Sau khi mô hình chính quyền hai cấp được triển khai tại nhiều địa phương, một thay đổi đáng chú ý trong ngành giáo dục là việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường đối với giáo viên tiểu học và trung học cơ sở.
Đây được xem là bước đi nhằm bù đắp khoảng trống trong công tác chỉ đạo, điều hành chuyên môn sau khi không còn phòng giáo dục và đào tạo cấp huyện. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Mô hình này có thật sự hợp lý, hay vẫn còn những bất cập cần được tháo gỡ?
![]()
Sinh hoạt cụm – nơi thầy cô gặp gỡ, học hỏi và cùng nhau nâng cao chất lượng giảng dạy.
Trước đây, các trường tiểu học và THCS chịu sự quản lý chuyên môn trực tiếp của phòng giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) cấp huyện. Từ năm học 2025–2026, khi mô hình chính quyền hai cấp được áp dụng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về giáo dục chuyển xuống cấp xã, phường, còn công tác chuyên môn do Sở GD&ĐT đảm nhiệm.
Thực tế, điều này khiến công tác chỉ đạo chuyên môn có phần chậm trễ và thiếu thống nhất. Nhiều địa phương ghi nhận tình trạng nhân sự phụ trách mảng giáo dục ở xã chưa đúng chuyên môn, dẫn đến lúng túng trong việc chuyển tải văn bản, hướng dẫn hoặc tổ chức các hoạt động chuyên môn.
Để khắc phục, nhiều sở GD&ĐT đã chia các trường tiểu học, THCS trên cùng địa bàn thành cụm chuyên môn. Mỗi cụm có một giáo viên cốt cán làm cụm trưởng, chịu trách nhiệm điều phối hoạt động sinh hoạt, tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm giữa các trường.
Thầy Nguyễn Đức Long, giáo viên THCS tại Hà Nội nhận xét: 'Sau khi bỏ phòng giáo dục, có thời điểm chúng tôi gần như bị đứt gãy thông tin. Nhờ sinh hoạt cụm, giáo viên các trường lại có nơi để gặp gỡ, học hỏi, cập nhật chỉ đạo kịp thời từ Sở. Nếu không có cụm, chắc chắn việc triển khai chương trình mới sẽ khó khăn hơn nhiều'.
Theo định hướng của Bộ GD&ĐT trong Hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2025–2026, việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo cụm là một phần trong chương trình bồi dưỡng thường xuyên tại chỗ, gắn liền với nâng cao năng lực nghề nghiệp cho giáo viên.
Các buổi sinh hoạt cụm không chỉ là nơi chia sẻ kinh nghiệm mà còn là dịp để các thầy cô dự giờ, rút kinh nghiệm, thống nhất kế hoạch dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Nhờ đó, nội dung, phương pháp giảng dạy giữa các trường dần được đồng bộ, chất lượng chuyên môn được cải thiện rõ rệt.
Cô Trần Thị Thanh Huyền, giáo viên tiểu học ở Lai Châu chia sẻ: 'Trước đây, sinh hoạt chuyên môn trong trường thường ít người, nội dung dễ trùng lặp. Giờ đây, mỗi lần sinh hoạt cụm là dịp để chúng tôi học được nhiều cách làm mới. Có những thầy cô dạy giỏi, sáng tạo trong tổ chức hoạt động học tập – chỉ cần xem họ dạy một tiết, mình học được cả kho kinh nghiệm'.
Không ít cụm đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề, thao giảng, thậm chí xây dựng ngân hàng học liệu dùng chung. Một số địa phương còn lập nhóm chuyên môn trực tuyến, giúp giáo viên dễ dàng chia sẻ tài liệu và trao đổi nghiệp vụ mọi lúc, mọi nơi.
Tuy nhiên, theo nhiều giáo viên, hiệu quả của mô hình này phụ thuộc rất lớn vào sự chủ động của cụm trưởng và tinh thần trách nhiệm của các thành viên. Nếu chỉ dừng ở mức hình thức họp lấy lệ, chia sẻ chung chung thì sinh hoạt cụm khó tạo được giá trị thực.
![]()
Ở nhiều địa phương, thay vì họp riêng lẻ trong từng trường, giáo viên tiểu học và trung học cơ sở đang được kết nối lại với nhau qua mô hình sinh hoạt chuyên môn theo cụm.
