Giữ con an toàn trong môi trường học đường

Đảm bảo an toàn cho trẻ trong môi trường học đường là quá trình đòi hỏi sự thấu hiểu, chủ động và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và toàn xã hội.

24/06/2025 14:47

Trường học từ lâu vẫn được xem là nơi trẻ học tập, vui chơi và trưởng thành trong một môi trường an toàn. Nhưng thực tế cho thấy, không ít học sinh đang bị tổn thương cả về thể chất lẫn tinh thần ngay trong chính không gian tưởng như yên bình đó. Những vụ việc đau lòng về bạo lực học đường, xâm hại, tai nạn thương tích, bắt nạt qua mạng… đặt ra yêu cầu cấp thiết: Làm thế nào để giữ con an toàn trong môi trường học đường?

Khi trường học không còn là 'vùng an toàn' tuyệt đối

Nhiều cha mẹ từng cho rằng: 'Chỉ cần con đến trường là yên tâm'. Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Trong những năm gần đây, các vụ việc như học sinh đánh nhau trong lớp, bị bạn bè tẩy chay, bị xâm hại bởi người có trách nhiệm bảo vệ, hay tai nạn khi tham gia hoạt động học tập, dã ngoại… đã khiến dư luận bàng hoàng.

Ảnh minh họa/ Nguồn internet

Không ít trẻ em bị tổn thương tinh thần nặng nề bởi những trò đùa ác ý, những lời chê bai ngoại hình, những trận đòn tập thể có tổ chức. Thậm chí, có em chọn cách im lặng chịu đựng, có em phản ứng tiêu cực bằng việc bỏ học, trầm cảm, tự hủy hoại bản thân, tệ hơn là tìm đến cái chết.

Như vậy, rõ ràng, môi trường học đường, nơi tưởng như bình yên vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu thiếu sự quan tâm, giám sát và phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan.

Cha mẹ, người bảo vệ đầu tiên và gần gũi nhất với con

Gia đình là nền tảng đầu tiên để trẻ học cách nhận biết nguy hiểm và ứng phó. Nhưng nhiều phụ huynh vẫn giữ tư tưởng: 'Con ở trường là việc của thầy cô'. Đây là một quan niệm sai lầm.

Cha mẹ cần làm gì?

Luôn lắng nghe con bằng sự thấu cảm: Đừng hỏi con 'hôm nay học có điểm cao không?' mà hãy hỏi 'hôm nay con cảm thấy thế nào ở trường?', 'có chuyện gì khiến con bối rối không?'. Chỉ khi cảm thấy an toàn với cha mẹ, trẻ mới dám kể ra những điều đang khiến mình tổn thương.

Dạy con kỹ năng tự bảo vệ và nói 'không': Từ chối một lời rủ rê, nhận biết hành vi xâm hại, biết kêu cứu và tìm kiếm sự giúp đỡ, đó là những kỹ năng sống còn. Trẻ cần hiểu rằng, không phải ai mặc áo thầy cô, nhân viên bảo vệ, hay bạn bè thân thiết… cũng luôn đáng tin.

Tôn trọng cảm xúc và quan điểm của con: Đừng vội gạt đi những nỗi buồn 'trẻ con' của con vì chính trong đó có thể ẩn chứa một dấu hiệu bất thường mà nếu bỏ qua, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.

Nhà trường cần tạo môi trường giáo dục không chỉ an toàn mà còn nhân văn

Trường học không chỉ là nơi truyền đạt tri thức, mà còn là nơi hình thành nhân cách, giá trị sống cho trẻ. Để giữ con an toàn trong môi trường học đường, nhà trường cần thực hiện các giải pháp tổng thể:

Áp dụng bộ quy tắc ứng xử học đường nghiêm túc: Không nhân nhượng với hành vi bạo lực, xâm hại, kỳ thị, bắt nạt. Khi có dấu hiệu bất thường, phải can thiệp ngay, không để sự việc âm ỉ kéo dài gây hậu quả nghiêm trọng.

Tăng cường giáo dục đạo đức, kỹ năng sống: Dạy học sinh biết tôn trọng sự khác biệt, giải quyết mâu thuẫn không bằng nắm đấm và hiểu giá trị của sự đồng cảm, sẻ chia.

Tổ chức các buổi đối thoại định kỳ giữa giáo viên, phụ huynh, học sinh: Những buổi trao đổi cởi mở này giúp phát hiện kịp thời các vấn đề và tìm ra giải pháp chung.

Trang bị cơ sở vật chất và nhân sự hỗ trợ tâm lý học đường: Một chuyên gia tâm lý tại trường có thể là điểm tựa tinh thần cho học sinh, hỗ trợ sớm những trường hợp có dấu hiệu trầm cảm, rối loạn cảm xúc.

Khi công nghệ là con dao hai lưỡi

Trong thời đại số, trẻ em không chỉ phải đối mặt với nguy cơ bắt nạt trực tiếp mà còn là bắt nạt qua mạng – một hình thức âm thầm, dai dẳng và cực kỳ nguy hiểm. Những hình ảnh bị phát tán trái phép, những lời miệt thị qua mạng xã hội có thể khiến trẻ bị sang chấn tâm lý nặng nề.

Giải pháp là gì?

Dạy trẻ sử dụng mạng xã hội có trách nhiệm: Biết giữ bí mật cá nhân, không chia sẻ thông tin nhạy cảm, cảnh giác với những hành vi dụ dỗ.

Theo dõi dấu hiệu bất thường ở trẻ khi dùng thiết bị số: Nếu con có dấu hiệu lo âu, trốn tránh mạng xã hội, hoặc thay đổi thói quen sử dụng điện thoại, cha mẹ cần chủ động tìm hiểu.

Tạo ra văn hóa gia đình cởi mở về công nghệ: Không cấm đoán mà hướng dẫn. Không giám sát cực đoan mà đồng hành.

An toàn học đường còn là trách nhiệm của xã hội

Giữ an toàn cho trẻ không thể chỉ là cuộc chiến của từng gia đình hay từng trường học. Đó là trách nhiệm của toàn xã hội.

Cần có hành lang pháp lý mạnh mẽ hơn: Các chính sách bảo vệ học sinh cần cụ thể, có tính răn đe rõ ràng với hành vi vi phạm trong môi trường học đường.

Truyền thông phải vào cuộc một cách tích cực: Đưa ra các câu chuyện cảnh báo đúng mức, lan tỏa các mô hình trường học an toàn, giáo dục kỹ năng bảo vệ bản thân qua các kênh gần gũi với giới trẻ như YouTube, TikTok…

Tăng cường vai trò của tổ chức xã hội, tổ chức bảo vệ trẻ em: Những tổ chức này có thể là cầu nối hỗ trợ học sinh, phụ huynh, nhà trường khi có xung đột hoặc nguy cơ tổn thương xảy ra.

Theo Trương Hiền/Tri thức & Cuộc sống