Khẩn trương mang thuốc giải độc đến Quảng Nam cứu bệnh nhân ngộ độc Botulinum do ăn cá chép muối ủ chua

5 lọ thuốc giải độc tố Clostridium Botulinum đã được nhóm chuyên gia của Bệnh viện Chợ Rẫy mang ra Quảng Nam điều trị cho các bệnh nhân bị ngộ độc.

19/03/2023 08:52

Các chuyên gia của Bệnh viện Chợ Rẫy đến Quảng Nam hỗ trợ điều trị bệnh nhân ngộ độc Botulinum. Ảnh: BVCC

Sáng 18/3/2023, nhận được đề nghị hỗ trợ chuyên môn cho các ca bệnh ngộ độc đang được điều trị tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam, Bệnh viện Chợ Rẫy đã ngay lập tức tổ chức buổi hội chẩn online cùng Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam.

Thông qua kết quả hội chẩn, đánh giá khả năng các bệnh nhân bị ngộ độc Botulinum rất cao, Ban Lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy quyết định cử các chuyên gia hàng đầu về Chống độc và Hồi sức gồm TS.BS Lê Quốc Hùng - Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới), BSCKII. Trần Thanh Linh (Trưởng khoa Hồi sức Cấp cứu) cùng dược sĩ Nguyễn Trọng Lộc (khoa Dược) trực tiếp mang đem theo 5 lọ thuốc Botulism Antitoxin Heptavalent (BAT) dùng giải độc tố Clostridium Botulinum, đây là một loại thuốc rất hiếm còn lại tại Bệnh viện Chợ Rẫy ra Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam tiến hành hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân. 13h30 cùng ngày, nhóm chuyên gia đã lên đường đến Quảng Nam.

Tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam, ê-kíp của Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiến hành điều tra dịch tễ và đánh giá 3 chùm ca bệnh tổng cộng 10 người có khả năng bị ngộ độc Botulinum rất cao, gồm:

1. Chùm ca bệnh thứ nhất gồm 3 nữ và 2 nam, ngụ tại xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Cả 5 người ăn cá chép muối ủ chua. Ngày mùng 5/3/ 2023, từ 12-24 giờ sau khi ăn món này, các bệnh nhân đều có triệu chứng đau bụng, nôn ói mệt và yếu dần tay chân. Các bệnh nhân nhập Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Sau 3 ngày điều trị, do diễn tiến quá nặng đã có 1 ca nữ 40 tuổi tử vong. Hiện 4 ca còn lại đã tạm ổn.

2. Chùm ca bệnh thứ 2: bệnh nhân nữ 1986, ngụ xã Phước Chánh, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Bệnh nhân ăn cá chép ủ chua ngày 14/3/2023. Sau 1 ngày thì bị nôn ói nhiều, yếu dần tay chân, được nhập Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Ngày 16/3, bệnh nhân bị suy hô hấp và thở máy đến nay.

3. Chùm ca bệnh thứ 3: 4 người, gồm 3 nam 1 nữ cùng gia đình, ngụ xã Phước Kiên, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Ngày 16/3, cả gia đình ăn cá chép ủ chua. Ngày 17/3/2023, bị nôn ói nhiều nên nhập Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam. Ngày 18/3, trong số này có 2 bênh nhân bị liệt tứ chi suy hô hấp phải thở máy tới nay và 2 bệnh nhân còn lại (1 bé nam 12 tuổi và 1 bệnh nhân nữ 24 tuổi ) yếu nhẹ tứ chi, sức cơ là 4/5-5/5 tự thở được.

Theo dõi cấp cứu bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Khai thác bệnh sử cho thấy, 3 chùm ca bệnh cùng ăn 1 loại thức ăn là cá chép muối ủ chua. Trong quá trình chế biến loại thức ăn này còn bỏ vào hộp thủy tinh đóng kính sau 2-3 tuần mới lấy ra ăn (tạo điều kiện yếm khí cho vi khuẩn Clostridium Botulinum phát triển), sau ăn chưa đầy 24h đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa làm yếu tứ chi tăng dần. Những trường hợp nặng đều dẫn tới suy hô hấp do liệt cơ, thở máy. Tuy nhiên, tất cả đều tỉnh và tiếp xúc được.

Đánh giá sơ bộ cho thấy, các bệnh nhân bị ngộ độc Botulinum do ăn cá chép muối ủ chua. Đến 18h30 ngày 18/3/2023, kết quả xét nghiệm cấy mẫu cá muối ủ chua do Viện Pasteur Nha Trang thực hiện (mẫu thức ăn của chùm ca bệnh đầu tiên) xác định Clostridium tuýp E (+). Có thể khẳng định là các bệnh nhân bị ngộ độc Botulinum.

Ngay sau đó, ê-kíp của Bệnh viện Chợ Rẫy đã tham vấn hướng điều trị cho các bệnh nhân:

- 3 bệnh nhân thở máy gồm (1 nữ, 2 nam người lớn) mỗi người dùng 1 lọ BAT - theo dõi sát phản vệ trong và sau truyền 8 giờ. Theo dõi sát biến chứng loạn nhịp tim và chăm sóc bệnh nhân thở máy.

- 2 bệnh nhân còn lại: tiếp tục theo dõi sát tình trạng yếu liệt của các bệnh nhân để quyết định có sử dụng BAT hay không.

Song song việc hỗ trợ điều trị cho bệnh nhân ngộ độc, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng kiến nghị Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam báo cáo trực tiếp cho Giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Nam về vụ việc ngộ độc hàng loạt tỉnh Quảng Nam; đề nghị Ban Giám đốc phản hồi vụ việc cho Sở Y tế làm công tác thông báo cho người dân trên địa bàn huyện tỉnh, ngăn chặn khả năng có người bị ngộ độc tiếp.

Ngoài ra, ê-kíp cũng đề nghị Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam phối hợp với các cơ quan hữu trách tìm nguồn nhiễm do 3 chùm ca bệnh ở 3 xã khác nhau dưới 100km, không do 1 cơ sở sản xuất nhưng xảy ra trong 1 khoảng thời gian.

Sau khi truyền thuốc và đề nghị các biện pháp theo dõi chi tiết, đoàn bác sĩ của BV Chợ Rẫy và Trưởng khoa ICU của Bệnh viện đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam sẽ tiếp tục theo dõi, trao đổi chuyên môn trong quá trình điều trị tiếp theo cho các bệnh nhân.

Song song đó, Bệnh viện Chợ Rẫy cũng đã có báo cáo gửi Bộ Y tế về các trường hợp ngộ độc nói trên.