Thắng cố
![]()
Nồi thắng cố đậm đà, được chế biến cùng rất nhiều loại gia vị rừng đặc trưng khác nhau (Ảnh minh họa).
Một trong những món ăn đặc sản đầu tiên phải nhắc đến khi đến với Hà Giang đó chính là Thắng cố. Đây là món ăn truyền thống của dân tộc Mông ở các huyện vùng cao Hà Giang cùng nhiều miền núi khác của phía Bắc.
Thắng cố tiếng địa phương có nghĩa là canh thịt được chế biến từ nguồn nguyên liệu tổng hợp của dê, bò: toàn bộ đầu, chân, các loại thịt bạc nhạc và nội tạng. Mùi thơm của thảo quả, hạt dổi và củ sả, quyện với vị béo ngậy của thịt làm ấm lại không gian giữa tiết trời se lạnh. Đàn ông Mông đi chợ Đồng Văn đều mong được ăn một bát thắng cố, uống vài bát rượu với bạn bè. Thắng cố không chỉ là món ăn ngon thể hiện sự khéo léo và sành ăn mà đó còn là nét đẹp văn hóa rất đặc trưng của đồng bào dân tộc Mông.
Rượu ngô
![]()
Rượu ngô Hà Giang với cách làm kỳ công để cho ra những mẻ rượu ngon (Ảnh minh họa).
Rượu ngô Hà Giang được tạo thành bởi ngô ngon, nguồn nước đảm bảo và đặc biệt là ở loại men “hồng mi”. Hồng mi chính là tên của một loại cây có hạt gần giống như tam giác mạch hay kê. Sau khi thu hoạch loại hạt này sẽ được nghiền nát rồi nhào với nước và nặn thành bánh để dùng dần. Điều đặc biệt nhất là đây là loại men không nơi nào có mà chỉ có tại Hà Giang và đây cũng chính là điểm mấu chốt để tạo nên hương vị của rượu ngô.
Rượu ngô Hà Giang được nấu thủ công. Sau khi đã thu hoạch ngô về, người dân sẽ chọn ra những bắp ngô có những hạt ngô to nhất, mẩy nhất, sau đó thì được đem phơi khô để dễ tách hạt.
Hạt ngô sau khi tách sẽ được cho vào một chiếc chảo to để luộc ngô. Gọi là luộc nhưng những hạt ngô được đặt trong chảo cũng xâm xấp nước và trong quá trình luộc, ngô sẽ được đảo đều liên tục để đảm bảo chín đều.
Sau khi ngô chính thì sẽ đổ xuống nền đất ẩm nhưng sạch, sau đó giã men hồng mi và trộn vào chung rồi ủ men trong khoảng 10 ngày hơn hơn tùy vào thời tiết thì ngô đó mới được đem đến nồi chưng cất để nấu rượu. Một mẻ rượu ngô Hà Giang sẽ nấu trong khoảng 6-8 tiếng, trong 4 tiếng đầu rượu ra sẽ cực kì nặng, đến 2 tiếng sau thì rượu chiết ra sẽ nhẹ hơn, và 2 tiếng cuối cùng rượu sẽ nhẹ và nhạt nhất. Sau khi rượu ngô nấu xong thì sẽ được hạ thổ ít nhất là 6 tháng thì mới có thể sử dụng được. Rượu hạ thổ càng lâu thì càng thơm ngon và càng giá trị.
Mèn mén
![]()
Mèn mén là món ăn đặc sản với tên gọi độc lạ, là món “cơm” hàng ngày của người Mông (Ảnh minh họa).
Mèn mén là món ăn dân giã gắn liền với đời sống của người bản địa, được chế biến từ nguồn cây trồng của đồng bào vùng cao, đó là cây ngô. Vùng cao nguyên đá Hà Giang không canh tác được lúa nên cơm ngô (hay mèn mén) là thực phẩm chính của người H'Mông nơi đây. Nguyên liệu rất đơn giản nhưng khi qua bàn bàn tay chế biến của đồng bào dân tộc thì nó đã trở thành món ăn vô cùng độc đáo và thơm ngon, bùi ngậy, ăn rất ngon và no lâu.
Ban đầu, mèn mén chỉ là một món ăn thường ngày, dần dần được bán nhiều hơn ở các phiên chợ để giới thiệu nét văn hóa ẩm thực này đến với thực khách. Mèn mén có vị thơm của ngô, khi ăn, có thể chan nước canh vào ăn cùng. Món ăn thật đơn giản nhưng sự tinh tế qua cách thưởng thức món ăn đã mang lại một cảm giác đậm đà, khó quên.
Thịt trâu gác bếp
![]()
Thịt trâu gác bếp đã trở thành món ăn không thể nào bỏ qua khi đến Hà Giang, với vị cay tê từ gia vị và mùi khói bếp đặc trưng (Ảnh minh họa).
