Mỹ: Xuất hiện nhiều đơn khởi kiện tập thể, quyết đòi TQ bồi thường hàng nghìn tỉ USD vì COVID-19

'Người dân Mỹ không phải là những người đáng phải chịu tổn thất. Trung Quốc mới là bên phải thanh toán các tổn thất đó,' một luật sư đại diện nói.

18/04/2020 13:58

Ảnh: Tân Hoa Xã

Khoản bồi thường khổng lồ

Theo Newsweek, ít nhất 4 đơn kiện tập thể đã được gửi tới tòa án liên bang Mỹ với yêu cầu đòi chính phủ Trung Quốc bồi thường hàng nghìn tỉ USD tổn thất cho Mỹ với lí do rằng Trung Quốc đã thất bại trong việc kiểm soát đại dịch COVID-19 và cảnh báo cộng đồng quốc tế về sự nguy hiểm của virus corona.

Cuối tháng 3 vừa qua, một tập thể các nhà quản lí tài sản và hãng kế toán đã đại diện 'tất cả các doanh nghiệp nhỏ' ở California đang chịu tổn thất do COVID-19 đệ đơn kiện Trung Quốc.

Larry Klayman, một luật sư bảo thủ, đang là người đứng đầu một đơn kiện tập thể khác nhằm cáo buộc Trung Quốc gây ra vấn đề y tế nghiêm trọng đối với thế giới.

Tất cả các đơn kiện đều nhằm thẳng vào chính phủ Trung Quốc và đại dịch COVID-19. Họ hi vọng hệ thống pháp luật Mỹ sẽ giúp khôi phục lại khoản tổn thất lớn về kinh tế sau khi Trung Quốc bồi thường. Tuy nhiên, theo các chuyên gia pháp lí, cơ hội thắng kiện và nhận được bồi thường là rất thấp.

Các đơn kiện đã vấp phải một số trở ngại trong việc đưa Trung Quốc ra tòa án Mỹ. Chimene Keitner, một giáo sư về luật quốc tế tại Đại học California và là cựu nhân viên Dịch vụ Dân sự Bộ Ngoại giao Mỹ, cho biết Đạo luật Miễn trừ đối với Chủ quyền Nước Ngoài (FSIA) năm 1976 sẽ cho phép các chính phủ các nước được miễn trừ pháp lý trong hầu hết các vụ kiện tại Mỹ, trừ một số trường hợp ngoại lệ hi hữu.

'Luật miễn trừ này là căn bản trong các mối quan hệ đối ngoại,' bà Keitner nói.

Bên cạnh đó, bà Keitner cho rằng các điều khoản ngoại lệ mà các đơn kiện đề ra đều không phù hợp. Ví dụ, một số đơn cho rằng chợ hải sản ở Vũ Hán là bằng chứng điển hình cho sự lơ là của chính phủ Trung Quốc, qua đó dẫn tới sự lây lan của dịch bệnh. Tuy nhiên, để buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm cho 'hoạt động thương mại' như chợ, chính quyền Trung Quốc phải trực tiếp chỉ đạo hoặc trực tiếp tổ chức các hoạt động tại chợ.

Hoạt động thương mại nói trên cũng phải được thực hiện tại một địa điểm tư nhân trong khi theo Tòa án Tối cao Mỹ, một thực thể như chính phủ sẽ không thể đóng vai trò là 'một tổ chức tư nhân' ở trong chợ.

Những điểm hạn chế của đơn kiện

Một luận điểm khác được nêu ra trong các đơn kiện nhắc tới việc Trung Quốc phải có trách nhiệm bắt buộc trong việc đưa ra cảnh báo về virus. Bà Keitner cho biết bà không nghĩ rằng lí lẽ này sẽ được tòa án chấp nhận.

'Chính phủ Trung Quốc, khi hoạt động tại Trung Quốc, không có bất kì nghĩa vụ nào dưới luật pháp Mỹ,' bà Keitner nói.

Ngoài ra, hành vi phạm pháp cũng phải xảy ra trên lãnh thổ Mỹ, chứ không chỉ xét tổn thất cuối cùng.

Kent Schmidt, một luật sư California chuyên về các vụ kiện doanh nghiệp và tập thể, nói rằng tòa án liên bang sẽ không cho phép đơn kiện đại diện cho 'tất cả các tầng lớp' như những người nộp đơn yêu cầu. Ông cho biết cơ hội được thông qua 'là gần như bằng không'.

'Khi nguyên đơn muốn đại diện một nhóm người nào đó, họ phải thể hiện rằng nhóm người này có thể xác định được. Vì vậy, không thể đại diện 'tất cả những người bị ảnh hưởng bởi COVID-19'. Đó là điều bất khả thi.'

'Rõ ràng Trung Quốc phải chịu trách nhiệm vì không kiểm soát được dịch bệnh. Nhưng tòa án Mỹ không có quyền hạn để hỗ trợ tới từng cá nhân bị ảnh hưởng,' bà Keitner nói.

Tuy nhiên, luật sư Klayman lại bất đồng với quan điểm này. Ông cho biết ông sẽ kiện dựa trên một điều khoản ngoại lệ đặc biệt. Ngoài ra, ông Klayman tiết lộ 'ông có những người nắm giữ thông tin về hành vi của Trung Quốc trong đại dịch' và những người này hiện đang sinh sống ở Israel và Mỹ.

'Người dân Mỹ không phải là những người đáng phải chịu tổn thất. Trung Quốc mới phải thanh toán các tổn thất đó,' ông nói.

Luật sư Matthew T. Moore, người đại diện cho đơn kiện tập thể tại Florida, cáo buộc chính phủ Trung Quốc đã che giấu 'sự nguy hiểm thực sự của COVID-19 và khiến virus này lây lan trên khắp thế giới'.

'Theo đạo luật FSIA có hiệu lực từ năm 1976, khi một quốc gia nước ngoài có hành vi chống lại nhân loại, hay không cảnh báo về những nguy cơ hiện hữu, đây có thể được coi là một ngoại lệ. Ảnh hưởng trực tiếp của COVID-19 đối với người dân và doanh nghiệp Mỹ là không thể đo đếm. Đây là con đường pháp lý rõ ràng của vụ kiện,' ông nói.

>> Xem thêm: Sau Trung Quốc, châu Âu cũng xem lại số ca tử vong COVID-19