Thầy Ngô Văn Kiên, giáo viên THCS tại Hà Tĩnh thẳng thắn nói: 'Có cụm làm tốt, mỗi tháng sinh hoạt đều có chuyên đề, có thao giảng, có tổng kết. Nhưng cũng có nơi chỉ họp để điểm danh, ký biên bản cho đủ. Nếu không có sự quan tâm của Sở, mô hình rất dễ bị hình thức hóa'.
Điểm tích cực dễ nhận thấy nhất là thông tin chỉ đạo từ Sở GD&ĐT được truyền đạt nhanh hơn, nhờ hệ thống cụm trưởng. Thay vì đi qua nhiều khâu trung gian như trước, giờ đây các văn bản, hướng dẫn có thể đến tận giáo viên chỉ sau vài phút.
Bên cạnh đó, các cụm cũng giúp giảm tải cho Sở trong công tác tập huấn, bồi dưỡng. Với đội ngũ chuyên viên sở vốn mỏng – chỉ 1–2 người phụ trách mỗi môn – việc phân cấp cho cụm tổ chức sinh hoạt chuyên đề giúp hoạt động chuyên môn lan tỏa nhanh và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, mô hình này vẫn còn một số bất cập. Trước hết là về kinh phí: hầu hết cụm trưởng chỉ hoạt động trên tinh thần tự nguyện, không có phụ cấp rõ ràng. Mỗi lần tổ chức sinh hoạt, chi phí đi lại, in ấn tài liệu đều do các trường tự xoay xở.
Thứ hai, chưa có quy định thống nhất về quy mô và nội dung sinh hoạt cụm. Có nơi mỗi cụm chỉ 3–4 trường, có nơi đến hơn 10 trường, khiến việc tổ chức gặp khó khăn. Số lượng giáo viên quá đông cũng làm giảm chất lượng trao đổi, chia sẻ.
Cô Nguyễn Hồng Nhung, giáo viên Tiểu học tại Bắc Ninh cho biết: 'Cụm chúng tôi hơn 12 trường, gần 100 giáo viên. Mỗi buổi sinh hoạt chỉ vài tiếng nên nhiều khi không thể trao đổi sâu. Nếu chia nhỏ hơn, hoạt động chắc sẽ hiệu quả hơn'.
Ngoài ra, nhiều thầy cô băn khoăn rằng việc sinh hoạt cụm chưa thể thay thế hoàn toàn vai trò của phòng giáo dục trước đây. Công tác kiểm tra, hướng dẫn, tổng kết chuyên môn của Sở vẫn mang tính bao quát, chưa đi sâu đến từng trường, từng tổ. Trong khi đó, các cụm chưa đủ quyền hạn để xử lý những vấn đề phát sinh trong giảng dạy.
Từ thực tế trên, nhiều chuyên gia cho rằng sinh hoạt chuyên môn theo cụm là một giải pháp hợp lý, phù hợp bối cảnh chuyển đổi mô hình quản lý, nhưng để phát huy hiệu quả, cần được hướng dẫn và hỗ trợ cụ thể hơn.
![]()
Sinh hoạt chuyên môn theo cụm là 'mạch nối' giúp giáo viên học hỏi, sẻ chia và nâng tầm chất lượng giảng dạy.
Bộ GD&ĐT có thể sớm ban hành khung hướng dẫn thống nhất về quy mô, nội dung, tần suất và hình thức sinh hoạt cụm, đồng thời giao cho các Sở chủ động điều chỉnh phù hợp với điều kiện từng địa phương.
Mặt khác, cần có chính sách hỗ trợ xứng đáng cho đội ngũ cụm trưởng và giáo viên cốt cán, bởi họ đang gánh vác khối lượng công việc lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chuyên môn của nhiều trường.
Sinh hoạt chuyên môn theo cụm là một hướng đi đúng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Nó giúp lấp đầy khoảng trống quản lý, tạo môi trường kết nối nghề nghiệp, và quan trọng hơn, khơi dậy tinh thần học hỏi, sẻ chia giữa các giáo viên.
Tuy nhiên, để mô hình thực sự phát huy tác dụng, cần tránh bệnh hình thức, đồng thời đảm bảo cơ chế rõ ràng về tổ chức, kinh phí và quyền hạn của các cụm.
Copy link
Quay lại
