Tiềm ẩn nhiều nguy cơ do tập quán sinh hoạt, ăn thực phẩm tái sống

Thời gian gần đây, nhiều bệnh viện tiếp nhận các ca bệnh bị sán “tấn công” lên não do tập quán sinh hoạt, ăn thực phẩm tái sống, gây nên các biến chứng nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân nên ăn chín uống sôi, không ăn đồ sống.

03/09/2023 16:15

Sán lá gan chui từ ống dẫn lưu đường mật do ăn gỏi cá

Theo thông tin từ Bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện đã tiếp nhận một bệnh nhân nam 57 tuổi từ Hòa Bình, nhập viện trong tình trạng đau bụng, sốt, vàng da, mệt mỏi, nước tiểu sẫm màu. Sau khi được khám và làm các xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán mắc sán lá gan nhỏ.

Qua khai thác tiền sử, bệnh nhân hay ăn gỏi cá, khoảng một tháng nay, người bệnh xuất hiện tình trạng ngày càng nặng lên, mặc dù đi khám ở nhiều nơi nhưng không phát hiện ra bệnh.

PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai thăm khám cho bệnh nhân.

PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, qua các chẩn đoán từ tuyến dưới, bệnh nhân đã được chụp cắt lớp ổ bụng và phát hiện giãn đường mật trong gan và được chẩn đoán theo dõi u đường mật.

Sau khi được chẩn đoán u đường mật gây tắc mật, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai và đã được tiến hành đặt ống dẫn lưu đường mật. Tuy nhiên, sau đó, các bác sĩ phát hiện thấy nhiều con sán lá gan trưởng thành kích thước khoảng 0,5 - 1cm chui ra theo ống dẫn lưu ra ngoài, kèm theo xét nghiệm phân thấy được trứng sán.

Bệnh nhân được chẩn đoán xác định nhiễm sán lá gan nhỏ ký sinh ở gan gây ra tắc, nhiễm trùng đường mật, từ đó, vi trùng chui vào máu gây ra nhiễm trùng máu kèm theo nên rất dễ chẩn đoán nhầm với nhiễm trùng máu hoặc ung thư đường mật.

PGS.TS Đỗ Duy Cường nhấn mạnh, đây là một trường hợp hy hữu ở Việt Nam cũng như trên thế giới vì để chẩn đoán sán lá gan nhỏ thường phát hiện khó khăn, phải nhờ vào đặt ống sonde hút dịch tá tràng để xét nghiệm mới tìm thấy trứng sán. Thực tế, chưa bao giờ thấy có nhiều sán trưởng thành chui ra từ đường dẫn lưu mật cũng như trứng sán lá gan nhỏ phát hiện ở trong phân như vậy.

Bệnh sán lá gan là bệnh nhiễm ký sinh trùng thường gặp ở Việt Nam và có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây do tập quán sinh hoạt hay ăn gỏi cá và các thức ăn nấu chưa chín và có thể gây nên các biến chứng nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Hình ảnh sán lá gan chui ra từ ống dẫn lưu đường mật.

Tương tự, tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ tiếp nhận bệnh nhân H.V.K. (60 tuổi, ở Phú Thọ) trong tình trạng đau đầu, mệt mỏi, kèm theo đó là liệt nửa người phải do thường xuyên ăn tiết canh, rau sống. Ông K. được chẩn đoán có nhiều u nang trong não, có nang kích thước rất lớn. Chính những nang kén này chèn ép nhu mô não khiến ông K. bị liệt nửa người.

Sau đó, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật lấy u (nang sán), giải phóng nang chèn ép não, gửi mô bệnh học và làm giải phẫu bệnh. Kết quả đúng với chẩn đoán ban đầu, bệnh nhân bị đa nang kén sán não. Bệnh nhân được điều trị hậu phẫu và dùng thuốc diệt ấu trùng sán.

