Phim tài liệu Bom nước: Nhìn lại thời khắc 'cân não sinh tử' trên hồ Thác Bà trong đợt bão lũ lịch sử

Phim tài liệu Bom nước giúp chúng ta nhìn lại thời khắc sinh tử trên hồ Thác Bà với những quyết định cân não.

23/09/2024 06:16

Mở đầu bộ phim Bom nước là những hình ảnh về cơn bão Yagi do các phóng viên VTV đang tác nghiệp tại Quảng Ninh, Hải Phòng ngày 7/9 với sức mạnh cực đại, tăng 8 cấp trong vài giờ. Đây là siêu bão có cường độ mạnh nhất trong vòng 30 năm qua, càn quét 10 tỉnh trước khi yếu thành áp thấp nhiệt đới.

Nhưng đó mới chỉ là khởi động. Hoàn lưu sau bão gây ngập úng hàng loạt các tỉnh và Hà Nội, Sơn La, Bắc Giang, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai và Yên Bái. Lũ trên nhiều sông lên báo động mức độ 2. Yên Bái quen với mưa sau bão, cũng không lạ với ngập cục bộ, nhưng chưa bao giờ thành phố Yên Bái chìm trong biển nước như thế. Ngày 9/9, sau khi cơn bão số 3 (Yagi) đi qua, các tỉnh miền núi phía Bắc phải đối mặt những trận mưa lớn, kéo dài kỷ lục khiến nước đổ về hồ Thác Bà liên tục tăng.

Tiến sĩ Hoàng Văn Thắng nhận định: 'Nếu vỡ đập chính, tôi cho rằng đó là một thảm hoạ. Nhân dân vùng hạ du trước hết bị một dòng chảy tác động rất mạnh'. Chia sẻ trong phim, ông Nguyễn Văn Quyền, TGĐ công ty CP thuỷ điện Thác Bà khẳng định: 'Quan trọng nhất là bảo vệ công trình an toàn, bởi nếu để vỡ đập chính thì có thể gây ra ngập lụt rất lớn, quét từ đây ra tận sông Hồng'.

Trong lúc thuỷ điện Thác Bà đứng trước nguy cơ có thể vỡ bất cứ lúc nào, diện ảnh hưởng từ bão lũ vẫn mở rộng khắp miền Bắc. Cầu Phong Châu sập, nhiều tỉnh ngập chưa từng có, nhiều con đê phải gia cố xuyên đêm, Hà Nội trút mưa lớn. Hàng loạt thuỷ điện ở miền Bắc phải mở cửa xả lũ. Mức nước hồ Thác Bà vẫn không ngừng gia tăng, Trung ương lo lắng, Yên Bái thấp thỏm. Bộ phim Bom nước đã ghi lại những hình ảnh ít ai hình dung được đó là khi thành phố Yên Bái có nơi ngập tới 4m nước.

Bộ phim cũng nhắc lại trận lũ lịch sử năm 1971 của người dân miền Bắc. Tháng 8 năm ấy, một tổ hợp hiện tượng thời tiết đã gây ra trận đại hồng thuỷ lớn khiến 13 tỉnh vỡ đê và để lại hậu quả thảm khốc. Trận lụt tại miền Bắc trong tháng 9/2024 chưa bằng năm 1971, nhưng với diễn biến khó lường của nó không ai dám nghĩ tới hậu quả. Đêm ngày 9/9 rạng sáng ngày 10/9, lũ lên đến 5.600m3/giây, trong khi thiết kế lưu lượng lũ về tối đa của hồ Thác Bà chỉ 3.000m3/giây và lưu lượng xả là 3.200m3/giây. Hồ thủy điện Thác Bà đứng trước nguy cơ 'ngàn cân treo sợi tóc'. Đêm hôm ấy, rất nhiều lãnh đạo từ trung ương đến địa phương không ngủ.

Trước tình hình đó, đoàn công tác của các bộ ngành, lãnh đạo tỉnh Yên Bái và Công ty CP Thủy điện Thác Bà cùng họp bàn đánh giá tình hình và bàn biện pháp xử lý. Nhớ lại thời khắc khó quên sáng 10/9, ông Trần Huy Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái kể rằng khi đó lượng nước từ thượng nguồn đổ về đã quá lớn, vượt qua mọi quy chuẩn trong thiết kế.

'Đây đúng là thời điểm đấu trí căng thẳng vì chúng tôi cần phải có một phương án cho kịch bản xấu nhất có thể xảy ra với thủy điện Thác Bà. Đó là phải chủ động cắt lũ để đảm bảo an toàn cho hồ đập. Và trước nguy cơ hồ Thác Bà 'vỡ trận', toàn bộ miền Bắc có thể chìm trong biển nước, một quyết định quan trọng đã được Thủ tướng đưa ra đó là phá đập số 4 khi nước vượt mức an toàn. Rất may, sáng 11/9 diễn biến sau đó dần tốt lên, trời không mưa, lưu lượng nước về và nước ra ngang bằng, đập an toàn, bà con phấn khởi về nhà'.

Bộ phim Bom nước đã kịp thời ghi lại những thước phim nóng hổi trong thời khắc căng thẳng ngay tại thuỷ điện Thác Bà và những chỉ đạo quyết liệt kịp thời từ trung ương đến địa phương. Đập an toàn, nhưng các cơ quan chức năng còn rất nhiều việc phải làm phía trước để những tình huống như thế này không còn trong đó có quy trình vận hành trong mùa lũ phải rất chuẩn mực. Tiến sĩ Hoàng Văn Thắng cho rằng, bên cạnh việc thiết kế lại van, thì việc lớn hơn là phải có những quy định pháp luật về quản lý và quản lý an toàn đập.

Chỉ sau một tuần diễn ra trận bão lũ kinh hoàng, ê-kíp làm phim Bom nước - bằng những hình ảnh chân thực - đã kể lại cho khán giả về thời điểm sinh tử của con người trước bão lũ, thảm hoạ thiên nhiên. Cũng qua đó, chúng ta thấy rằng, nước rất mạnh nhưng ý chí và tinh thần con người còn mạnh hơn. Bao đời trị thuỷ, chinh phục nước dữ nhờ chủ động, đoàn kết, mưu trí chúng ta đều thắng.