Vụ việc liên quan đến TikToker Phạm Thoại và hoạt động quyên góp từ thiện đã làm dấy lên nhiều ý kiến trong dư luận về tính minh bạch của hoạt động từ thiện cá nhân ở Việt Nam. Từ các vụ bê bối trong thời gian gần đây, có thể thấy quyên góp từ thiện của các cá nhân nếu không được thực hiện minh bạch có thể dẫn đến tranh cãi và mất lòng tin từ cộng đồng.
Trên thế giới, nhiều quốc gia có các quy định pháp luật chặt chẽ để kiểm soát hoạt động từ thiện cá nhân nhằm ngăn chặn gian lận và đảm bảo tiền quyên góp được sử dụng đúng mục đích.
Mỹ
Luật pháp Mỹ có những quy định cụ thể để đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp và tránh gian lận trong hoạt động quyên góp từ thiện cá nhân. Các quy định này chủ yếu xoay quanh việc đăng ký, nghĩa vụ thuế, cũng như giám sát các khoản quyên góp cá nhân.
Tại Mỹ, các cá nhân được phép kêu gọi quyên góp mà không cần đăng ký tổ chức từ thiện, nhưng không được phép sử dụng sai mục đích số tiền nhận được. Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) và Tổng Chưởng lý các bang có quyền điều tra nếu phát hiện gian lận trong hoạt động kêu gọi từ thiện cá nhân. Nếu cá nhân lừa đảo hoặc sử dụng tiền sai mục đích, họ có thể bị kiện dân sự hoặc truy tố hình sự. Một số tiểu bang yêu cầu cá nhân phải đăng ký với chính quyền nếu số tiền kêu gọi vượt một mức nhất định.
![]()
Tại Mỹ, các cá nhân được phép kêu gọi quyên góp mà không cần đăng ký tổ chức từ thiện. Ảnh: Investopedia.
Nếu số tiền quyên góp nhằm hỗ trợ một cá nhân hoặc gia đình, người kêu gọi thường sử dụng các nền tảng gây quỹ như GoFundMe, Facebook Fundraisers hoặc PayPal Giving Fund. Mỗi nền tảng sẽ có những có quy định riêng: GoFundMe yêu cầu người kêu gọi phải công khai mục đích và cách sử dụng tiền; Facebook Fundraisers chỉ hỗ trợ các tổ chức từ thiện đã đăng ký, không hỗ trợ quyên góp cá nhân trực tiếp.
Thuế đối với người kêu gọi quyên góp cá nhân ở Mỹ được quy định chặt chẽ. Quyên góp được gửi trực tiếp vào tài khoản cá nhân có thể được coi là thu nhập chịu thuế theo luật của Sở Thuế vụ Hoa Kỳ (IRS). Nếu tiền quyên góp được coi là 'món quà' (gift) theo định nghĩa của IRS, nó có thể không bị đánh thuế. Tuy nhiên, nếu một cá nhân nhận được trên 17.000 USD/năm từ một nhà tài trợ, có thể phát sinh thuế quà tặng. Nếu quyên góp cho cá nhân, nhà tài trợ không được khấu trừ thuế. Chỉ các khoản quyên góp cho tổ chức từ thiện hợp pháp mới đủ điều kiện để được giảm thuế.
Trung Quốc
Trung Quốc có các quy định chặt chẽ đối với quyên góp từ thiện cá nhân nhằm đảm bảo tính minh bạch, ngăn chặn gian lận và bảo vệ quyền lợi của người quyên góp cũng như người nhận.
Theo Luật Từ thiện Trung Quốc (2016), cá nhân không được phép kêu gọi quyên góp công khai. Luật quy định chỉ các tổ chức từ thiện được đăng ký hợp pháp mới có quyền kêu gọi quyên góp từ công chúng. Nếu cá nhân muốn huy động quyên góp, họ phải hợp tác với một tổ chức từ thiện đã đăng ký để hợp pháp hóa chiến dịch gây quỹ. Một số trường hợp cá nhân có thể kêu gọi quyên góp (ví dụ như chi phí y tế cho gia đình), nhưng phải tuân theo quy định chặt chẽ và không được xem là hoạt động từ thiện công khai.
![]()
Tại Trung Quốc, cá nhân muốn huy động quyên góp phải hợp tác với một tổ chức từ thiện hợp pháp. Ảnh: Plataforma Media.