PGS.TS Nguyễn Văn Sơn - Trưởng khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết, bệnh sán não hay chính xác hơn là u não do ấu trùng sán dây, thuộc nhóm nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh với mức độ nguy hiểm rất cao.

Bệnh có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh phát triển âm thầm cho đến khi phát hiện những triệu chứng rõ rệt thường khá muộn.

Cách phòng tránh bệnh

Trước đó, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cũng đã tiếp nhận nam bệnh nhân (50 tuổi, tiền sử Goute nhiều năm) trong tình trạng sốt cao, khó thở dữ dội, tiên lượng rất nặng. Qua khai thác từ người nhà, bệnh nhân mệt, sốt cao 2 ngày; không có các biểu hiện đau ngực, đái buốt… Tình trạng khó thở tăng dần.

Các bác sĩ chẩn đoán ban đầu, sốc nhiễm khuẩn - theo dõi nhiễm khuẩn huyết. Sau đó, người bệnh được nhanh chóng xử trí truyền dịch, cấy máu, kháng sinh sớm, đặt ống nội khí quản, lấy máu và làm các xét nghiệm thăm dò. Diễn biến tình trạng trụy tim mạch không đáp ứng vận mạch và hồi sức dịch, sau 2 giờ vào viện thì ngừng tuần hoàn và cấp cứu sau 1 giờ không tái lập, người bệnh tử vong.

Xuất huyết dưới da từng mảng là biểu hiện của liên cầu lợn.

Đây không phải là lần đầu tiên những trường hợp sốc nhiễm trùng nhiễm độc được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Nhưng với diễn biến nặng và tử vong khá đường đột như trường hợp người bệnh nói trên thì không những gia đình mà nhân viên y tế cũng thấy bất ngờ. Sau 2 ngày, xét nghiệm cấy máu của bệnh nhân cho kết quả dương tính với vi khuẩn liên cầu lợn Streptococus suis.

Các chuyên gia y tế cảnh báo, vi khuẩn liên cầu lợn không khó điều trị, đáp ứng với nhiều kháng sinh thông thường. Tuy nhiên, một số đối tượng đặc biệt với thể trạng suy giảm miễn dịch thì diễn biến lâm sàng rầm rộ, nguy cơ tử vong cao.

Rất nhiều biện pháp có thể phòng bệnh bao gồm: Quản lý về nguồn cung cấp thịt lợn, an toàn trong chế biến thực phẩm từ thịt lợn và đặc biệt cần nâng cao nhận thức của người dân nên từ bỏ những món ăn có từ lâu nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm.

Theo các bác sĩ, vi khuẩn gây bệnh liên cầu lợn bị tiêu diệt hoàn toàn khi thực phẩm được nấu chín kỹ. Để phòng tránh bệnh liên cầu lợn, người dân không nên ăn tiết canh và các sản phẩm từ thịt lợn chưa được nấu chín.

Người dân không mua bán, vận chuyển, giết mổ lợn ốm chết hoặc sản phẩm từ lợn không đảm bảo vệ sinh. Không sử dụng thịt lợn có màu đỏ khác thường, xuất huyết hoặc phù nề. Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, khi tiếp xúc với lợn, chế biến thịt lợn. Khi có biểu hiện mắc bệnh, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời...

PGS.TS Đỗ Duy Cường khuyến cáo, người dân cần thực hiện ăn chín uống sôi, không ăn các loại cá, ốc, các loại rau sống, rau thủy sinh chưa nấu chín,…. Thực hiện rửa tay vệ sinh sạch sẽ trước khi ăn cũng như uống thuốc tẩy giun sán định kỳ.

Nếu nghi ngờ nhiễm bệnh, phải đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Ngoài ra, các bác sĩ tuyến cơ sở cũng cần phải được tập huấn, lưu ý bệnh sử, tiền sử và làm thêm các xét nghiệm khẳng định sán để chẩn đoán và sử dụng thuốc theo đúng phác đồ điều trị của Bộ Y tế.