và BA.5 có khả năng lây nhiễm cao hơn so với các biến thể trước đó.

29/06/2022 19:09

GS.TS Phan Trọng Lân - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Ảnh: moh.gov.vn)

Hai biến thể Omicron BA.4 và BA.5 được phát hiện lần đầu bởi các chuyên gia ở Nam Phi vào tháng 1, có khả năng phát tán mạnh hơn BA.2. Đến nay, chúng đã trở thành chủng phổ biến tại một số quốc gia như Isarel, Đức...

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh châu Âu, BA.4 và BA.5 là những biến thể lây lan nhanh nhất được báo cáo cho đến nay và chúng dự kiến sẽ thống trị các ca mắc tại Mỹ và Châu Âu trong vòng vài tuần tới.

Theo Cục trưởng Phan Trọng Lân, tính lây lan của hai biến thể phụ mới BA.4, BA.5 vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, một số đánh giá nhỏ lẻ ban đầu cho thấy hai biến thể phụ này dễ lây lan hơn các biến chủng Omicron khác do mang theo các đột biến riêng giúp virus bám dính vào tế bào vật chủ nhanh hơn, dễ dàng hơn, thậm chí có thể điều chỉnh một số phản ứng miễn dịch.

Theo dữ liệu từ Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess, Đại học Y Harvard (Mỹ), các biến thể mới BA.4 và BA.5 có khả năng thoát khỏi các kháng thể ở cả những người từng nhiễm Covid-19 và cả những người đã tiêm mũi tăng cường.

Một nghiên cứu khác được thực hiện bởi các nhà khoa học thuộc Đại học Columbia cũng đưa ra kết luận tương tự. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra người có kháng thể từ BA.1 hoặc BA.2 không có khả năng chống lại BA.4, BA.5. Điều này có nghĩa là những người có miễn dịch nhờ tiêm vaccine hay từng mắc COVID-19 trước đó vẫn có thể bị tái nhiễm. Trên thực tế, nhiều người bị nhiễm biến chủng Omicron đã báo cáo về lần mắc Covid-19 thứ 2, thậm chí là thứ 3.

Tuy nhiên, việc tiêm chủng vẫn được kỳ vọng sẽ cung cấp khả năng bảo vệ đáng kể để chống lại các triệu chứng nặng. Một nghiên cứu do Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) chỉ ra rằng người đã tiêm 3 liều vaccine mRNA giảm 90% nguy cơ nhập viện trong suốt làn sóng Omicron so với những người chưa được tiêm phòng. Các nhà sản xuất vắc xin cũng đang nghiên cứu để các mũi tiêm tăng cường có thể tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn chống lại các biến thể mới.

Các vắc xin COVID-19 hiện tại vẫn cung cấp sự bảo vệ nhất định chống lại các biến thể mới (Ảnh: moh.gov.vn)

Cho đến nay vẫn có rất ít dữ liệu về mức độ nghiêm trọng của các biến chủng mới. Các nhà khoa học đang lạc quan dựa trên các báo cáo từ Nam Phi, nơi có ít ca nhập viện và tử vong bởi BA.4 và BA.5 hơn so với BA.1.

Tuy nhiên, ở Bồ Đào Nha, mức độ tử vong và nhập viện ngang với đợt bùng phát Omicron đầu tiên. Theo nhà dịch tễ học Christian Althaus từ Đại học Bern, Thụy Sĩ, nguyên nhân của sự khác biệt này có thể là sự khác biệt về nhân khẩu học. Nam Phi có dân số trẻ, trong khi độ tuổi trung bình tại châu Âu cao hơn. Càng nhiều người già, tỷ lệ mắc bệnh nặng tăng cao.

Trên thế giới, số ca mắc và tử vong do COVID-19 đang có chiều hướng giảm, với 299.516 ca nhiễm mới trong ngày và 523 ca tử vong. Châu Âu tiếp tục dẫn đầu với 70.616 ca nhiễm mới. Trong khi đó, châu Á ghi nhận thêm 109.274 ca. Tại Đông Nam Á có 11.435 ca nhiễm mới.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định nhân loại vẫn đang trong đại dịch. Các biến chủng mới sẽ làm dịch bệnh trở nên phức tạp và gia tăng trở lại. Do đó, Omicron hiện là biến thể phổ biến nhưng chưa phải là biến thể cuối cùng. Do đó, các nước vẫn cần tiếp tục duy trì các biện pháp ứng phó như tiêm vắc xin.

Nhà virus học Kristian Andersen từ Viện nghiên cứu Scripps ở San Diego, Mỹ, chia sẻ: 'Mỗi lần chúng ta nghĩ mình đã vượt qua đại dịch, thì virus lại có những mánh khóe mới. Chúng ta không thể kiểm soát nó bằng cách cho tất cả mắc bệnh và hy vọng điều tốt hơn sẽ đến'.

Theo thông tin từ Bộ Y tế, tính từ 16h ngày 26/6 đến 16h ngày 27/6, Việt Nam ghi nhận 637 ca nhiễm mới tại 39 tỉnh, thành phố, tăng 80 ca so với ngày trước đó, trong đó có 598 ca trong cộng đồng. Hà Nội là địa phương có nhiều ca mắc mới nhất (188 ca). Các địa phương ghi nhận số ca nhiễm giảm nhiều nhất so với ngày trước đó là Bắc Ninh (-32), TP. Hồ Chí Minh (-18), Thừa Thiên Huế (-12).

GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh việc Việt Nam xuất hiện biến thể BA.5 là tất yếu vì các nước ở châu Âu, Mỹ cũng đã ghi nhận, với sự giao lưu đi lại như hiện này thì điều này là bình thường. Bộ Y tế vẫn đang theo dõi sát sao các thông tin về biến chủng mới từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

'COVID-19 hiện vẫn còn là bệnh hiện hữu. Chúng tôi khuyến khích người dân đi tiêm vaccine phòng COVID-19 mũi 3, mũi 4', PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết.