Cơ quan Công an thành phố Huế (tỉnh Thừa Thiên- Huế) vừa có kết luận điều tra vụ bác sĩ Lê Quang Huy Phương (37 tuổi, trú phòng 203, nhà B khu tập thể Đống Đa, phường Phú Nhuận, thành phố Huế) hiếp dâm nữ điều dưỡng tại bệnh viện Trung ương Huế.
Theo đó, công an đề nghị truy tố bị can Phương về 3 tội: Hiếp dâm, cố ý gây thương tích và bắt giữ người trái pháp luật.
Trao đổi với PV về vấn đề pháp lý liên quan đến vụ án, luật sư Phạm Ngọc Hải (Công ty Luật AMI) cho hay, vụ việc nêu trên thuộc trường hợp rất nghiêm trọng khi cùng một lúc bị can bị khởi tố ở nhiều tội danh khác nhau, xâm phạm đến nhiều khách thể khác nhau được pháp luật bảo vệ. Vụ án vẫn còn có nhiều tình tiết cần phải điều tra, xác minh cụ thể để bảo đảm việc khởi tố, truy tố, xét xử chặt chẽ, thuyết phục, đúng người, đúng tội, đúng quy định pháp luật.
Theo luật sư Hải, đối với hành vi dùng tay đánh vào mặt, vào người nạn nhân của bị can có dấu hiệu cấu thành tội 'Cố ý gây thương tích' do hành vi của bị can là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thương tích cho nạn nhân, tỉ lệ thương tật được giám định cũng đã xác định ở mức 37%, thuộc Khoản 2 Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 với mức phạt tù từ 02 năm đến 06 năm.
Đối với hành vi của đóng cửa không cho bị hại về trong vòng 70 phút của bị can đã làm cản trở, xâm phạm đến quyền tự do của công dân. Đây là một hành vi độc lập trong chuỗi hành vi của bị can, nên nếu xét đủ yếu tố cấu thành thì hoàn toàn có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội 'Bắt, giữ người trái pháp luật' theo Khoản 1 Điều 157 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 với hình phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Đối với hành vi hiếp dâm, cần làm rõ bị can có thực hiện việc dùng vũ lực hoặc các thủ đoạn khác để nhằm giao cấu với nạn nhân hay không? Điều này hoàn toàn có thể được chứng minh thông qua khám nghiệm hiện trường, xem xét vật chứng (quần, áo), những dấu vết trên cơ thể của nạn nhân… Cũng cần làm rõ tình tiết bị can đã đóng cửa không cho bị hại về trong vòng 70 phút thì nguyên nhân do đâu bị can không thực hiện/không thực hiện được hành vi hiếp dâm của mình trong khi khoảng thời gian này là tương đối dài? Bị hại đã chống cự, trì hoãn bằng những phương pháp nào, có khả thi hay không? Sau khi làm sáng tỏ các tình tiết nêu trên, nếu thỏa mãn cấu thành tội phạm thì bị can có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội 'Hiếp dâm' theo Khoản 1 Điều 141 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 với mức phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Việc gây thương tích với tỷ lệ 37% đã được tách ra xử lý ở một tội riêng nên không xem xét để làm tình tiết định khung tăng nặng trong tội Hiếp dâm đối với bị cáo.
Luật sư Hải cho rằng đối với hành vi hiếp dâm, cần làm rõ bị can có thực hiện việc dùng vũ lực hoặc các thủ đoạn khác để nhắm giao cấu với nạn nhân hay không?
Luật sư Hải cho rằng, do hành vi hiếp dâm chưa được hoàn thành nên trường hợp này là phạm tội chưa đạt. Theo Điều 57 Bộ luật hình sự thì trong trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu áp dụng tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.
Đồng quan điểm, luật sư Mai Quốc Việt (Công ty Luật FDVN) cho biết, đối với tội Hiếp dâm theo quy định tại khoản 1, Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 thì 'người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.'
Như vậy, người thực hiện hành vi vi phạm trong trường hợp này có thể bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Tuy nhiên, trong vụ án này, cơ quan điều tra cho rằng hành vi của ông Phương là hiếp dâm nhưng chưa đạt do bị hại tìm cách trì hoãn và trốn thoát.
Luật sư Việt phân tích, theo quy định tại khoản 3 Điều 57, về Quyết định hình phạt trong trường hợp chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt: 'Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.'
Do vậy, khi áp dụng hình phạt, nếu là tù có thời hạn thì cơ quan tiến hành tố tụng sẽ xem xét, áp dụng mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật đang dẫn chiếu tới hành vi vi phạm của đối tượng.
Đối với Tội Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo quy định tại khoản 2, Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 thì với tỷ lệ gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% thì bị phạt tù từ 02 năm đến 06 năm. Do vậy, với việc gây thương tích cho chị T. là 37% thì ông Phương có thể chịu hình phạt tù theo điều khoản trên.
Đối với Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật thì theo quy định tại khoản 1, Điều 157 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 thì 'người nào bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 153 và Điều 377 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.' Do vậy, nếu phạm tội thuộc trường hợp tại điều khoản này thì ông Phương có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Luật sư Mai Quốc Việt
Luật sư Việt cho rằng, hiện tại vụ án chỉ mới đang ở giai đoạn kết thúc điều tra và Cơ quan Công an thành phố Huế vừa chuyển hồ sơ sang cho Viện KSND thành phố Huế để đề nghị truy tố. Trường hợp cần điều tra, làm rõ thêm các tội danh đang đề nghị truy tố với ông Phương có đủ cơ sở hay không, thì Viện KSND có quyền trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung hoặc không chấp nhận một phần hoặc toàn bộ tội danh mà Cơ quan Công an đang xác định đối với ông Phương. Do vậy, việc xác định ông Phương có phạm tội hay không, hành vi đã thực hiện có cấu thành tội phạm một cách độc lập, hay chỉ là tình tiết, định khung của một tội danh thì cần phải làm rõ động cơ, mục đích phạm tội, diễn biến, hành vi đã thực hiện của ông Phương để xem xét, giải quyết.
Cần làm rõ động cơ, mục đích phạm tội của bị can
Theo luật sư Mai Quốc Việt, hiện tại, với kết luận điều tra, ông Phương đang phạm nhiều tội, vậy nên khi xét xử (nếu có), Tòa án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt lại theo nguyên tắc như sau:
'1. Đối với hình phạt chính:
a) Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; hình phạt chung không được vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn;
b) Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo tỷ lệ cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;
2. Đối với hình phạt bổ sung:
a) Nếu các hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn do Bộ luật này quy định đối với loại hình phạt đó; riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung;
b) Nếu các hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt đã tuyên.'