Bùng phát nhiều dịch bệnh trái mùa, chuyên gia khuyến cáo việc cần làm để bảo vệ trẻ

Thời gian gần đây, số ca mắc sốt xuất huyết, đau mắt đỏ, tay chân miệng, thủy đậu ở trẻ em liên tục tăng và nhiều ca trở nặng. Vậy phải làm gì để trẻ khỏe mạnh khi bước vào năm học mới?

12/09/2023 10:21

Bùng phát nhiều dịch bệnh trái mùa

Một tháng nay, Bệnh viện Nhi trung ương tiếp nhận khoảng 100 bệnh nhi mắc sốt xuất huyết nhập viện, tăng 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó có nhiều trường hợp tái mắc bệnh.

Viêm kết mạc cấp, hay còn gọi là đau mắt đỏ cũng đang có nhiều ca mắc. Trong 3 tuần của tháng 8, Bệnh viện Mắt trung ương đã tiếp nhận khoảng 2.500 trường hợp bị đau mắt đỏ, gấp gần 2 lần so với tháng 6. Tương tự, một tháng trở lại đây, khoa Mắt, Bệnh viện Nhi trung ương, cũng tiếp nhận gần 50 ca viêm kết mạc cấp, trong đó có 10-20% trẻ gặp biến chứng nặng.

Ngoài sốt xuất huyết, đau mắt đỏ, báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, trong những tuần gần đây, trên địa bàn ghi nhận trung bình từ 40-50 ca mắc tay chân miệng/tuần. Ngoài ra, Hà Nội cũng đã có gần 2.000 ca thủy đậu, tăng gần 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Các chuyên gia lo ngại, thời gian này, học sinh quay lại trường học, trùng với thời điểm bệnh tay chân miệng tăng mạnh vào khoảng tháng 9, 10 hằng năm, nguy cơ bùng phát dịch lớn.

Trước đó, tháng 5/2022, dịch tiêu chảy bất thường xảy ra vào giữa mùa hè. Bình thường dịch tiêu chảy do rotavirus nhưng dịch này do norovirus (chủng khác), sau đó là các dịch bệnh như viêm phổi, tay chân miệng, sốt xuất huyết.

PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy, Trưởng bộ môn Nhi, Trưởng khoa Nhi, Đại học Y Hà Nội, cho biết, thời gian gần đây chúng ta đã chứng kiến nhiều dịch bệnh xảy ra. Sau 2 năm đại dịch Covid-19, mô hình bệnh tật thay đổi nhiều, liên tục có các dịch về hô hấp, tiêu hóa, sốt xuất huyết, tiêu chảy…

PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy, Trưởng bộ môn Nhi, Trưởng khoa Nhi, Đại học Y Hà Nội

Tại Hà Nội, vẫn đang tồn tại bệnh viêm phổi do Mycoplasma. Đồng thời, bệnh đáng ra xảy ra vào một số mùa nhất định thì giờ bất cứ thời điểm nào cũng có thể xảy ra.

'Bệnh hô hấp thường xảy ra khi thay đổi thời tiết thì hiện nay giữa mùa hè nắng nhiều nhưng trẻ vẫn bị bệnh hô hấp. Bệnh viêm phổi do Mycoplasma là bệnh rất hiếm gặp nhưng hiện nay lại đang có nhiều trẻ mắc', PGS Thúy cho biết thêm.

Việc cần làm để giúp trẻ khỏe mạnh, phòng ngừa dịch bệnh

Lý giải điều này, PGS.TS Thúy cho rằng đây là hậu quả của tình trạng 'nợ miễn dịch'

'Nợ miễn dịch' được hiểu là hiện tượng xảy ra do trẻ không được tiếp xúc với vi khuẩn và virus một cách thường xuyên lại một khoảng trống lớn chưa được 'bù đắp' khiến khi 'va chạm' với các loại virus, vi khuẩn 'quen mặt' như tay chân miệng, thủy đậu, sốt xuất huyết… lại khiến cho trẻ có nhiều phản ứng dữ dội hơn, sốt cao hơn và có nhiều triệu chứng nặng nề hơn.

'Ở người lớn hệ miễn dịch đã ổn định. Trong khi trẻ em thì khác, trẻ em cần cho phát triển. Vì thế, mới có khái niệm 'nhân đôi đề kháng', nhân đôi miễn dịch để miễn dịch đang thiếu trở về bình thường và nhân đôi tiếp lên thì đứa trẻ mới ổn định phát triển được', PGS Thúy cho biết.

Theo PGS Nguyễn Diệu Thúy, 'nhân đôi đề kháng' là khi bị ốm đầu tiên chúng ta bị sụt cân, sau đó chúng ta ăn giả bữa để bù lại lượng cân đã sụt giảm và miễn dịch cũng thế. Cha mẹ cần nhân đôi đề kháng để bù đắp kịp thời khoảng trống miễn dịch được hình thành sau những khoảng thời gian trẻ ít tiếp xúc nơi đông người một cách thường xuyên sau thời kỳ hậu Covid-19 và khoảng trống miễn dịch do hệ miễn dịch bản thân của trẻ chưa được hoàn thiện.

Chúng ta cần phối hợp rất nhiều yếu tố bên ngoài, bên trong để nhân đôi đề kháng cho trẻ. Yếu tố bên ngoài là môi trường không quá chật, không có thuốc lá… thay vào đó phải thoáng, sạch sẽ. Trẻ cũng cần có thói quen vệ sinh tay trước khi ăn, sau khi vệ sinh, cho trẻ ngủ đúng giờ, cho trẻ đi tiêm chủng bù lại những mũi còn thiếu…

Yếu tố bên trong là việc tiêm các loại vắc xin theo khuyến cáo của cơ quan y tế. Lưu ý, khi tiêm vắc xin cần tiêm đủ mũi, đúng hạn để đảm bảo miễn dịch đủ và bền vững.

Theo bác sĩ Thúy, tăng đề kháng bằng bổ sung dinh dưỡng là giải pháp 'then chốt'. Hiện nay, một số dịch bệnh không còn tuân theo quy luật thông thường, chưa có vắc xin dự phòng thì dinh dưỡng càng quan trọng.

Trẻ dưới 6 tháng nên được bú sữa mẹ hoàn toàn để nhận được đề kháng từ mẹ. Trẻ trên 6 tháng nên đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ 4 nhóm chất đạm, đường, chất béo, chất xơ và các vitamin, vi chất khác như kẽm, sắt có trong thịt bò, tôm, cua, ghẹ, gan động vật; thực phẩm giàu vitamin A, C, E… như cam, quýt, bưởi, các loại rau xanh… Bổ sung kẽm sắt cho nhu cầu hàng ngày rất quan trọng cho phát triển hệ miễn dịch ở trẻ.

Cùng với sắt thì kẽm cũng đóng vai trò quan trọng với hệ miễn dịch. Vì kẽm vừa là thành phần, vừa là xúc tác tăng cường sản xuất ra các yếu tố miễn dịch, từ đó tạo một hệ thống phòng thủ giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.