Thịt trâu gác bếp là món ăn đặc sản thường thấy trong bữa ăn của người Thái đen. Tuy nhiên, qua dần năm tháng chúng lại phổ biến và rất được lòng thực khách khi đến thăm Hà Giang. Món thịt này phải được lấy từ phần thịt ngon nhất sau khi đã lọc bỏ bèo nhèo của những con trâu (bò) thả rông. Từng thớ thịt sau khi được chia cắt và tẩm ướp gia vị theo mỗi công thức gia truyền riêng song vẫn giữ chung được hương vị đậm đà, ngọt tự nhiên và hơi se. Nó được đứng trong bảng xếp hạng của ẩm thực Hà Giang có lẽ bởi nhờ cách chế biến. Gác bếp - có nghĩa những thớ thịt sau khi được tẩm ướp sẽ được gác ngăn nắp lên những ô bếp hun khói. Chính mùi khói thoang thoảng, dịu nhẹ này đã tạo nên nét đặc trưng cho ẩm thực Hà Giang nói riêng và ẩm thực vùng Tây Bắc nói chung.
Cháo ấu tẩu
![]()
Cháo ấu tẩu ở Hà Giang được làm từ nguyên liệu là củ ấu tẩu (còn có tên gọi ô đầu, phụ tử), một loại củ có chất độc cực mạnh thường mọc trên đá vùng đồi núi phía Bắc (Ảnh minh họa).
Đêm mùa đông lạnh lạnh, lang thang ở nơi vùng đất cao nguyên đá, kiếm một góc quán nhỏ và gọi món cháo ấu tẩu. Đủ các cung bậc mùi vị trong một bát cháo: thơm đượm của gạo nếp cái hoa vàng trộn với gạo tẻ được trồng trên nương nấu nhuyễn, vị bùi của củ ấu được ninh kỹ và nước hầm chân giò béo ngậy, mùi lá thơm, lá gia vị, thịt băm nhỏ và trứng gà tạo nên sức hấp dẫn vô cùng độc đáo và lôi cuốn.
Cháo ấu tẩu có vị hơi đắng, tuy vậy nó không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn có tác dụng như một loại thuốc quý để giải cảm, dãn gân cốt, giảm đau cơ, nhức xương và đặc biệt nó còn giúp xua tan mệt mỏi, khiến tinh thần thoải mái hơn.
Bánh tam giác mạch
![]()
Món bánh tam giác mạch được làm bởi bàn tay khéo léo của người dân địa phương (Ảnh minh họa).
Tam giác mạch là một trong những loài hoa biểu trưng của vùng Đông Bắc Hà Giang. Và loại bánh này cũng từ đó mà trở thành một đặc sản của vùng. Bánh được làm từ hạt hoa tam giác mạch với giá trị dinh dưỡng cao. Hạt tam giác mạch được xay nhuyễn, sau đó nhào bột và nặn thành những chiếc bánh dẹt, đường kính hơn một gang tay, mang đi hấp và nướng trên bếp than hồng, ăn có vị ngọt nhẹ. Khi đi chợ địa phương, bạn sẽ dễ bắt gặp những chiếc bánh xếp chồng với màu sắc khác nhau từ ngô nếp hoặc ngô tẻ.
Xôi ngũ sắc
![]()
Gọi là xôi ngũ sắc vì khác với các loại xôi thông thường, xôi ngũ sắc được tạo nên bởi 5 loại xôi với năm màu khác nhau. Đó là màu đỏ, màu vàng, màu xanh, màu tím và màu trắng. Không tự nhiên mà món xôi này được chế biến như vậy. Ngoài vẻ đẹp vô cùng bắt mắt, 5 màu này còn có ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Chúng là tượng trưng cho 5 yếu tố của đất trời: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Nhờ đó mà con người nơi đây muốn gửi gắm một chút suy nghĩ, mong muốn nhỏ nhoi mình về sự hòa hợp bền lâu giữa con người và thiên nhiên. Với sự đa dạng màu sắc của thiên nhiên mang tặng, mỗi một màu của xôi sẽ mang hương vị cũng như màu sắc từ những loại cây rừng khác nhau.
Rêu nướng
![]()
Rêu nướng - Đặc sản của người Tày ở Hà Giang (Ảnh minh họa).
Rêu đá chỉ được coi là 1 loại thủy sinh không nhiều tác dụng. Nhưng đối với người dân tộc Tày ở xã Xuân Giang tỉnh Hà Giang, thì rêu đá được coi là đặc sản trong ẩm thực của họ. Các món ăn được chế biến từ rêu đá còn được gọi là quẹ. Đây là một món ăn vừa ngon, vừa bổ, lại có hương vị rất riêng.
Rêu có thể được chế biến thành nhiều món như rêu rán, rêu khô nhưng độc đáo nhất vẫn là món trộn với các loại gia vị rồi đem nướng.
Rêu nướng không chỉ là món ăn được nhiều đồng bào dân tộc ưa thích mà còn có khả năng chữa nhiều bệnh, giúp lưu thông khí huyết, giải độc, giải nhiệt, ổn định huyết áp và tăng cường sức đề kháng.
Copy link
Quay lại
