Có hiếu kính với cha mẹ mới là kính Táo quân

Không chỉ là ngày lễ mang ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa tâm linh của người Việt, lễ cúng ông Công ông Táo là cơ hội để mỗi gia đình tiễn đưa năm cũ bằng sự sum họp.

22/01/2025 15:27

Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Theo phong tục cổ truyền của người Việt Nam, vào ngày này, các gia đình thường làm lễ cúng tiễn ông Công ông Táo lên chầu Trời. Đây được coi là dịp lễ quan trọng mở đầu cho Tết nguyên đán của người Việt.

Ttheo quan niệm dân gian, lễ cúng ông Công ông Táo về Trời không cần tổ chức cầu kỳ nhưng nên trang trọng, chu đáo, thể hiện được tấm lòng của gia chủ. Lễ vật cúng ông Táo truyền thống gồm có mũ ông công gồm ba chiếc, hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không một cánh chuồn, nhiều người chỉ cúng một mũ ông Công có hai cánh chuồn để tượng trưng. Ngoài ra còn có hương, hoa, oản, quả, cau trầu cùng một mâm cỗ cúng. Trong truyền thuyết, cá chép là phương tiện duy nhất có thể đưa Táo quân về trời, bởi thế vào ngày này, sau khi làm lễ xong các gia đình đều cúng cá chép rồi đem ra sông hay ra ao thả. Ngụ ý cá hóa long nghĩa là cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, tượng trưng cho sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, kiên trì, bền trí đi tới thành công.

Tục phóng sinh cá chép ngày cúng ông Công ông Táo cũng thể hiện sự từ bi, hỷ xả của người Việt. Mỗi gia đình trong ngày này đều cố gắng chu toàn sửa soạn để thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với vị thần cai quản phúc đức ở trong nhà. Ngày lễ cúng ông Công ông Táo để mỗi người nhìn lại những gì đã qua của một năm và gửi gắm cả những ước vọng cho một năm mới. Không chỉ là ngày lễ mang ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa tâm linh của người Việt, lễ cúng ông Công ông Táo là cơ hội để mỗi gia đình tiễn đưa năm cũ bằng sự sum họp, yêu thương và niềm hy vọng trong năm mới.

Thư viện Quốc gia Việt Nam hiện còn lưu giữ một cuốn sách xuất bản năm 1923 có tên gọi là Táo quân chân kinh, ghi chép lại những lời dạy của Táo quân. Cuốn sách có những lời dặn rất ý nghĩa và thực tiễn như người đời không xứ nào mà không kính ta, gọi sự thờ cúng là kính nhưng mà ta không cho là quý, cho bằng lấy lòng thành mà kính ta, có hiếu với cha mẹ mới thiệt kính ta, thương mến anh em mới thiệt kính ta, bạn bè thân nhau mới thiệt kính ta, vợ chồng hòa Thuận mới thiệt kính ta, đó chính là ý nghĩa đích thực của ngày lễ Táo quân.

Phong thực tập quán ở mỗi vùng miền sẽ có sự khác nhau. Tại miền Nam, người dân không mua cá chép, không thờ áo mũ. Một số nơi còn nấu thêm chè xôi hoặc nếu không thì chỉ lễ một mâm trái cây đơn giản. Tại Huế, một vật phẩm không thể thiếu đó là tượng của tam vị Táo quân mang đậm giá trị văn hóa dân gian. Tượng ông Táo được thay mới để cầu một năm may mắn và đủ đầy…