Cá nhân không được phép tự kêu gọi quyên góp trên mạng xã hội như WeChat, Weibo hoặc Douyin. Nếu cá nhân muốn quyên góp trực tuyến, họ phải sử dụng các nền tảng được chính phủ chấp thuận, với sự giám sát của một tổ chức từ thiện hợp pháp. Các nền tảng kêu gọi quyên góp trực tuyến như WeChat Charity, Alipay Charity chỉ cho phép các tổ chức từ thiện hợp pháp huy động vốn.
Cá nhân kêu gọi giúp đỡ được coi là trường hợp đặc biệt. Nếu một cá nhân gặp khó khăn (ví dụ như bệnh tật, thiên tai) và cần quyên góp, họ có thể sử dụng các nền tảng hỗ trợ như Shuidichou hoặc Qingsongchou. Tuy nhiên, người kêu gọi quyên góp trong trường hợp này phải cung cấp bằng chứng minh bạch về hoàn cảnh khó khăn và chịu sự giám sát để tránh gian lận.
Bộ Dân chính Trung Quốc giám sát chặt chẽ các hoạt động từ thiện cá nhân, để ngăn chặn lừa đảo hoặc sử dụng sai mục đích tiền quyên góp. Nếu cá nhân tự ý kêu gọi quyên góp công khai, họ có thể bị yêu cầu hoàn trả tiền quyên góp và phạt hành chính hoặc truy tố hình sự nếu có dấu hiệu gian lận. Các nền tảng mạng xã hội như WeChat, Douyin cũng có trách nhiệm giám sát và ngăn chặn các chiến dịch gây quỹ cá nhân vi phạm quy định.
Trên phương diện thuế, nếu cá nhân quyên góp cho một tổ chức từ thiện hợp pháp, họ có thể được khấu trừ thuế lên đến 30% thu nhập chịu thuế. Nếu quyên góp trực tiếp cho một cá nhân, khoản quyên góp không được khấu trừ thuế.
Hàn Quốc
Tại Hàn Quốc, theo Luật Xúc tiến Hoạt động Từ thiện và Quản lý Quỹ (Charitable Fundraising and Management Act), cá nhân có thể kêu gọi quyên góp, nhưng không được thực hiện trên diện rộng (quyên góp công khai) nếu không có sự cho phép của chính quyền địa phương hoặc Bộ Nội vụ và An toàn. Nếu cá nhân muốn tổ chức một chiến dịch quyên góp lớn, họ phải hợp tác với một tổ chức từ thiện hợp pháp hoặc đăng ký giấy phép đặc biệt. Kêu gọi quyên góp cho mục đích cá nhân (ví dụ hỗ trợ chi phí y tế, hậu quả thiên tai) được cho phép nhưng phải giải trình mục đích sử dụng số tiền.
Hàn Quốc có một số nền tảng cho phép cá nhân kêu gọi quyên góp hợp pháp, như GoFundMe Korea (cho mục đích cá nhân, nhưng phải công khai minh bạch), Happy Bean của Naver (chỉ hỗ trợ tổ chức từ thiện đã đăng ký), Kakao Donation (cần có sự giám sát của tổ chức hợp pháp). Các cá nhân không thể tự do kêu gọi quyên góp trên mạng xã hội hoặc các nền tảng trực tuyến mà không có sự giám sát. Nếu muốn kêu gọi quyên góp qua các nền tảng đã đề cập, cá nhân phải chứng minh tính hợp pháp của chiến dịch.
![]()
Tại Hàn Quốc, các cá nhân không thể tự do kêu gọi quyên góp trên mạng xã hội hoặc các nền tảng trực tuyến mà không có sự giám sát. Ảnh: Infineum.
Cũng như ở nhiều quốc gia khác, việc lừa đảo hoặc sử dụng sai mục đích tiền quyên góp ở Hàn Quốc sẽ bị xử lý nghiêm khắc. Chính quyền địa phương và Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hàn Quốc (FSC) có quyền giám sát các hoạt động quyên góp cá nhân. Nếu cá nhân lạm dụng tiền quyên góp hoặc không giải trình được cách sử dụng, họ có thể bị phạt tiền lên đến hàng chục triệu won, truy tố hình sự - với mức án tù tối đa 10 năm nếu gian lận quy mô lớn, và cấm kêu gọi quyên góp trong tương lai.
Tại Hàn Quốc, nếu cá nhân quyên góp cho tổ chức từ thiện hợp pháp có thể được khấu trừ thuế lên đến 15% tổng số tiền quyên góp. Nếu quyên góp trực tiếp cho một cá nhân (không qua tổ chức), khoản quyên góp không được miễn thuế.
Copy link
Quay lại
